Tevhid i Tedrisat Kanunu uygulamasında Diyanet İşleri Başkanlığı’nın rolü

Yıl 2012, Cilt: 13 Sayı: 49, 241 - 265, 01.09.2012

Ayşe Yanardağ

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000358

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

TEVHİD-İ TEDRİSAT KANUNU UYGULAMASINDA DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI’NIN ROLÜ

Öz

TBMM, 3 Mart 1924’te Türk Devrimi’nin önemli bir parçası olan Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu’nu kabul etmiştir. Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu Türkiye sınırları içindeki okulların hepsini Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlamıştır. Kanunun dördüncü maddesine göre İlahiyat Fakültesi ile İmam ve Hatip Okulları açılmış ancak okullar kısa süre sonra kapanmıştır. Okullar herhangi bir kanun veya resmi bir düzenleme ile kapatılmamıştır. Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu’nun dördüncü maddesinin varlığı devam etmiştir. Yüksek din uzmanı ile imam ve hatip gibi din hizmetlisi yetiştirmek üzere açılan okullar ile 3 Mart 1924’te kurulan Diyanet İşleri Başkanlığı arasında ilişki vardır. İmam, hatip, vaiz gibi din hizmetlileri Diyanet İşleri Başkanlığı’na bağlandığı için din hizmetlisi yetiştiren okulların kapanması öncelikle Diyanet İşleri Başkanlığı’nı ilgilendirmektedir. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın, Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu ile kurulan okulların kapanma sürecindeki tarihi olgulara etkisi ve olgularla ilişkisi açıklanmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Diyanet İşleri Başkanlığı, İlahiyat Fakültesi, İmam ve Hatip Okulları

Kaynakça

• BCA, Diyanet Đşleri Başkanlığı, Yer Numarası 3 27 1.
• BCA, Diyanet Đşleri Başkanlığı, Yer Numarası 2 4 15.
• BCA, Diyanet Đşleri Başkanlığı Yer Numarası 4 28 4.
• BCA, Diyanet Đşleri Başkanlığı, Yer Numarası 2 2 23.
• BCA, Bakanlar Kurulu Kararları (1928 ve sonrası) Yer Numarası 70 56 17.
• BCA, Muamelat Genel Müdürlüğü, Yer Numarası 192 313 19.
• BCA, Muamelat Genel Müdürlüğü, Yer Numarası 192 313 13.
• BCA, Muamelat Genel Müdürlüğü, Yer Numarası 192 314 4.
• BCA, Millî Eğitim Bakanlığı (Genel 1920–28), Yer Numarası 76 376.
• BCA, Millî Eğitim Bakanlığı (Genel 1920–28), Yer Numarası 89 430.
• BCA, Millî Eğitim Bakanlığı (Genel 1920–28), Yer Numarası 111 538.
• Diyanet Đşleri Başkanlığı Heyet-i Müşavere Karar Defterleri, Karar Numarası 536, 3 Mart 1926.
• Diyanet Đşleri Başkanlığı Heyet-i Müşavere Karar Defterleri, Karar Numarası 549, 7 Mart 1926.
• Diyanet Đşleri Başkanlığı Heyet-i Müşavere Karar Defterleri, Karar Numarası 537, 541, 3 Mart 1926.
• Diyanet Đşleri Başkanlığı Heyet-i Müşavere Karar Defterleri, Karar Numarası 548, 7 Mart 1926.
• Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Kararları, Karar Numarası 86, 25 Ekim 1928.
• Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Kararları, Karar Numarası 161, 30 Temmuz 1929.
• Resmi ve Süreli Yayınlar
• TBMM Zabıt Cerideleri, Devre 1, Cilt 5, Đçtima Senesi 1.
• TBMM Zabıt Cerideleri, Devre 1, Cilt 16, Đçtima Senesi 2.
• TBMM Zabıt Cerideleri, Devre 1, Cilt 8, Đçtima Senesi 1.
• TBMM Zabıt Cerideleri, Devre 1, Cilt 22, Đçtima Senesi 2.
• TBMM Zabıt Cerideleri, Devre 2, Cilt 14, Đçtima Senesi 2.
• TBMM Zabıt Cerideleri, Devre 5, Cilt 4, Fevkalade Đçtima.
• TBMM Zabıt Cerideleri, Devre 2, Cilt 8/1, Đçtima Senesi 2.
• TBMM Zabıt Cerideleri, Devre 2, Cilt 15, Đçtimaa Senesi 2.
• TBMM Zabıt Cerideleri, Devre 2, Cilt 18, Đçtima Senesi 2.
• Düstur, 12 Ağustos 1928, Ankara, Cilt 9, s. 1146–1152.
• Resmi Ceride, 26 Mayıs 1927, sene 5, cilt 8, sayı 595.
• Resmi Gazete, 13 Haziran 1931.
• Resmi Gazete, 22 Haziran 1935.
• Resmi Gazete, 30 Haziran 1929.
• Resmi Gazete, 1 Mayıs 1935.
• Resmi Gazete, 31 Aralık 1936.
• Resmi Gazete, 27 Temmuz 1937.
• Resmi Gazete, 16 Kasım 1937.
• Kitap ve Makaleler
• Aydın, M. Şevki, Cumhuriyet Döneminde Din Eğitimi Öğretmeni, Dem Yayıncılık, Đstanbul, 2005.
• Ayhan, Halis, Türkiye’de Din Eğitimi, Dem Yayıncılık, Đstanbul, 2004.
• Cebeci, Suat, Din Eğitimi Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi, Akçağ Yayınları, Ankara, 1996.
• Massign, Louis, “Tasavvuf”, Đslam Ansiklopedisi, Cilt 12/1, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Đstanbul, 1979, s. 26–31.
• _____________, “Tarikat”, Đslam Ansiklopedisi, Cilt 12/1, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Đstanbul, 1979, s. 1–17.
• Ocak, A.Y.; Farukî, S,. “Zaviye”,Đslam Ansiklopedisi, Cilt 13, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Đstanbul, 1979, s. 476.
• Özer, Ekrem, Osmanlı’da Tekke ve Tarikat Islahatları- II. Mahmut Dönemi ve Sonrası, Basılmamış Doktora Tezi.
• Öztürk, Nazif, Türk Yenileşme Tarihi Çerçevesinde Vakıf Müessesesi, Türkiye Diyanet Yayınları, Ankara, 1995.
• Vahapoğlu, M.Hidayet, Osmanlı’dan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okulları (Yönetimleri Açısından), Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1990.