Celal Bayar’ın Başbakanlığı İsmet İnönü’den Devralması ve Bunun Siyasi Müsteşarlık Üzerine Etkisi

Yıl 2010, Cilt: 12 Sayı: 46, 255 - 293, 01.06.2010

Kamil Birlik Gültekin Gültekin Kamil Birlik

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000326

Cited By: 1

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Celal Bayar’ın Başbakanlığı İsmet İnönü’den Devralması ve Bunun Siyasi Müsteşarlık Üzerine Etkisi

Öz

İsmet İnönü’nün Başvekilliğinin son dönemlerinde, vekillere yardımcı olmak amacıyla Siyasi Müsteşarlık Teşkilatı oluşturulmuştur. Hatay Meselesi, Nyon Anlaşması ve Orman Çiftliği konularında İsmet İnönü Atatürk ile fikir ayrılığına düşmüş ve Başvekillikten ayrılmıştır. İktisat vekâletindeki başarılı çalışmaları ile tanınan Celal Bayar Başvekilliğe getirilmiş, ancak yönetimde ve uygulanan politikalarda bir değişikliğe gidilmemiştir. Bu dönemde Siyasi Müsteşarlık Teşkilatının istenen amaçlara ulaşmadığı yönünde, başta Atatürk olmak üzere değerlendirmeler yapılmıştır. Bu değerlendirmeler sonucunda, kısa ömürlü olan Siyasi Müsteşarlık Teşkilatı kaldırılmıştır

Anahtar Kelimeler

Siyasi Müsteşarlık, Hatay, Nyon, Orman Çiftliği

Kaynakça

• Arşivler
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Arşivi.
• T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. Zabıt Cerideleri
• TBMM Zabıt Ceridesi, Devre:5, Cilt:16, İçtima:2, TBMM Matbaası, Ankara, 1937.
• TBMM Zabıt Ceridesi, Devre:5 Cilt:20, İçtima:3, TBMM Matbaası, Ankara, 1937. Gazeteler Akşam Cumhuriyet Milliyet Ulus Dergiler Ayın Tarihi
• Türk Edebiyatı Kitaplar
• Altay, Fahrettin; 10 Yıl Savaş 1912-1922 ve Sonrası, İnsel Yayınları, İstanbul, 1970.
• Atay, Falih Rıfkı; Çankaya, Pozitif Yayınları, İstanbul, 2004.
• Atay, Falih Rıfkı; Babanız Atatürk, Bayrak, Atatürkçülük Nedir, Atatürk Ne İdi, Bateş Yayınları, İstanbul, 1980.
• Banoğlu, Niyazi Ahmet; Atatürk'ün İstanbul'daki Hayatı (1933-1937) II, Büyük İstanbul Derneği, İstanbul, 1974.
• Banoğlu, Niyazi Ahmet; Yayımlanmamış Belgelerle Atatürk, Vakit Matbaası, İstanbul, 1981.
• Başar, Ahmet Hamdi (Yay. Haz. Murat Koraltürk); Ahmet Hamdi Başar’ın Notları- 1 “Gazi Bana Çok Kızmış”, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2007.
• Bayar, Celal; Atatürk’ten Hatıralar, Sel Yayınları, İstanbul, 1955.
• Boratav, Korkut; Türkiye İktisat Tarihi, İmge Kitapevi Yayınları, Ankara, 2007.
• Bozdağ, İsmet; Bir Çağın Perde Arkası Atatürk-İnönü İnönü-Bayar Çekişmeleri, Kervan Yayınları, İstanbul, 1972.
• Bozdağ, İsmet; Bilinmeyen Atatürk Celal Bayar Anlatıyor, Truva Yayınları, İstanbul, 2005.
• Bozdağ, İsmet; Celal Bayar; Zaferlerle ve Şerefle Dolu Bir Hayat, Tercüman Aile ve Kültür Kitaplığı, İstanbul, 1986.
• Bozok, Salih, C. S. Bozok; Hep Atatürk’ün Yanında, Çağdaş Yayınları, İstanbul, 1985.
• Bozok, Salih (Haz. Can Dündar); Yaveri Atatürk’ü Anlatıyor, Doğan Yayıncılık, İstanbul, 2001,
• Çağlayangil, İhsan Sabri (Haz. Tanju Cılızoğlu); Kader Bizi Una Değil, Üne İtti Çağlayangil’in Anıları, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2007.
• Dündar, Can; Sarı Zeybek Atatürk'ün Son 300 Günü, Milliyet Yayınevi, İstanbul, 1994.
• Goloğlu, Mahmut; Tek Partili Cumhuriyet-2 (1931-1938), Goloğlu Yayınları, Ankara, 1974.
• Gökçen, Sabiha (Der. Oktay Verel); Atatürk'le Bir Ömür, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul, 2007.
• Güneş, İhsan; Türk Parlamento Tarihi TBMM - V. Dönem (1935-1939) 1. Cilt, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları, Ankara, 2004.
• İnönü, İsmet (Haz. Sabahattin Selek); Hatıralar, Bilgi Yayınevi, Ankara 2006.
• İpekçi, Abdi; İnönü Atatürk’ü Anlatıyor, Dünya Kitapları, İstanbul, 2004.
• Karakuş, Erdoğan; İngiliz Belgelerinde İkinci Dünya Savaşı Öncesi Türk İngiliz İlişkileri 1938-1939, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2004.
• Kocatürk, Utkan; Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1999.
• Koçak, Cemil; Milli Şef Dönemi (1938-1945), İletişim Yayınları, İstanbul, 1996.
• Kutay, Cemal; Celal Bayar’ın Yazmadığı ve Yazamayacağı Üç Devirden Hakikatler, Alioğlu Yayınevi, İstanbul, 1982.
• Mango, Andrew (Çev. Füsun Doruker); Atatürk Modern Türkiye’nin Kurucusu, Remzi Kitapevi, İstanbul, 2006.
• Özalp, Kazım, Teoman Özalp; Atatürk'ten Anılar, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Künyesiz, 1998.
• Özalp, Teoman; Tanıklık Ediyorum Cumhuriyet ve Atatürk Anıları, Epsilon Yayınları, İstanbul, 2006.
• Öztoprak, İzzet; Atatürk Orman Çiftliği Tarihi, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2006.
• Saner, Nejat; Atatürk Dönemi 19 Altın Yılın Öyküsü (1919-1938), Milliyet Yayınları, Künyesiz, 1975.
• Saray, Mehmet; Sovyet Tehdidi Karşısında Türkiye'nin NATO'ya Girişi: III. Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın Hatıraları ve Belgeleri, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2000.
• Sarol, Mükerrem; 100. Yaşında Celal Bayar'a Armağan, Bayar Çizgisi, Tercüman Tesisleri, İstanbul, 1982.
• Soyak, Hasan Rıza; Atatürk'ten Hatıralar, Yapı ve Kredi Bankası Yayınları, İstanbul, 2006.
• Sökmen, Tayfur; Hatay'ın Kurtuluşu İçin Harcanan Çabalar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1992.
• Şahingiray, Özel; Atatürk'ün Nöbet Defteri, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara, 1955.
• Turgut, Hulusi (Der.); Atatürk'ün Sırdaşı Kılıç Ali'nin Anıları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2005.
• Uran, Hilmi; Hatıralarım, Künyesiz, Ankara, 1959.
• Us, Asım; 1930-1950 Hatıra Notları; Vakit Matbaası, İstanbul, 1966.
• Uyar, Hakkı; Tek Parti Dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi, Boyut Kitapları, İstanbul, 1999.
• Ünaydın, Ruşen Eşref; Atatürk, Dil ve Tarih Kurumları Hatıralar VII, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1954.
• Yalçın, E. Semih; Atatürk’ün Milli Dış Siyaseti, Berikan Yayınları, Ankara, 2000.