Şehzadebaşı Karakolu Baskını ve Olay Mahalline Giren İlk Gazete Tevhid İ Efkâr

Yıl 2010, Cilt: 12 Sayı: 45, 103 - 116, 01.05.2010

Serpil Sürmeli

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000319

Cited By: 3

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Şehzadebaşı Karakolu Baskını ve Olay Mahalline Giren İlk Gazete Tevhid İ Efkâr

Öz

13 Kasım 1918’den beri işgâl altında bulunan İstanbul, 16 Mart 1920’de ikincibir işgâl eylemine daha tanık oldu. İngiliz kuvvetlerince sabah 10.00’da resmenbaşlatılan bu hareket, Osmanlı Hükümeti’ne resmi saatinden 20 dakika önce tebliğedildi. Oysa İngilizler, listelerinde bulunan kişileri tutuklama girişimleriyle işgâlegece yarısı başlamış durumdaydılar. Fakat bu tutuklamalar sırasında İngilizaskerleri tarafından yapılan muameleler insanlık adına utanç verici, sabah 5.45’de10. Kafkas Tümen Karargâhı ve karargâh mızıka efradının bulunduğu ŞehzadebaşıKarakolu baskını ise, İstanbul işgâlinin en ibret verici olayları olarak tarihegeçmişti. Özellikle Şehzadebaşı’nda gerçekleşen olay, bir İngiliz müfrezesinin anibir baskınla karakola girerek, yataklarında uyuyan Türk askerlerinin üzerine ateşaçması, dördü şehit, on kişiyi yaralamasıyla sonuçlanmıştı.İngilizlerin baskını gerçekleştirip karakolu terk etmesinden sonra, olay yerineilk olarak Tevhid-i Efkâr gazetesi girmiş, bu kanlı eylemin kurbanlarından dört Türkşehidini fotoğraflamıştı. Ancak işgâl altındaki İstanbul’da bu fotoğraflarınyayınlanması mümkün olmadığından, fotoğraflar o sırada İstanbul’a gelen İtalyanGazeteci Filippucci Guistiniani’ye, İtalyan gazetelerinde yayınlanması içinverilmişti. Ertesi gün Tevhid-i Efkâr gazetesi sahibi ve başyazarı Velid EbüzziyaBey, İngilizler tarafından sorgulandığı gibi, gazetenin matbaası da birkaç kezbaskına uğramış, bu sırada fotoğrafların asılları kaybolmuştu. Fakat İtalyangazeteci Roma’ya döndüğünde bu fotoğrafları, Osmanlı Hükümeti’nin Roma’dakigayr-ı resmi temsilcisi Galip Kemali (Söylemezoğlu) Bey’e vermişti.İtilaf Devletlerinin 2 Ekim 1923’de İstanbul’u tahliye etmesinden sonra,Tevhid-i Efkâr Gazetesi bu fotoğrafları, Büyük Türk Zaferinin ardından, İstanbul’adönmüş bulunan Galip Kemali Bey’den istemiş ve 5 Ekim 1923’de aynı gazetetarafından yayınlanmıştı.
Böylece İngilizlerin Şehzadebaşı Karakolu’nda giriştikleri bu menfur olayın
delilleri, 3,5 yıl sonra Türk kamuoyuyla paylaşılabilmişti.

Anahtar Kelimeler

16 Mart 1920, İstanbul’un İşgâli, Şehzadebaşı Karakolu Baskını, İstanbul ve İngilizler

Kaynakça

• Milli Savunma Bakanliği Arşivi
• Prof.Dr. Enver Konukçu Özel Arşivi: Em.General Nazmi Çağan Dosyasi
• Akşin, Sina İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele II, Son Meşrutiyet (1919-1920), Cem Yayinevi, İstanbul, 1992.
• Duru, Orhan, Amerikan Gizli Belgeleriyle Türkiye’nin Kurtuluş Yillari, Milliyet Yayinlari, İstanbul, 1978.
• Ghalib Kemaly Bey, Assassinat D’un Peuple Suite Au “Martire D’un Peuple” İmprimérie Riccardo Garroni, Romae, 1921.
• Söylemezoğlu, Galip Kemali, Başimiza Gelenler, Yakin Bir Mazinin Hatiralari Mondros’tan Mudanya’ya 1918-1922, Kanaat Kitabevi, İstanbul, 1939.
• Söylemezoğlu, Galip Kemali, 30 Senelik Siyasi Hatiralarimin Üçüncü ve Son Cildi 1918-1922, Ülkü Matbaasi, İstanbul, 1953.
• Sunata, İ.Hakki, İstanbul’da İşgâl Yillari, Türkiye İş Bankasi Kültür Yayinlari, İstanbul, 2006.
• Şimşir, Bilâl N. İngiliz Belgelerinde Atatürk (1919-1938), I, TTKB, Ankara, 1992,
• Şimşir, Bilâl N. Malta Sürgünleri, Bilgi Yayinevi, Ankara, 1985 2.
• Türk İstiklal Harbi’ne Katilan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanlain Biyografileri, Genelkurmay Basimevi, Ankara, 1989 2.
• TBMM ZC, Devre:1/I, TBMM Matbaas›, Ankara, 1959 3.
• Yahya Kemal, Tarih Musahabeleri, Batur Matbaasi, İstanbul, 1975.
• Harp Tarihi Vesikalari Dergisi
• Grey River Argus
• Perşembe
• Poverty Bay Herald
• Radikal
• Servet-i Fünûn
• Tevhid-i Efkâr
• The Montreal Gazette
• The New York Times
• http//ekitap.eyup.bel.tr.9600/sempozyum.
• www.mimdap.org