Türk Bulgar Ortak Kültürü

Yıl 2009, Cilt: 11 Sayı: 43, 555 - 577, 01.03.2009

Emruhan Yalçın

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000303

Cited By: 1

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Türk Bulgar Ortak Kültürü

Öz

Türkler ve Bulgarlar yüzyıllar boyunca birlikte yaşamışlardır. Osmanlılar Orta Asya ve Anadolu kültürünü Bulgaristan’a taşımışlardır. Türk kültürü doğal olarak yaşadığı bu coğrafyanın insanının ortaya koyduğu maddî ve manevî kültür ürünlerini etkilemiştir. Manevi etkiler örf, âdet ve geleneklerin yaşama geçirilmesinde kendini göstermiştir. Dil, edebiyat ve sanat ürünleri manevî etkilenmenin dışa vurumu biçiminde değerlendirilebilecek maddî etkilenmeyi yansıtmıştır. Bulgar halkının yaşama biçimleri, gelenek görenekleri, kültürleri Bulgaristan’da Türk dilinin yaygınlaşması ve Türk kültürüne ait eserlerin hızla inşa edilmesiyle değişime uğramıştır. Türklerle, Türk diliyle ve Türk kültürüyle iç içe yaşayan Bulgar halkı Türk kültüründen etkilenmişlerdir. Bugün birçok Türk atasözü Bulgar diline çevrilmiş ve kullanılmaktadır. Birçok Türk türkü ezgisini Bulgar şarkılarında görebilmekteyiz. Bulgaristan’da Türk kültürünün yöre halkına etkisinin en açık göstergesi onların dillerine girmiş Türkçe kelimelerdir. Bugünkü Bulgarcada, Türkçeden geçen dört-beş bin civarında kelime bulunmaktadır. Dildeki etkilenme sadece kelimeler ile sınırlı değildir; birçok deyim ve atasözleri de ortaktır. Diğer taraftan Türk kültürü de, Bulgaristan’da yerli halkın kültürünü etkilediği kadar Bulgar kültüründen etkilenmiştir. Osmanlı hâkimiyeti döneminde Bulgaristan’da birçok mimarî eser inşa edilmiş, edebiyat ve diğer sanat alanlarında faaliyet gösteren birçok sanatçı tarafından çok değerli eserler ortaya konmuştur. Bu durum Bulgaristan’da büyük bir kültürel olgunlaşmanın ve büyük bir kültürel birikimin meydana gelmesini sağlamıştır

Anahtar Kelimeler

Türk kültürü, Türk dili, Bulgar kültürü, Bulgar dili, edebiyat, sanat, gelenek görenek, atasözü, mimari

Kaynakça

• Araslı, Altan; Avrupa’da Türk İzleri, c.II, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2001.
• Ayverdi, Ekrem Hakkı; “Yugoslavya’da Türk Abideleri ve Vakıfları”, Vakıflar Dergisi, Ankara, 1956.
• Castellan, Georges; Balkanların Tarihi, Çev: Ayşegül Yaraman Başbuğu, Milliyet Yayıncılık, İstanbul, 1995.
• Cambazov, İsmail; “Sofya’da Bugünkü Osmanlı Mimari Eserleri”, Balkanlarda Kültürel Etkileşim ve Türk Mimarisi Uluslararası Sempozyumu (17-19 Mayıs 2000, Şumnu-Bulgaristan), c. 1, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2001.
• Canım, Rıdvan; “Yirmi Birinci Asrın Başında Balkanlarda Yaşayan Türkçe”, Millî Eğitim Dergisi, Sayı: 148, Ekim-Kasım-Aralık 2000.
• Fığlalı, Ethem Ruhi; “Önsöz”, Türk Dünyası Halk kültürü Üzerine Araştırma ve İncelemeler, Muğla, 1996.
• Genç, İlhan;“Balkanlarda Türk Divan Edebiyatı ve İzleri”, Uluslararası Kıbrıs ve Balkanlar Türk Edebiyatları Sempozyumu Bildirileri, İzmir, 1998.
• Turan- İbrahimgil; s.15.
• Gökbilgin, Tayyib; XV nci ve XVI ncı Asırlarda Edirne ve Paşaeli Livası, İstanbul, 1952.
• Hafız, Nimetullah; “Yugoslavya’da Yayınlanan Kitapların Bibliyografyası”, Sesler Dergisi, Sayı:180, Üsküp, 1983.
• İsen, Mustafa; “Çağdaş Prizren Şairleri”, Ötelerden Bir Ses, Ankara, 1997.
• Kafesoğlu, İbrahim; Eski Türk Dini, Ankara, 1980.
• Kafesoğlu, İbrahim; Türk Millî Kültürü, Ordu Bahsi, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 1983.
• Kaşıkçı, Nihat- Yılmaz, Hasan; Karadeniz’in Öte Yakası, Türkar Yayınları, 2002.
• Karpat, H. Kemal; Balkanlar, D.V.İ.A., İstanbul, 1992.
• Kaya, Fahri; Çağdaş Makedon Şairleri Antolojisi, Ankara, 1986.
• Koloğlu, Orhan; “Mostar” 2004, Gazete Milliyet Pazar, 10 Ekim 1999, İstanbul, 1999.
• Kurat, Akdes Nimet; IV. - XVIII. Yüzyıllarda Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Ankara, TTK Basımevi, 1972.
• Köprülü, Fuat; Proto Bulgar Hukukuna Dair Notlar, THİT Mecmuası, 1931.
• Memişoğlu, Hüseyin; Geçmişten Günümüze Bulgaristan’da Türk Eğitim Tarihi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2002.
• Memişoğlu, Hüseyin; Bulgaristan’da Türk Kültürü, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, 145, Seri: I, Sayı A. 28, Ankara, 1995.
• Öztuna, Yılmaz; Rumeli Kaybımız, İstanbul, 1990.
• Peremeci, Osman Nuri; Tuna Boyu Tarihi, İstanbul, Resimli Ay Matbaası, 1942.
• Saatcı, Suphi; “Kerkük İle Kıbrıs ve Balkanlarda Yaşayan Türk Topluluklarının Edebiyatları Arasında Var Olan Benzerlikleri”, İkinci Uluslararası Kıbrıs ve Balkan Türk Edebiyatı Sempozyumu Bildirileri, İzmir, 1996.
• Sağlam, Feyyaz; “Ortak Türk Edebiyatı Açısından Yunanistan Türklerinin Konumu, Önemi ve Problemleri Üzerine Düşünceler”, Yunanistan Türkleri Edebiyatı Üzerine İncelemeler, İzmir, 1996.
• Sabev, Orlin; “Şumnu’daki Şerif Halil Paşa (Tombul) Camisi: Batı-Doğu Diyaloğunun İzleri”, Balkanlarda Kültürel Etkileşim ve Türk Mimarisi Uluslararası Sempozyumu, AKM Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2001.
• Tarihte Türk - Bulgar İlişkileri; Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara, Genelkurmay Basımevi, 2004.
• Turan, Ömer- İbrahimgil, Z. Mehmet; Balkanlardaki Türk Mimari Eserlerinden Örnekler, Ankara, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları No:97, 2004.
• Yediyıldız, Bahaeddin; “Osmanlılar Döneminde Manastır”, Atatürk ve Manastır Sempozyumu, Ankara, 1999.
• Zafer, Zeynep; “Balkanlarda Türk Kültürü ve Yordan Yorkov”, Balkanlarda Kültürel Etkileşim ve Türk Mimarisi Uluslararası Sempozyumu, AKM Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2001.
• http://www.turkolog.org/02.01.2006.