ÖDEMİŞLİ KOMİSER AHMET HAMDİ BEY VE MİLLİ MÜCADELE’DEKİ ROLÜ

Yıl 2013, Cilt: 13 Sayı: 52, - , 01.09.2013

Ercan Haytoğlu

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000381

Öz

Đzmir’de  1909’da  Polis  memuru  olarak  göreve  başlayan  Ahmet  Hamdi  Bey, 

1912-1914 yılları ile 1916 yılında görevinden bir süre ayrı kalmıştır. Đzmir’de Polis 

memuru  ve  komiser  olarak  görev  yaptığı  yıllarda  suçluların  yakalanmasında 

gösterdiği başarılardan dolayı birçok kez ödüllendirilmiştir. 

Đzmir’den  Denizli  Polis  Komiserliğine  tayin  edilen  Hamdi  Bey  25  Haziran 

1919’da  görevinden  resmen  ayrılarak  Milli  Mücadele’ye  katılmıştır.  Mesleği  ile 

bağlantısı kesilen Hamdi Bey, Denizli’de kurulan Redd-i Đlhak Heyeti Milliyesi’ne 

gönüllü yazılmıştır. Hamdi Bey, bundan sonra mücadele için gönüllü toplanması ve 

Rumların  şehirdeki  asayişi  bozmalarının  önüne  geçmek  için  yoğun  bir  çaba 

harcamıştır. Daha sonra gönüllülerden oluşan ve kendi adını taşıyan “Hamdi Bey 

Müfrezesi” ile Sarayköy önlerine gönderilmiştir. 

18  Haziran’da  müfrezesi  ile  Nazilli  tarafına  gönderilen  Hamdi  Bey, 

Yunanlıların  19-20  Haziran  1919’da  Nazilli’den  çekilmeleri  sonrası,  şehirde 

bozulan  asayişi  sağlamak  üzere  görevlendirilmiştir. Nazilli’de  asayişi  sağlayan 

Hamdi Bey şehirdeki açlığı önlemek için Denizli’denyardım gelmesini sağlamıştır. 

Milli Mücadele döneminde zaman zaman Aydın, Umurlu ve Köşk cepheleri ile 

zaman  zaman  da  Denizli’de  bulunan  Hamdi  Bey,  Denizli  Olayı’nın  patlak 

vermesinden  iki  gün  önce  Mutasarrıf  Vekili  Müştak  Bey  ile  Muğla’ya  gitmiştir. 

Muğla’da kendisine Muğla Polis Teşkilatının güçlendirilmesi görevi verilmiştir. 

Hamdi  Bey,  Milli  Mücadele  sona  erince  Polis  Komiserliğine  resmi  olarak 

dönmek için müracaatta bulunmuştur. Bilecik komiserliğine ataması yapılan Hamdi 

Bey  Muğla’da  bulunan  ailesini  yanına  almak  üzere  yola  çıktığında  aniden 

rahatsızlanmış ve vefat etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Bey, Milli Mücadele, Denizli, polis

Kaynakça

• KAYNAKLAR
• I.Arşiv Belgeleri
• 10.05.2012 tarihli Ahmet Hamdi Bey’e ait Nüfus Kayıt Örneği.
• ATASE Arş. Kl:1/1 D:75 Fh:76 (37-160)
• ATASE Arş. Kl:1/9 D:87 Fh:48 (16-87)
• Komiser Ahmet Hamdi Bey’in Özlük Dosyası, 14 Ağustos 1326 tarihli Emniyet-i
• Umumiye Müdüriyeti Memuriyetin Müdüriyet-i Umumiye’ye Đrsal Edeceği
• Varaka-i Mahsusiye.
• Komiser Ahmet Hamdi Bey’in Özlük Dosyası, 21 Nisan 1329 tarihli Ahmet Hamdi
• Bey’in Tercüme-i Hal Varakası.
• Komiser Ahmet Hamdi Bey’in Özlük Dosyası, Aydın Vilayeti Kadro Defteri, No
• 21, Sayfa 54.
• Komiser Ahmet Hamdi Bey’in Özlük Dosyası, Aydın Vilayeti Kadro Defteri, No
• 21, Sayfa 28.
• Komiser Ahmet Hamdi Bey’in Özlük Dosyası, 9 Eylül 1324 tarihli Devlet-i Aliye-i
• Osmaniye Tezkiresi.
• Komiser Ahmet Hamdi Bey’in Özlük Dosyası, Aydın Vilayeti Polis Müdüriyeti’nin
• Emniyet-i Umumiye Müdüriyet-i Aliyesi’ne yazdığı 21Temmuz 1330 tarihli
• yazı.
• Komiser Ahmet Hamdi Bey’in Özlük Dosyası, Dahiliye Nezareti Emniyet-i
• Umumiye Memuriyet Kalemi’nin 7 Eylül 1330 tarihli yazısı.
• ERCAN HAYTOĞLU 846
• Komiser Ahmet Hamdi Bey’in Özlük Dosyası, Aydın Vilayeti Polis Müdüriyeti’nin
• Emniyet-i Umumiye Müdüriyet-i Aliyesi’ne yazdığı 3 Ağustos 1914 yazı
• ekinde yer alan Müsabaka Cedveli.
• II. Resmi – Đnternet Yayınlar
• T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, Devre II, Cilt:8/1, Đçtima Senesi:2, Otuzbeşinci Đçtima
• (12.4.1340).
• Eyüp Şahin, “Şehit Komiser Ahmet Hamdi Bey”,
• http://www.caginpolisi.com.tr/121/16-17-18.htm (Erişim Tarihi:15.05.2015)
• III.Kitaplar ve Makaleler
• AKA Đsmail- GÜNAY Vehbi- TELCĐ Cahit, Türk Đstiklal Harbi Başında Milli
• Mücadele Süvari Yüzbaşı Ahmed, Akademi Kitabevi, Đzmir 1993. AKANDERE Osman, AKCAN Erol, “Milli Mücadele Dönemi’nde Demirci Mehmet
• Efe ile Denizli Mutasarrıfı Faik Bey Arasındaki Đlişkiler”, Uluslararası Denizli
• ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu, 6-7-8 Eylül 2006, Cilt 1, Denizli
• 2007.
• AKER, M. Şefik Aker, Đstiklal Harbinde 57.Tümen ve Aydın Milli Cidali,105 Sayılı
• Askeri Mecmua’nın Tarih Kısmı, (1 Haziran 1937), Cilt II.
• AKER, M. Şefik, Đstiklal Harbinde 57.Tümen ve Aydın Milli Cidali, 106 Sayılı
• Askeri Mecmuanın Tarih Kısmı, 1 Eylül 1937, Yıl:11, Sayı:47, Cilt III,
• Đstanbul 1937.
• AKIN, Veysi, Milli Mücadele’de Sarayköy, Denizli 2001.
• AKKOYUN, Turan, Đstiklal Savaşı ‘nda Aydın Kuva-yı Milliyesi, Yayınlanmamış
• Yüksek Lisans Tezi, D.E.Ü. Atatürk Đlkeleri ve Đnkılap Tarihi Enstitüsü, Đzmir
• 1988.
• ALBAYRAK, Mustafa, Milli Mücadele Dönemi’nde Batı Anadolu Kongreleri (17
• Mart 1919 - 2 Ağustos 1920), Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 1998.
• APAK, Rahmi Apak, Đstiklal Savaşında Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, TTK yayını,
• Ankara 1990.
• AYBARS, Ergün, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I,Zeus Kitabevi, Đzmir 2005.
• AYDINEL, Sıtkı, Güneybatı Anadolu’da Kuva-yı Milliye Hareketi,Kültür Bakanlığı
• yayını, 3.Baskı, Ankara 2002.
• AYIŞIĞI, Metin, “Unutulan Soykırım: Batı Anadolu’da Yunan Mezalimi”,Türkler,
• C.15, Ankara 2002.
• BAYAR, Celal, Ben de Yazdım, Milli Mücadeleye Gidiş, Sabah Kitapları, C.8,
• Đstanbul 1997.
• BAYAR, Celal, Ben de Yazdım, Milli Mücadeleye Gidiş, Sabah Kitapları, C.6,
• Đstanbul 1997.
• ÖDEMĐŞLĐ KOMĐSER AHMET HAMDĐ BEY… 847
• BAYAR, Celal, Ben de Yazdım, Milli Mücadeleye Gidiş, Sabah Kitapları, C.7,
• Đstanbul 1997.
• BĐLDĐRĐCĐ, Yusuf Ziya, “Milli Mücadele’de Denizli Müftüsü Ahmet Hulusi
• Efendi’nin Çalışmaları”, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür
• Sempozyumu, 6-7-8 Eylül 2006, Cilt 1, Denizli 2007.
• ESKĐCĐOĞLU, Osman, “Ahmet Hulusi Efendi’nin Şahsiyeti ve Faaliyeti Hakkında
• Bazı Tespitler”, Milli Mücadele’de Denizli ve Müftü Ahmet Hulusi Efendi
• Sempozyumu, 24-25-26 Haziran 1992, Türk Ocakları Denizli Şubesi, Denizli.
• GÖKBEL, Asaf, Milli Mücadelede Aydın,Coşkun Matbaası, Aydın 1964.
• GÜNEŞ, Günver, “Yunan Đşgali’nin Nazilli ve Çevresinde Yarattığı Tahribat”,Milli
• Mücadele’de Nazilli Cephesi ve Önderleri, (Panel: 16 Aralık 2005), Aydın
• Tarih Grubu Yayını:3, Editör: Mehmet Başaran, Aydın2006.
• HAKSES, Ali Rıza, Muğla Menteşe Büyükleri, Muğla Valiliği, Đl Kültür
• Müdürlüğü, 1999.
• Harp Tarihi Vesikaları Dergisi, Yıl:4, Aralık 1955,Sayı:14. E.U. Basımevi, Ankara
• 1955, Vesika No:377.
• KAPTAN, Şükrü Tekin, Belgelerle Denizli,Denizli 1994.
• KOCATÜRK, Utkan, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi 1918-1938, TTK Yayını, 2.Baskı, Ankara 1988.
• KODAL, Tahir Atatürk Döneminde Denizli (1923-1938), Ankara Üniversitesi,
• Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 1996.
• KODAL, Tahir, Milli Mücadele’de Denizli ve Önemi, Atatürk Araştırma Merkezi
• Dergisi, Türkiye Cumhuriyeti’nin 75.yılı Özel Sayısı, Cilt:XIV Kasım 1998
• Sayı:42.
• KÖSTÜKLÜ, Nuri, Milli Mücadele’de Denizli, Isparta ve Burdur Sancakları,
• Atatürk Araştırma Merkezi yayını, Ankara 1999.
• MÜFTÜLER, Lütfü, “Denizli Tarihinde Önemli Bir Yer Tutan Demirci
• Vakası”Tarihi -Turizmi ve Bütün Üniteleriyle Denizli Dergisi 1964.
• MÜFTÜLER, Lütfü, Milli Mücadelede (Aydın Cephesinin Kurucusu) Denizli
• Heyet-i Milliyesi,Denizli 1989.
• PEKER, Ethem, Milli Mücadele Yıllarında Denizli ve Civarındaki Kuva-yı Milliye
• Faaliyetleri, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
• (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Denizli 1998.
• SARIKOYUNCU, Ali, Milli Mücadele’de Din Adamları I, (Ahmet Hulusi, Mehmet Rifat, Hacı Tevfik ve Abdurrahman Kamil Efendiler),Diyanet Đşleri Başkanlığı
• Yayınları, 2.Baskı, Ankara, 1997.
• SELEK, Sabahattin, Anadolu Đhtilali I, Mondros Mütarekesinden Türkiye
• Cumhuriyeti’nin Doğuşuna Kadar Ulusal Savaşımızın Belgeseli, Kastaş
• Yayınları, Đstanbul 2000.
• ERCAN HAYTOĞLU 848
• SELEK, Sabahattin, Milli Mücadele I, Ulusal Kurtuluş Savaşı, Örgün yayınevi,
• 3.Baskı, Đstanbul 2002.
• Sındırgılı Süreyya (S. Örge Evren), Denizli Vak’ası ve Demirci Mehmet Efe, Sel
• yayınları, Đstanbul 1955.
• SÖKMENSÜER, Cevat, Milli Mücadele Aydın – Nazilli Cephesi Kahraman
• Subaylarımız ve Zeybekler Hatıralarım, Karınca Matbaacılık, Đzmir (Basım
• tarihi verilmemiş)
• Süvari Yüzbaşı Ahmet, Türk Đstiklal Harbinin Başında Milli Mücadele, Büyük
• Erkan-ı Harbiye Reisliği X. Şubesi, Ankara Matbaası, 1928.
• ŞEMSĐOĞLU, Cevdet, 20.YY Başlarında Denizli, Denizli Sanatsevenler Derneği
• Yayınları:3, Denizli 2004.
• TEKELĐ Đlhan – ĐLKĐN Selim, Ege’deki Sivil Direniş’ten Kurtuluş Savaşı’na Geçerken Uşak Heyet-i Merkeziyesi ve Đbrahim (Tahtakılıç) Bey, TTK Yayını, Ankara 1989.
• TOKAT, Emin Aslan, Milli Mücadelede Sarayköy Hatıralarım, Đstanbul 1995.
• TOKER, Tarhan, Kuvayı Milliye ve Milli Mücadele’de Denizli, Denizli Sanayi
• Odası yayını:3, Denizli (Basım tarihi verilmemiş).
• TURAN, Mustafa, Yunan Mezalimi (Đzmir, Aydın, Manisa, Denizli 1919-1923), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 1999.
• TÜRKEŞ, Ünal, Kurtuluş Savaşında Muğla, (Cilt I ve II), Muğla Đli Toplum Yapısı
• Araştırmaları (2), Đstanbul 1973.
• TÜRKMAN, Saim, “Kuva-yı Milliye’nin Đaşe Đkmali ve Heyeti Temsiliyenin
• Kaynakları”, Atatürk Yolu, Ankara Üniversitesi, Türk Đnkılap Tarihi Enstitüsü
• Dergisi, Kasım 1998, Cilt:6, Sayı:22.
• TÜTENK, Ahmet Akif, Milli Mücadelede Denizli, Denizli Öğretmen Yardımlaşma
• Derneği Yayın No:1, Đzmir 1949.