Hatay Halkevi’nin faaliyetleri ve Hatay Halkevi Dergisi (1939-1951)

Yıl 2013, Cilt: 13 Sayı: 52, - , 01.09.2013

Volkan Payaslı

Öz

İki  dünya  savaşı  arası  dönemde  Türk  dış  politikasında  önem  arz  eden  Hatay 

meselesinin  çözüme  erişmesinde  siyasi/diplomatik  mücadeleden  ziyade  kültürel 

anlamda  da  çaba  gösterilmiştir.  Nitekim  Türkiye’nin genelinde  dokuz  kolda 

faaliyette bulunan halkevleri, Hatay’da üç kolda (1937 ile 1939 arası) çalışmalarını 

sürdürerek Hatay’ın Türkiye’ye iltihakını sağlamış ve diğer halkevlerinden farklı bir 

misyon  üstlenmiştir.  Çalışmada  bu  farklılıklar  ortaya  konularak,  halkevlerinin 

Hatay’ın  Türkiye’ye  iltihakı  sonrasındaki  toplumsal dönüşümü  sağlama  ve  milli 

kültür  yaratma  yolundaki  çalışmalarına  analitik  bir bakış  açısıyla  yer  verilmiştir. 

Bu çalışmayla sıklıkla siyasal mücadele üzerine kurgulanan Hatay tarih yazımında 

fazlaca  değinilmeyen  (özellikle  1939  sonrası)  halkevleri  ve  faaliyetleri  arşiv 

belgeleri ışığında, döneme tanıklık edenlerin ifadeleri ve yerel basının ekseninde ele 

alınarak literatüre katkı sağlanmak amaçlanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

CHP, Hatay Halkevi, Hatay Halkevi Dergisi, Kültür, Suriye

Kaynakça

• Kaynakça
• Arşivler
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
• BCA, 490.1.0.0, Yer no: 962.726.2.
• BCA,490.01.0.0, Yer no: 950.683.1.
• BCA,490.01.0.0, Yer no: 926.606.1.
• BCA,490.01.0.0, Yer no: 1038.995.1.
• BCA,490.01.0.0, Yer no: 1004.877.2.
• BCA,490.01.0.0, Yer no: 845.345.2.
• BCA, 490.01.0.0, Yer no:977.787.2.
• BCA,490.01.0.0, Yer no: 1004.877.2.
• BCA,490.01.0.0, Yer no: 1126. 110.3.
• BCA, 490.1.0.0, Yer no: 1026.951.2.
• BCA, 490.01.0.0, Yer no: 1060.1071.1.
• BCA, 490.01.0.0, Yer no: 1013.911.2.
• Cumhurbaşkanlığı Arşivi
• Cumhurbaşkanlığı Arşivi,A IV-18-c, D 74-1, F 19-21.
• Cumhurbaşkanlığı Arşivi,A IV-18-c, D 74-1, F 21-28.
• Cumhurbaşkanlığı Arşivi,A 4, D 74-1, F 19-51.
• Cumhurbaşkanlığı Arşivi,A 4 18-c, D 74-1, F 21-68.
• Resmi Yayınlar
• TBMM Tutanak Dergisi,C9, D 9, 1951, s.637-650.
• TBMM Zabıt Ceridesi, C.14, Devre 1, Đçtima 2, Ankara, 1958, s.24-26
• TBMM Zabıt Ceridesi, C 3, D VI, 1939, s.430-437
• TC Resmi Gazete,11 Ağustos 1951, Kanun no: 5830, s.1782.
• Gazete ve Dergiler
• Ayyıldız
• Cumhuriyet
• Sabah
• Yarın
• Yeni gün
• Yeniyol
• Kitap ve Đnceleme Eserler
• Bazantay,Pierre, La Penetraration De I’enseignement Dans le Sandjak
• Automene d’Alexandratte, Imprimerie Catholique, Beyrauth, 1935.
• Çeçen, Anıl, Atatürk’ün Kültür Kurumu Halkevleri, Cumhuriyet Yayınları,
• Đstanbul, 2000.
• Çelenk, Selim, Hatay’ın Kurtuluş Mücadelesi Anıları, Antakya Gazeteciler
• Cemiyeti, Hatay, 1987.
• Dağıstan, Adil ve Sofuoğlu, Adnan, Đşgalden Katılıma Hatay,Phoenix Yayınevi,
• Ankara, 2008.
• Dilaçar, Agop, Alpin Irk, Türk Etnisi ve Hatay Halkı,CHP Matbaa, 1940.
• Göztepe, Tarık Mümtaz, Hatay Albümü, Ülkü Matbaa, Đstanbul, 1942.
• Kireççi, Refik, Antakya,Seçenek Ofset, Đskenderun, 1998.
• Konuralp, Nuri Aydın, Hatay’ın Kurtuluş ve Kurtarış Mücadelesi Tarihi,Hatay
• Postası Gazete ve Basımevi, Đskenderun, 1973.
• Kural Yuluğ Tekin, Osmanlı Đmparatorluğu’nun Paylaşılması, Kalite Matbaa,
• Ankara, 1976.
• Melek, Abdurrahman, Hatay Nasıl Kurtuldu?, TTK, Ankara, 1991.
• Mümtaz, Tarık, Çizgiler ve Bilgiler,Halep, 1935.
• Oran, Baskın, Türk Dış Politikası, C.I( 1919- 1980), Đletişim Yayınları, Đstanbul,
• 2002.
• Öcal, Hulki, Hatay Savaşı, Desen Matbaası, Ankara, 1953.
• Özveren vd., Eyüp, Akdeniz Dünyası,Đletişim Yayınları, Đstanbul, 2006.
• Selçuk, Hamdi, Bütün Yönleriyle Hatay’ın O Eski Günleri, Sucuoğlu Matbaa,
• Đstanbul, 1972. Siliöz, Remzi, Hatay Đli ve Milli Mücadele Yılları,Ankara Kitapevi, Bursa, 1937.
• Soyer vd., Şinasi, Hatay Đli Cumhuriyet Öncesi ve Sonrası Eğitim,MEB, Hatay,
• 1998.
• Sökmen, Tayfur, Hatay’ın Kurtuluşu Đçin Harcanan Çabalar, TTK, Ankara,
• 1992.
• Yeşilkaya, Neşe G., Halkevleri: ideoloji ve Mimarlık,Đletişim Yayınları, Đstanbul,
• 2003.
• Makaleler
• Bazantay, Pierre, “Conflic De Nationalites Au Proche-Orient, (Le Sandjak
• D’Alezandrette 1934-1939), Ed. Armenag Aprahamian, (Membre Du Conseil
• Volkan PAYASLI 934
• National Armenien)”, La France Et La Question D’Orient,Rapport Nu. 3,
• http://www.haybachdban.org/Armenie-Occidentale/DepartementInterieur/Analyse/LE-SANDJAK-D-ALEXANDRETTE-
• RapportN%C2%B03.pdf s 19-24.( 04.11.2013).
• Çağlar, H., “Resim Sergisi”, Hatay Halkevi Dergisi, Y.1, S.4, 19 Mayıs 1944
• Elamir, Dalal Arsuzi- “Zeki al Arsuzi and Syrıan-Arab Natıonalısm In The
• Perıphery: The Alexandretta Crısıs Of 1936-1939”, Beırut texte und studıen,
• Band 96.
• Muradoğlu, Abdullah, "Atatürk'ten Arapça Radyo Gazetesi", Yarın,(Mayıs, 2002).
• Payaslı, Volkan, “Halkevlerinin Hatay’daki Faaliyetleri ve Hatay’ın Türkiye’ye
• Katılımı Sürecindeki Rolü Üzerine Bir Değerlendirme(1937-1939)”History
• Studies,Volume 3/Issue 1 2011.
• Payaslı, Volkan “Hatay’da Harf Đnkılâbı’nın Kabulü ve Yeni Alfabenin
• Uygulanması (1928-1938)”, Turkish Studies,Volume 6/1 Winter 2011.
• Siliöz, Remzi, “Halkevi Teşkilatı”, Yenigün,25 Mart 1944.
• Soysal, Đsmail, “Hatay Sorunu ve Türk-Fransız Siyasal Đlişkileri ( 1936-1939 )”,
• Belleten, CXLIX, S.193-195, 1986.
• Watenpaugh, Keith “Creating Phantoms: “Zaki al-Arsuzi, the Alexandretta Crisis
• and The Formation of Modern Arap Nationalism in Syria”, International
• Journal of Middle East Studies, v. 28, n. 3 (August, 1996).
• Sözlü Tarih Çalışması
• Sancak Maarif Vekili Mithat Kuseyri’nin Kızı Semiramis Kuseyri ile yapılan
• görüşme