Demokrat Parti Dönemi’nde Lozan algısı

Yıl 2013, Cilt: 14 Sayı: 53, 77 - 100, 01.09.2013

Ahmet Gülen

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000390

Cited By: 2

Öz

I.  Dünya  Savaşı  sonunda  imzalanan  Mondros  Mütarekesi’yle  Osmanlı 

İmparatorluğu toprakları  işgal  edilmiş  ve  Mustafa  Kemal  Atatürk  önderliğinde 

başlatılan  Kurtuluş  Savaşı  sonucunda  Anadolu  işgal  güçlerinden  temizlenmiştir. 

Yeni  bir  devletin  doğuşunu  simgeleyen Lozan  Barış  Antlaşması’nın  imzalandığı 

tarih olan 24 Temmuz, erken  cumhuriyet  döneminde  çeşitli  etkinliklerle  kutlanan 

özel bir gün olmuştur. 1945 yılında demokrasiye geçişin ardından 1950’de iktidara 

gelen Demokrat Parti döneminde Lozan, resmi kutlamaların dışında bırakılmış, yeni 

iktidar  II.  Meşrutiyet’in  İlanı’nı kutlamayı tercih  etmiştir.  Bu  tercihte  Lozan 

Antlaşması’nı  imzalayan  İsmet  İnönü’nün  ana  muhalefet  partisi  Cumhuriyet  Halk 

Partisi’nin başında bulunması temel faktör olmuştur. Bu makalede temel olarak ‘‘24 

Temmuz’’  tarihi  baz alınmış,  Demokrat Parti döneminde Lozan  Antlaşması’nın 

iktidar çevrelerinde  ne  anlam  ifade  ettiği,  nasıl  algılandığı ve  bu  algıya  karşı 

muhalefetin tepkileri ortaya konulmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

24 Temmuz, Lozan, Lozan Barış Antlaşması, Demokrat Parti, Cumhuriyet Halk Partisi

Kaynakça

• Kaynakça
• 1. Vesikalar:
• İnönü Vakfı Arşivi
• 2. Kitaplar:
• Ahmad Bedia Turgay - Ahmad Feroz: Türkiye’de Çok Partili Politikanın
• Açıklamalı Kronolojisi 1945-1971, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1976.
• Akşin, Sina: Kısa Türkiye Tarihi, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 5.
• bs. 2008.
• Atatürk, Mustafa Kemal: Nutuk, 1938 Kültür Bakanlığı Baskısı’nın tıpkıbasımı,
• İstanbul, İleri Yayınları, 2006.
• Atatürk’ün Söylev Ve Demeçleri (Bugünkü Dille) Türkiye Büyük Millet
• Meclisi’nde ve Cumhuriyet Halk Partisi Kurultaylarında (1906-1938) ,
• Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2006.
• Aydemir, Şevket Süreyya: İkinci Adam, I. Cilt, İstanbul, Remzi Kitabevi, 1966.
• Cumhuriyet Ansiklopedisi 1923-1940, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2003
• Çavdar, Tevfik: Türk Demokrasi Tarihi (1950’den Günümüze), Ankara, İmge
• Kitabevi, 2004.
• Demir, Şerif: Düello, Menderes ve İnönü Demokrat Parti’den 27 Mayıs’a
• Olaylar, İstanbul, Timaş Yayınları.
• Demokrasinin 50 Yılı 1945-1995 – I, Aydın Kitaplar.
• Erdemir, Sabahat: Muhalefetde İsmet İnönü 1950-1956, İstanbul, M. Sıralar
• Matbaası, 1956.
• Erdemir, Sabahat: Muhalefet’te İsmet İnönü 1956-1959, İstanbul, Ekicigil
• Matbaası, 1959.
• Erhan, Çağrı: Yaşayan Lozan, Ankara, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2003.
• Eroğul, Cem: Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, Ankara, İmge Kitabevi, 1989.
• Güngör, Süleyman: Muhalefette CHP, Ankara, Alternatif Yayınları, 2004.
• İnönü, İsmet: Hatıralar I. Kitap, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1992.
• Şükrü S. Gürel, Şükrü S.: Kıbrıs Tarihi (1878-1960) Kolonyalizm, Ulusçuluk ve
• Uluslararası Politika I, İstanbul, Kaynak Yayınları, 1984.
• AHMET GÜLEN 100
• Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Kemalizm, Cilt: 2., İstanbul, İletişim
• Yayınları, 2002.
• Mütercimler, Erol –Öke, Mim Kemal: Düşler ve Entrikalar Demokrat Parti
• Dönemi Türk Dış Politikası, İstanbul, Alfa Yayınevi, 2004.
• Türk Dış Politikasında 50 Yıl: Lozan (1922-1923), T.C. Dışişleri Bakanlığı
• Araştırma ve Siyaset Planlama Genel Müdürlüğü.
• Özbudun, Ergun: Türkiye’de Parti ve Seçim Sistemi, İstanbul, İstanbul Bilgi
• Üniversitesi Yayınları, 2011.
• Sadrazam ve Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa’nın Günlüğü, İstanbul, Arba
• Yayınları, 1988.
• Şenşekerci, Erkan: Türk Devriminde Celal Bayar (1918-1960), İstanbul, Alfa
• Yayınları, 2000
• Toker, Metin: Tek Partiden Çok Partiye, İstanbul, Milliyet Yayınları, 1970.
• Turan, Şerafettin: İsmet İnönü, Yaşamı, Dönemi ve Kişiliği, Ankara, T.C. Kültür
• Bakanlığı Yayınları, 2000.
• Zürcher, Eric Jan: Milli Mücadelede İttihatçılık, İstanbul, Bağlam Yayınları, 1987.
• 3. Dergiler:
• Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, Lozan Konferansı Özel Sayısı, Temmuz 1998.
• Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt: X, Sayı: 22, Bahar, Yıl: 2011.
• 4. Gazeteler:
• Akın
• Cumhuriyet
• Demokrat İzmir
• Hürriyet
• Hürses
• İstanbul Expres
• Milliyet
• Son Posta
• Tercüman
• Zafer