ULUSLARARASI CARNIGIE RAPORUNA GÖRE İKİ BALKAN SAVAŞI ARASI DÖNEMDE EDİRNE’DE BULGAR İŞGALİ (26 MART-22 TEMMUZ 1913)

Yıl 2017, Cilt: 15 Sayı: 60, - , 28.03.2017

Çağla Derya Tağmat

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000466

Öz

Osmanlı Devleti’nin Rumeli ya da Balkanlar olarak tanımladığı coğrafya, içinde 

pek çok etnik unsuru içeren bir bölgedir. Genelinde Doğu Sorunu özelinde ise 

Makedonya Sorunu kapsamında, Balkanların “Balkanlılar” tarafından 

paylaşılması ve bu coğrafyada sınır değişikleri yapılması şeklindeki planlar, 20. 

yüzyılın başlarında Balkan ülkelerinin bir birlik sağlamaları ile sonuçlanmış ve 

1912 yılında Balkan Savaşlarıbaşlamıştır. Bulgaristan, Yunanistan, Karadağve 

Sırbistan’ın Balkan birliğini kurmasının ardından Karadağ 8 Ekim 1912 tarihinde 

Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etmişve Birinci Balkan Savaşı başlamıştır.Birinci 

Balkan Savaşı ve hemen ardından başlayan İkinci Balkan Savaşı, yalnızca siyasi 

anlamda değil, sosyal, kültürel, toplumsal vehatta demografik anlamda büyük 

değişim ve yıkımlara sebep olmuştur. İlk savaş sonunda Edirne ve Kırklareli Bulgar 

kontrolüne girmişve Edirne 26 Mart 1913 tarihinden 22 Temmuz 1913 tarihine 

kadar Bulgar işgalini yaşamıştır. Edirne’de Bulgar işgalinin devam ettiği yaklaşık 

dört aylık süreçte şehir adeta bir yıkım yaşamış ve yağmalanmıştır. Bu çalışmada 

Edirne’deki Bulgar işgali ve Bulgarların faaliyetleri, 1914 yılında yayınlanan 

Carnigie Uluslararası Barışa Destek Kurumu Görüşme ve Eğitim  Şubesi 

Uluslararası Komisyon Raporu yardımıyla ortaya konmaya çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Balkanlar, Balkan Savaşları, Bulgar işgali, Doğu Sorunu, Edirne

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Resmi Yayınlar
• Carnigie Endowment for International Peace Division of Intercourse and Education, Report of the International Commission to Inquire into the Causes and Conduct of the Balkan Wars, Washington, D.C: Publication no. 4, 1914.
• Kitaplar
• Adanır, Fikret,Makedonya Sorunu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2001. Ağanoğlu, Yıldırım, Osmanlı’dan Cumhuriyete Balkanların Makus Tarihi: Göç, Kumsaati Yayınları, İstanbul, 2001.
• Ahmad, Feroz, İttihat ve Terakki, 1908-1914, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2007.
• Akşin, Sina, Jön Türkler ve İttihat ve Terakki,İmge Kitabevi, İstanbul, 2006.
• Aydemir, Şevket Süreyya, Makedonya’dan Orta Asya’ya Enver Paşa, Cilt I, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1983.
• Bayur, Yusuf Hikmet, Balkan Savaşları, Birinci Balkan Savaşı II., Cumhuriyet Yayınları, İstanbul, 1999. Bıyıklıoğlu, Tevfik, Trakya’da Milli Mücadele, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1992.
• Cirilli, Gustave, (Çeviren: Fazıl Bülent Kocamemi), Edirne Kuşatması Günlüğü, Ceren Yayınevi, Edirne, 2012.
• Despot, Igor, The Balkan Wars in the Eye of the Warning Parties: Perceptions and Interpretations,Iuniverse, USA, 2012.
• Hall, Richard C., Balkan Savaşları 1912-1913 I. Dünya Savaşı’nın Provası, Homer Kitabevi, İstanbul, 2003. Hayta, Necdet,Balkan Savaşlarının DiplomatikBoyutu ve Londra Büyükelçiler Konferansı (17 Aralık 1912- 11 Ağustos 1913),Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2008.
• Hayta, Necdet – Birbudak, Togay Seçkin, Balkan Savaşlarında Edirne, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2010.
• Jelavich, Barbara, Balkan Tarihi 18. 19. Yüzyıllar, I Cilt, Küre Yayınları, İstanbul, 2013.
• Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi İkinci Meşrutiyet ve Birinci Dünya Savaşı (1908-1918), Türk Tarih Kurumu Yayınları, IX. Cilt, Ankara, 2011.
• Karpat, Kemal H., (Çeviren: Recep Boztemur), Balkanlarda Osmanlı Mirası ve Milliyetçilik,Timaş Yayınları, İstanbul, 2012.
• Kayıcı, Haluk, Edirne’de Altı Ay Musavver Edirne Tarih-i Mahsuriyyeti, Ceren Yayınevi, Edirne, 2014.
• Kazancıgil, Ratip (Yayına Hazırlayan), Savaşı Yaşayanların Kaleminden Edirne Balkan Savaşı Anıları Hafız Rakım Ertür, M. Şevket Dağdevirenzade, Dr. Rıfat Osman, Edirne Valiliği Kültür Yayınları, İstanbul, 2013.
• Kerimoğlu, Hasan Taner, İttihat Terakki ve Rumlar 1908-1914, Libra Yayınevi, İstanbul, 2009.
• McCarthy, Justin, (Çeviren: Fatma Sarıkaya), Ölüm ve Sürgün Etnik Kıyım (1821-1922),Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2014.
• Monroe, Will S., Bulgaria and Her People With an Account of the Balkan Wars, Macedonia and the Macedonian Bulgars,Boston, The Colonial Press, 1914.
• Sadrazam ve Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa’nın Günlüğü, Arba Yayınları, İstanbul, 1988.
• Troçki, Lev, Balkan Savaşları,İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2013. Türkgeldi, Ali Fuad, Görüp İşittiklerim,II. Baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1951.
• Ülman, Haluk,Birinci Dünya Savaşı’na Giden Yol ve Savaş, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1973.
• Makaleler
• Altıntaş, Ahmet, “Makedonya Sorunu ve Çete Faaliyetleri”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. VII, S.2. Arslan, Ali, “Makedonya’da Rum-Ulah Çatışması”, İstanbul Üniversitesi Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi,Sayı: 4 (2003).
• Bayraktar, Kaya, “Makedonya Sorunu ve Avrupa Müdahalesi 1902-1905”, Bilig, Bahar 2014, Sayı 69.
• Botisou, Konstantina E.,(Ed. Mustafa Türkeş), “The Impact of the Balkan Wars on Regional Monarchies: The Cases of Greece and Bulgaria”, The Centenary of the Balkan Wars (1912-1913)/ 100. Yılında Balkan Savaşları (1912-1913), İhtilaflı Duruşlar,Cilt I, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2014.
• Dölen, Emre, “Darülfunun Öğrencilerinin Balkan Savaşı Eylemleri ve Edirne Seyahati”, Osmanlı Bilimi Araştırmaları, VI/I., 2004.
• Gökçe, Nilüfer - Karlıkaya, Esin, “1829-1914 Yılları Arasında Edirne’de Görülen Salgın Hastalıklar ve Sağlık Hizmetleri”, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi,18(2), 2001.
• Kayapınar, Ayşe, “1913 Yılında Basılmış Bir Türkçe Bulgarca Muhtasar Lügat’e Dair”, Türk Dünyası Dergisi, 39. Sayı, 2015.
• Köstüklü, Nuri, “Türk Arşiv Belgelerine Göre Balkan Savaşı Sırasında Bulgarlar’ın Edirne Vilayetinde Yaptıkları Mezalim ve Yerli Rum Halkın Tepkisi”, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, (Bahar 2005), Yıl. 1 Sayı.1. Saatçi, Meltem Begüm, (Ed. Mustafa Türkeş), “I. Dünya Savaşı Öncesi Balkanlarda Ortak Hareket Etme Durumu Üzerine Bir Çalışma”, The Centenary of the Balkan Wars (1912-1913)/ 100. Yılında Balkan Savaşları (1912-1913), İhtilaflı Duruşlar,Cilt I, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2014.
• Sancaktar, Caner, “Balkanlar’da Osmanlı Hakimiyeti ve Siyasal Mirası”,Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi,Cilt:2, Sayı: 2, 2011.
• Yavuz, Fikrettin, “New York Times Gazetesinin Gözüyle Balkan Savaşları”, Tarih Okulu Dergisi (TOD), Yıl 6, Sayı: XVI, 2013.
• Yıldırım, Bülent, “Balkan Savaşlarında Bulgar Ordusu ve Komitacıların Batı Trakya’daki Faaliyetleri”, History Studies, Volume:6, Issue:2, 2014.
• Zelengora, Georgi, (Çeviren: Ayşe Kayapınar), “Balkan Savaşı Kitlesel Ölüm ve Etnik Temizlik”, Belleten, Cilt LXXVIII, Sayı 281, (Nisan 2014).
• Süreli Yayınlar
• İkdam
• Tanin