I. DÜNYA SAVAŞI'NDA YUNANİSTAN'IN TARAFSIZLIĞINA KARŞI VENİZELOS-“ENTENTE CORDİALE” İŞBİRLİĞİ VE PROPAGANDA ÇALIŞMALARI

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 63, - , 20.09.2018

Esra Özsüer

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000513

Cited By: 7

Öz

XX. yüzyılın ilk büyük uluslararası çatışması olarak göze çarpan ve modern tarihin yıkıcı savaşlarından biri sayılan. I. Dünya Savaşı'nın tetikleyici unsuru her ne kadar 1914 Haziranında yaşanan Saraybosna Suikastı olsa da arka planında o dönem Avrupa’yı hâkimiyeti altına alan liberal siyasetin ve ekonominin getirdiği sömürgecilik anlayışı bulunmaktadır. Avrupa’daki sömürgecilik anlayışına bağlı gelişen uluslararası rekabet belli bir süre sonra beraberinde bloklaşma ve silahlanma sürecini başlatarak emperyalist kavgada kendine taraftarlar oluşturmuştur. Nitekim Saraybosna krizinin öncesinde 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı, 1905-1911 Fas bunalımları, 1908 Bosna Hersek olayı, 1912-13 Balkan Savaşları gibi tüm uluslararası buhranlar genel çatışmaya gidilmeden karşılıklı anlaşmalar ve barışçıl yollarla çözümlendiği halde sıradan bir vaka sayılabilecek Habsburg Arşidükü Ferdinand ve karısının Sırp milliyetçisi Gavrilo Princip tarafından Saraybosna'da öldürülmesi I. Dünya Savaşı’nın fitilini neden ateşlemiştir? Avrupa'nın bütün büyük devletlerini, daha sonra aralarına Amerika, Japonya ve Osmanlı İmparatorluğu gibi güçleri de katarak, birbirleriyle topyekûn savaşa sürükleyecek bu olay, öncesinde yaşanılan tarihi vakalarla kıyaslandığında güçlü bir sebep de değildir. On sene gibi uzun ve kanlı bir savaş olan ve gerekçesini Paris’in Helena’yı kaçırmasına bağlayan Troya Savaşı misali Ferdinand Suikasti de I. Dünya Savaş’ının gerçek nedenini kamufle etmektedir. Yüzyıl öncesini yeniden değerlendiren çalışmalar Büyük Savaşın çıkma sebebini güçler arasındaki kavgalar ve bu kavgalardan menfaat sağlamak isteyen uluslarla açıklamaktadır. Özetle emperyalist bir savaş kabul edilen Büyük Savaş sömürgecilik, bloklaşma, militarizm ve milliyetçilik hareketleri sonucunda çıkan ve dünya sınırlarının yeniden çizilmesiyle sonuçlanan acı bilançoya sahip büyük bir kavgadır.      Bu makalede I. Dünya Savaşı’na 14/27 Haziran 1917 tarihinde katılan Yunanistan’ın savaş süresince iç ve dış siyasetinde yaşadığı bunalımlar ve savaşın başında kabul ettiği tarafsızlık ilkesi incelenmiştir. Araştırma sırasında Yunan arşiv belgelerinden ve Yunan kaynaklarından yararlanılmıştır. Makalede ayrıca Avrupa’da oluşan bloklaşma hareketinde yönünü belirleyemeyen Yunanistan’ın, Büyük Savaş sırasında Antant ve Merkez Güçlerin yoğun propaganda çalışmalarına maruz bırakılıp savaşa dâhil edilme süreci de farklı siyasi yönlerden değerlendirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Antant, Yunanistan, Propaganda, I. dünya savaşı

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Arşiv Kaynakları (Yunanistan)
• Archeıo Eleftheriou Venizelou, ELİA, Fakelos:13, İpofakelos 13.2, Xartofakelos me tipomenes eıkones tou vasilia kaı tou Venizelou meta tous Valkanikous.
• Archeıo Eleftheriou Venizelou, ELİA, Fakelos: 8, İpofakelos 8.1, Praktika synedriaseon Simvouliou Stemmatos 18 kaı 20 Fevrouariou 1915.
• Archeıo Eleftheriou Venizelou, ELİA, Fakelos:8, İpofakelos 8.2, Simmahikos Nautikos Apokleısmos: diatagi gallou aksiomatikou gia tin katalipsi tou froureıou tis Kastelas (Pireas, 16 Oktovriou 1916).
• Archeıo Eleftheriou Venizelou, ELİA, Fakelos:8, İpofakelos 8.2, Daktilografimena antigrafa telesingrafou ton Simmahon kaı ipomnimatos tis ellinikis kyvernisis pros tis Dunameıs tis Sinennoıseos.
• Kitaplar
• AKTEPE, Münir (haz), Girid Meselesi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1967.
• ALKAN, Necmettin Ve Selanik Düştü. 1912-1913 Balkan Savaşı, Timaş Yayınları, İstanbul 2014.
• DAFNİS, Grigorios, Ta ellinika politika kommata, 1821-1961, Galaksias, Athina 1956.
• FOTAKİS, Zisis, Greek Naval Strategy and Polıcy 1910-1919, Routledge, New York 2005.
• GARDİKA KATSİADAKİ, Eleni, “Venizelos kaı Churchill, Oı Vaseıs tis AngloEllinikis Synennoisis (1912-1913)”, Thanos Veremis-Odysseas Dimitrakopoulos, Meletimata giro apo ton Venizelo kaı tin epohi tou, Filippoti, Atina 1980.
• GİOURGOS, Kostis - DRAKOPOULOS, Haris, Ellines Politikoi, Kathimerini Özel Eki, Athina 1996.
• HART, Basıl Lıddell, Birinci Dünya Savaşı Tarihi, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2014.
• HÜLAGÜ, Metin, Osmanlı Yunan Savaşı, Abdülhamid'in Zaferi, Yitik Hazine Yayınları, İzmir 2008.
• INGLEZOU, Georgia (edit), Goudi 1909, To kinima pou allakse tin Ellada, Ioannis Chronopoulos, “O stratiotikos syndesmos kaı o Eleftherios Venizelos”, Athina 2011.
• KOTZİAS, Aleksandros, O Ethinikos Dihasmos, Ta Nea-Ekdoseis Fitraki, Athina 2011.
• MİHALOPOULOS, Dimitris, O Ethnikos Dihasmos, İ Alli Diastasi, Ekdoseis Trohalia, Athina 1997.
• MİLLAS, Herkül, Yunan Ulusunun Doğuşu, İletişim Yayınları, İstanbul 2006. MONGER, George W., The End of Isolation: British Foreign Policy, 1900-1907, Nelson, Edinburgh and London 1963.
• NİKOLAKOPOULOS, İlias & İKONOMOU, Nikos “To Eklogiko Vaptisma tou Venizelismou ekloges 1910-1912”, Symposio gia ton Eleftherio Venizelo. Praktika, Eteria Ellinikou Logotehnikou kaı Istorikou Arheiou Mouseıo Benaki, Athina 1988.
• PETRİDİS, Pavlos & NAKOS, Georgios, O Eleftherios Venizelos stin Thessaloniki, H Prosorini Kyvernisi 1916-1917, Ethniki Trapeza tis Ellados Politistiko Kentro Voreıou Ellados, Thessaloniki 1994.
• STEFANOU Stefanos I. (der), Ta keımena tou Eleftheriou Venizelou, Cilt 2, Leshi Fileleftheron Mnimi Eleftheriou Venizelou, Athina 1982.
• SVOLOPOULOS, Konstantinos, Anafores ston Eleftherio Venizelo, Ekdoseıs Kastanioti, Athina 2014.
• THEODOULOU, Christos A., İ Ellada kaı i Antant, Ekdoseis Pataki, Hania 2011. TSİROS, Nikolaos, Kratos, Eksousia, Koınovouleutiko Systima se Krisi kata tin Periodo 1914-1920, Papazisi, Athina 2013.
• TURAN, Şerafettin “1829 Edirne Antlaşması”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1-2 (1951), s. 111-151.
• ÜLMAN, A. Haluk, I. Dünya Savaşı'na giden Yol ve Savaş, İmge, İstanbul 2002.
• VAKALOPOULOS, Apostolos V., Nea Elliniki İstoria, 1204-1985, Vanias, Thessaloniki 1987.
• VEREMİS, Thanos, Megaloı Ellines, Eleftherios Venizelos, Cilt 8, Skai, Athina 2009.
• VENDİRİS , Georgios, İ Ellas tou 1910-1920, Cilt I, Ikaros, Athina 1970, İ Ellas tou 1910-1920, Cilt II, Ekdoseis Pirsos, Atina 1931.
• VOURNAS, Tasos, İstoria tis Neoteris kaı Synhronis Elladas, Cilt II, Pataki, Athina 2009.
• ZAVİTZİANOS, Konstantinos G., Aı Anamniseıs tou ek tis Istorikis Dıafonias Vasileos Konstantinou kaı Eleftheriou Venizelou opos tin ezise (1914- 1922), Cilt I, Adelfon G. Rodi, Athina 1946.
• ZORBAS, Nikolaos, Apomnimonevmata. İ Epanastasi tou Goudi (1909), Metron, Athina 2005.