SEDAT SİMAVİ “KADINLAR SALTANATI” KARİKATÜRLERİ BAĞLAMINDA 1920 YILI TÜRK KADININA GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2019, Sayı: 64, 153 - 180, 14.06.2019

Sedat Halitoğlu

Öz

Meşrutiyet Dönemi’nde büyük bir ivme kazanan kadın hakları, Cumhuriyet’ in başlarına kadar ateşli bir şekilde savunulmuştur. Kadınlar, Cumhuriyet ile birlikte siyasi haklar başta olmak üzere birçok alanda kazanımlar elde etmiştir.1920’li yılların başlarında Osmanlı toplumunda siyasi haklar gibi birçok hak tartışma ve düşünce evresinde olmuştur. Kadınlar yüksek perdeden haklarını dillendirmiş ve örgütlenme çalışmaları yapmışlardır. Siyasi alandaki hak arayışı en baskın olan talepler arasında yer almıştır. Kadınların bu taleplerini mizahi yönden ele alan gazetecilerden biri Sedat Simavi olmuştur. Simavi, gelen taleplere kulak tıkamamış kadınların günlük hayatlarını kolaylaştıracak, onların arayışlarını yansıtacak mecmua ve dergiler çıkarmıştır. “İnci” dergisi ve “Kadınlar Saltanatı” adlı karikatür albümü bu yayınlar arasında önemli bir yer teşkil etmiştir. Gelecekte kadınların elde edebileceği haklara dair yer yer geleneklerden beslenerek mizahi bir tablo çizmiştir. Bu çalışmada Simavi’nin 1920 yılında çıkardığı “Kadınlar Saltanatı” karikatür albümünden, Türk Tarih Kurumundaki Hakkı Tarık Us koleksiyonunda yer alan Osmanlı Türkçesi nüshasına dayalı olarak dönem kadınına bakış incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Kadın Hakları, Kadınlar Saltanat, Karikatür, Sedat Simavi

Kaynakça

• KAYNAKÇA 1. Arşivler Başbakanlık Devlet Arşivi, MF. MKT, 20/10 Türk Tarih Kurumu Arşivi, Hakkı Tarık Us Koleksiyonu                                            2. Kitaplar Gökman, Muzaffer, Sedat Simavi Hayatı ve Eserleri, Apa Ofset Yayını, İstanbul,1970 Kurnaz, Şefika, Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını, T.C. Başbakanlık Aile
• Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1991 T.C. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Arşiv Belgelerine Göre Kadın, Bion matbaacılık Toprak, Zafer, Türkiye’de Yeni
• Hayat İnkılap ve Travma 1908-1928, Doğan Yayıncılık, Kasım 2017, İstanbul Zihnioğlu, Yaprak, Kadınsız İnkılap, Metis yayınları, İstanbul,2003 3. Makaleler Akagündüz,
• Ümüt “II. Meşrutiyet döneminde kadın hareketi ve Şukufe Nihal’in Bugünün genç kadınına adlı yazısı” Fe Dergi 8, Numara 1, 2016, s.112-113. Avcı, Müşerref, “Osmanlı
• Devleti’nde Kadın Hakları ve Kadın Haklarının Gelişimi İçin Mücadele Eden Öncü Kadınlar” , A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S.55, 2016, s.248 Berktay,
• Fatmagül , “Kadınların İnsan Hak’larının Gelişimi ve Türkiye”, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sivil Toplum Kuruluşları Eğitim ve Araştırma Birimi Konferans Yazıları, Numara 7,
• 2004, s.10 Bulut, Sedef, “Türkçülerin Penceresinden Osmanlı’da Kadın Meselesi ve Orta Asya Referansı”, Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı:10, 2013,
• s.320 Kutlar, Mithat , “Osmanlı Kadın Dergileri ve Erkekler Dünyası Dergisi”, Fe Dergisi, C.2,Sayı:2, Aralık 2010,s.2. Özkiraz Ahmet, Arslanel Nazan , “İkinci Meşrutiyet
• Döneminde Kadın Olmak” , Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, C. 3, sayı:1, 2011, s.1-3 Öz Yıldız, Seda ,“Türkiye’de Kadın Polis İstihdamının Analizi”, Marmara University
• Journal of Political Science , C. 5, S. 1, Mart 2017, s. 115 Pınarcı, Gülden , “Kadın Dergileri”, Atılım üniversitesi e-bülten, Sayı:29, Mart 2013, s.1. Seven, Akif, “Ülkemizde
• Kadın Karikatüristler”, Yaratıcı Drama Dergisi, C. 9, Sayı 17,2014, s.21 Taş, H. Yunus - Akyol, Yüsra “Türkiye Çalışma Hayatında, Hukuksal Olarak Kadınlara Sağlanan
• Avantajlar ve Yansımaları”, Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, C. 4, 2015, s. 138-140
• Yılmaz, Hadiye, “1923 Yılı Mizah Basınında Kadınların Seçme-Seçilme Hakkı ve Kadınlar Halk Fırkası”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu
• Dergisi Sayı: 59, Güz 2016 s.264 4. Süreli Yayınlar Ulus (1950) Açıksöz (1920) 5. Tezler Atik, Ayşe, İkinci Meşrutiyet Dönemi Karikatürlerinde Osmanlı Kurumları, Gündelik
• Yaşam ve halk imgeleri, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2014 Konar, Mehmet, Diken Mizah Gazetesinin İncelenmesi,
• Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, İstanbul,2005,Yüksek Lisans Tezi, s.24-25 6. Ansiklopediler
• Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi 7. İnternet Kaynakları http://www.hurriyet.com.tr/turkiyenin-ilk-kadin-emniyet-muduru-oldu-16334432 (Erişim Tarihi: 26.11.2017)
• https://www.biyografi.net.tr/sedat-simavi-kimdir (Erişim Tarihi: 25.11.2017)