ÜLKÜ MECMUASINA GÖRE TÜRK AYDINLANMASI (1933-1936)

Yıl 2019, Sayı: 64, 229 - 266, 14.06.2019

Tuğrul Otaç

Öz

Bu çalışmada, halkevlerinin merkez yayın organı olan Ülkü Mecmuasının Türk Aydınlanmasına katkıları konu olarak belirlenmiştir. Ülkü Mecmuası ve Halkevleri 1933-1951 yılları arasında siyasi ve toplumsal hayatı önemli ölçüde etkilemiştir. Çalışmada daha çok Atatürk dönemi düşüncesi ve uygulamalarını temel alacak şekilde 1933-1936 yıllarındaki mecmua sayılarının analizi hedeflenmiştir. Sözü geçen yıllarda Atatürk’ün uygulamaya koyduğu devrim hareketi meyvelerini vermeye başlamış, Ülkü de bu süreç içerisinde devrim hareketinin başarıya ulaşmasına katkı sağlamak için farklı konulara değinerek aydınlanmayı en yüksek seviyeye taşımaya çalışmıştır. Türk Ulusunu ayağa kaldırmak ve Türkiye’yi çağdaş uygarlık seviyesine çıkarmak benimsenen hedef olmuştur. Bu sebeple mecmuada bulunan köycülük, sanat ve eğitim ile ilgili makaleler analiz edilerek Türk Aydınlanmasının izleri sürülmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Sanat, Kültür, Resim, Köycülük, Halkevleri

Kaynakça

• KAYNAKÇA 1. Arşivler Cumhuriyet Arşivi; Cumhuriyet Halk Partisi., Kutu No:12, Gömlek No:65, Sıra No:9 BCA. 490-1-0-0 / 908-544-1. Cumhuriyet Arşivi; Cumhuriyet Halk Partisi., Kutu
• No: 908, Gömlek No:544, Sıra No:1 Cumhuriyet Arşivi; Cumhuriyet Halk Partisi., Dosya No:2, Gömlek No:7, Sıra No:25. TBMM Zabıt Ceridesi, 9.Dönem, 9.Cilt,
• 111.Birleşim, 8 Ağustos 1951. 2. Kitaplar Akalın (haz.), Şükrü Halûk, Türkçe Sözlük, 11.Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2011. Akyüz, Yahya, Türk Eğitim Tarihi,
• 26.Baskı, PEGEM Akademi Yayınları, Ankara, Temmuz 2014. Çeçen Anıl, Atatürk’ün Kültür Kurumu Halkevleri, 3. Baskı, Tarihçi Kitabevi, İstanbul, 2018. İnan, Afet, Atatürk
• Hakkında Hatıralar ve Belgeler, 12.Baskı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2013. Kocatürk, Utkan, Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Atatürk Araştırma Merkezi
• Yayınları, Ankara, 1999. Said, Edward W, Oryantalizm, 4.Baskı, çev. Nezih Uzel, İrfan Yayınevi, İstanbul, Mart 1998. Uluskan, Seda Bayındır, Atatürk’ün Sosyal ve Kültürel
• Politikaları, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2010. Turan, Şerafettin, Mustafa Kemal Atatürk Kendine Özgü Bir Yaşam ve Kişilik., 2. Baskı, Bilgi Yayınevi,
• Ankara, 2008. Tunçay, Mete, Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek Parti Yönetimi’nin Kurulması, 4.Basım, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2005. 3. Makaleler “Köy Öğretmen ve
• Eğitmeni Yetiştirme İşi”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 8, Sayı: 46, Birincikânun 1936, ss. 259-267. Abdülhak, Şinasi, “Bir İnkılâp Müzesi İçin”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, C.
• 2, Sayı: 9, Birinciteşrin 1933, s. 260-265. Abdülhak, Şinasi, “Müzelerimiz ve Hamdi Bey”. Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 3, Sayı: 14, Nisan 1934, ss. 111-115.
• Arıkan, Zeki, “Halkevlerinin Kuruluşu ve Tarihsel İşlevi”, Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 23, 1999, ss. 261-281. C. S. Tolla, “Cumhuriyet Devrinde Sanat”, Ülkü Halkevleri
• Mecmuası, C. 6, Sayı: 33, İkinciteşrin 1935, ss. 225-226. Dağlar, Yalçın, “Köylünün İklim ve Toprağı Kavrayışı”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 5, Sayı: 30, Ağustos 1935, ss.
• 452-454. Enver, Behnan, “Müzeciliğin Tarihi”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 3, Sayı: 18, Ağustos 1934, ss. 428-431. Erdal, İbrahim, “Ülkü Mecmuasına Göre Erken
• Cumhuriyet Dönemi Nüfus Politikası”, Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 48, 2011, ss. 779-790. Evrenol, Hilmi Malik, “Anne Baba Eğitimi Dirim Eğitimidir”, Ülkü Halkevleri
• Mecmuası, C. 7, Sayı: 39, Mayıs 1936, ss. 192-195. Halil, Bedi. “Halk Terbiyesi ve Opera”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 3, Sayı: 15, Mayıs 1934, ss. 202-205. Hamit,
• Zübeyr. “Halk Terbiyesi Vasıtaları”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 1, Sayı: 2, Mart 1933, ss. 152-159. İsmail, Hakkı, “Malik Bey ve Talebesinin Resim Sergisi”, Ülkü Halkevleri
• Mecmuası, C. 3, Sayı: 16, Haziran 1934, ss. 296-303. Kandemir, Selahattin, “Köycülüğümüz”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 6, Sayı: 31, Eylül 1935, ss. 32-36. Köymen,
• Nusret, “Köy Tarım Demek Değildir(c)”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 5, Sayı: 28, Haziran 1935, ss. 308-310. Mehmet, Saffet, “Köycülük Nedir”, Ülkü Halkevleri Mecmuası,
• C. 1, Sayı: 6, Temmuz 1933, ss. 422-430. Necip, Ali, “Kültür ve Medeniyet”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 1, Sayı: 3, Nisan 1933, ss. 244-245. Nusret, Kemal, “İnkılâp
• İdeolojisinde Halkçılık”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 3, Sayı: 13, Mart 1934, ss. 41-45. Nusret, Köymen, “Büyük Kurultaydan Dilekler ve Kanadada Köycülük(a)”, Ülkü
• Halkevleri Mecmuası, C. 5, Sayı: 27, Mayıs 1935, ss. 225-229. Nusret, Köymen, “Köy Seferberliğine Doğru(b)”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 1, Sayı: 5, Haziran 1933, ss.
• 355-361. Onbaşı, Funda Gençoğlu, “Halkevleri ve Ülkü Dergisi: Erken Cumhuriyet Döneminde Köycülük Tartışmaları”, Çağdaş Yerel Yönetimler, C. 20, Sayı: 3, 2011, ss.
• 69-88.
• Osman, Halit, “Cumhuriyette Halk Terbiyesi”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 2, Sayı: 10, İkinciteşrin 1933, ss. 289-293. Öymen, Hıfzırrahman Raşid, “Köy İçin Yüksek Halk
• Oyunları”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 5, Sayı: 25, Mart 1935, ss. 18-23. Özdemir, Yavuz ve Elif Aktaş, “Halkevleri(1932’den 1951’e)”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat
• Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 45, 2011, ss. 235-262. Peker, Recep, “Ülkü Niçin Çıkıyor”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 1, Sayı: 1, Şubat 1933, ss. 1-2. Ressam, Ali
• Sami, “Güzel Sanatları İnkılaba Nasıl Maledebiliriz”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 3, Sayı: 17, Temmuz 1934, ss. 359-361. Ressam, Ali, “Sanat Varlığımızda Resmin Yeri”,
• Ülkü Halkevleri Mecmuası, C. 1, Sayı: 5, Haziran 1933, ss. 398-399. Stekel, Wilhelm, “Ebeveynin Terbiyesi”, Ülkü Halkevleri Mecmuası, çev. Şeref Erdoğdu, C. 5, Sayı: 26,
• Nisan 1935, ss. 116-122. Tercüman, Çilem, “Ülkü Mecmuası”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C. 4, Sayı: 7, 2006, ss. 563-580. Toksoy, Nurcan, “Türk İnkılâbında
• Milli Kültürün Yeri ve Halkevi Çalışmaları”, Turkish Studies, C. 1, Sayı: 3, 2007, ss. 124-161. Yüceer, Saime, “Türkiye’nin Aydınlanma Sürecinde Bir Kültür Devrimi Millet
• Mektepleri”, Uluslararası Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi Kongresi, 1998, ss. 13-32. 4. Süreli Yayınlar Akşam, 19 Şubat 1932. Vakit, 8 Ağustos 1951. 5. İnternet
• Kaynakları http://idealizm.nedir.org/ http://www.bilgiustam.com/kubizm-nedir/ http://www.edebiyatogretmeni.org/ekspresyonizm-disavurumculuk/
• http://www.edebiyatogretmeni.org/empresyonizm-izlenimcilik/ http://www.filozof.net/Turkce/edebi-sahsiyetler-kisilikler-biyografileri/17677-halilbedii-yonetken-kimdir-hayati-
• eserleri-hakkinda-bilgi.html https://www.msxlabs.org/forum/sanat/267083-sanat-akimlari-dogalciliknaturalizm.html