SİYASÎ PARTİLERİN PROPAGANDALARI EKSENİNDE 1977 GENEL SEÇİMİ

Yıl 2019, Sayı: 65, 119 - 157, 20.11.2019

Ahmet Gülen

Öz

Türkiye’nin uzun süreli demokrasi serüveninde 5 Haziran 1977 tarihinde yapılan genel seçimler pek çok açıdan önem taşımaktadır. 12 Eylül 1980’de askerlerin yönetime el koymasından önce düzenlenen son seçim olma özelliğini taşıyan 1977 seçimleri aynı zamanda Türkiye içinde artan şiddet olayları nedeniyle kaos ortamı içinde yapılmıştır. Söz konusu seçimler aynı zamanda 20 yıl aradan sonra ilk kez Meclis’in erken seçim kararı alışıyla da önemlidir. Siyasî istikrar arayışlarının yoğunlaştığı bir dönemde seçimde alınacak netice ile Türkiye’nin sorunlarına çözüm bulunabileceği beklentisi doğal olarak partilerin kampanyalarını da etkilemiştir. Seçim atmosferi içinde meydana gelen ve çok sayıda kişinin yaşamını yitirmesine yol açan 1 Mayıs olayları, zaman zaman siyasî partilerin kampanyalarına yönelen şiddet eylemleri dönemin özellikleri arasında sayılmalıdır. Bu çalışmada siyasî yelpazenin önemli partileri arasında yer alan CHP, AP, MSP ve MHP’nin seçimlerde izledikleri strateji ve propaganda çalışmalarıyla birlikte Türkiye’nin sorunlarına çözüm bulabilme adına hangi vaatlerde bulundukları incelenecektir. 1977 seçimlerinin bir önemli özelliği de incelemeye konu olan dört partiden üçünün seçime koalisyon hükûmetinin ortakları olarak girmeleridir. CHP ise seçimlere muhalefet partisi olarak girmiş ve kampanyasını bu şartlar altında yürütmüştür. Siyasî istikrarsızlığa çözüm bulabilme umuduyla yapılan 5 Haziran 1977 seçimlerinden beklendiği gibi tek parti iktidarı çıkmamış ve Türkiye’nin içinde bulunduğu kaotik ortam 12 Eylül 1980’e kadar devam etmiştir.

Anahtar Kelimeler

1977 seçimleri, CHP, AP, MSP, MHP, Ecevit, Demirel, Türkeş, Erbakan

Kaynakça

• KAYNAKÇA Resmî Belgeler: Millet Meclisi Tutanak Dergisi
• Ansiklopediler Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi C.8, İletişim Yayınları, İstanbul. Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi: I. Cilt, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak
• Yayını, İstanbul, 1996. Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi: II. Cilt, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını, İstanbul, 1996.
• Broşürler Cumhuriyet Halk Partisi 1977 Genel Seçimi Radyo Konuşmaları, Başbakanlık Basımevi, Ankara, 1977. Millî Selamet Partisi 1977 Genel Seçimi Radyo
• Konuşmaları, Başbakanlık Basımevi, Ankara, 1977. Millîyetçi Hareket Partisi 1977 Genel Seçimi Radyo Konuşmaları, Başbakanlık Basımevi, Ankara, 1977.
• Süreli Yayınlar Barış Cumhuriyet Günaydın http://gazetearsivi.milliyet.com.tr
• Hürriyet Meydan Son Havadis Tercüman Yankı
• Kitaplar Ahmad, Feroz, Bir Kimlik Peşinde Türkiye, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 5.bs., 2014. _________, Demokrasi Sürecinde Türkiye: 1945-1980, Hil
• Yayın, İstanbul, 3.bs., 2007. Akar, Rıdvan- Dündar, Can, Ecevit’in Gizli Arşivi, İmge Kitabevi, Ankara, 2.bs., 2008. Aksoy, Muammer, Sosyalist Enternasyonal ve CHP,
• Tekin Yayınevi, İstanbul, 1977. Akşin, Sina, Kısa Türkiye Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 5.bs., 2008. Albayrak, Sadık, Türk Siyasi Hayatında MSP
• Olayı, İz Yayıncılık, İstanbul, 3.bs., 2018. Arcayürek, Cüneyt, Darbeler ve Gizli Servisler, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1989. Ayata, Ayşe Güneş, CHP (Örgüt ve İdeoloji),
• Gündoğan Yayınları, İstanbul, 2.bs., 2010. Aydoğanoğlu, Erkan, Dünyada ve Türkiye’de Sendika-Siyaset İlişkisi, Kültür Sanat-Sen, Ankara, 2.bs., 2011. Aydın, Suavi,
• Taşkın, Yüksel, 1960’tan Günümüze Türkiye Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2014. Bilâ, Hikmet, CHP: 1919-2009, Doğan Kitap, İstanbul, 4.bs., 2008. Birand, Mehmet Ali,
• 12 Eylül: Saat 04:00, Karacan Yayınları, İstanbul, 10.bs., 1984. Birgit, Orhan, Kalbur Saman İçinde: Olaylar, Anılar, Portreler, Doğan Kitap, İstanbul, 2012. Boratav, Korkut,
• Türkiye İktisat Tarihi (1908-2007), İmge Kitabevi, Ankara, 14.bs., 2010. ________, Türkiye’de Devletçilik, İmge Kitabevi, Ankara, 2.bs., 2006.
• Cumhuriyet: Seçim 77, Altın Kitaplar Matbaası, İstanbul, 1977. Çavdar, Tevfik, Neoliberalizmin Türkiye Seyir Defteri, Yazılama Yayınevi, İstanbul, 2013.Türkiye’nin
• Demokrasi Tarihi (1950’den Günümüze) , İmge Kitabevi, Ankara, 3.bs., 2004. Çeçen, Anıl, Türkiye’de Sendikacılık, Özgür İnsan Yayınları, Ankara, 1973. Çetingüleç,
• Mehmet, Ecevit’in Anıları: 12 Yıl Saklı Tutulan “Veda Sohbetleri, Doğan Kitap, İstanbul, 2018. Demirel, Tanel, Adalet Partisi: İdeoloji ve Politika, İletişim Yayınları, İstanbul,
• 2.bs., 2013. Demokrasinin 50 Yılı: 1945-1995, 2. Kitap, Aydın Kitaplar. Devletoğlu, Jan, İngiliz Arşivlerinde 12 Eylül’ün Ayak Sesleri, Doğan Kitap, İstanbul, 2010. Ecevit,
• Bülent, Umut Yılı 1977, Rahşan Ecevit-Bülent Ecevit Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları, Ankara, 2015. Erer, Tekin, Lider Demirel, b.y.y., 1977. Gaytancıoğlu, Kaan, Politik
• Liderlik ve Bülent Ecevit, Paradigma Akademi Yayınları, Edirne, 2014. Geçiş Sürecinde Türkiye (Der. Irvin C. Schink, E.Ahmet Tonak), Belge Yayınları, İstanbul, 6.bs.,
• 2013. Güneş, Hurşit, Adalet Çağrısı: CHP İçin Sosyal Demokrasi Seçeneği, Doğan Kitap, İstanbul, 2014. Güreli, Nail, İki 1 Mayıs, Gür Yayınları, İstanbul, 1979. Hale,
• William, Türkiye’de Ordu ve Siyaset: 1789’dan Günümüze, Hil Yayın, İstanbul, 1996. Hatipoğlu, Atakan, CHP’nin İdeolojik Dönüşümü: Kemalizmden Sosyal Demokrasiye,
• Kaynak Yayınları, İstanbul, 2.bs., 2012. Heper, Metin, Türkiye’nin Siyasal Hayatı: Tarihsel, Kuramsal ve Karşılaştırmalı Açıdan…, Doğan Kitap, İstanbul, 2011. Işıklı,
• Alpaslan, Sendikacılık ve Siyaset, İmge Kitabevi, Ankara, 4.bs., 1990. İsmail Hakkı Birler’in Anılarında CHP’li Yıllar: 1946-1992, (Haz. Şengün Kılıç Hristidis, Ersel Ergüz),
• Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2010.
• İsvan, Ahmet, Başkent Gölgesinde İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2011. Karpat, H. Kemal, Türk Siyasi Tarihi: Siyasal Sistemin Evrimi, Timaş
• Yayınları, İstanbul, 2.bs., 2011. Kili, Suna, 1960-1975 Döneminde Cumhuriyet Halk Partisinde Gelişmeler, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1976. Koloğlu, Orhan,
• Kim Bu Ecevit, Boyut Kitapları, İstanbul, 2001. Lider Biyografilerindeki Türkiye (Der. Seyfi Öngider), Aykırı Yayıncılık, İstanbul, 2001. Mardin, Şerif, Türkiye’de Din ve
• Siyaset, İletişim Yayınları, İstanbul, 19.bs., 2015. Mert, Nuray, Merkez Sağın Kısa Tarihi, Selis Kitaplar, İstanbul, 2.bs., 2007. Okuyan, Yaşar, O Yıllar, (Yay. Haz. Deniz
• Güçer), Doğan Kitap, İstanbul, 2010. Sertel, Yıldız, Türkiye’de İlerici Akımlar, Cem Yayınevi, İstanbul, 1978. Soysal, Mümtaz, 100 Soruda Anayasanın Anlamı, Gerçek
• Yayınevi, İstanbul, 1990, 8.bs., 1990. Tanör, Bülent, Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 18.bs., 2009. Teziç, Erdoğan, 100 Soruda Siyasî
• Partiler, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1976. Tokatlı, Orhan, Güvercinli Yıllar, Doğan Kitap, İstanbul, 2004. Tokol, Aysen, Türkiye’de Sendikal Hareket, Ezgi Kitabevi Yayınları,
• Bursa, 1994. Turan, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi 5. Kitap: Çağdaşlık Yolunda Yeni Türkiye (27 Mayıs 1960-12 Eylül 1980), Bilgi Yayınevi, 2002. Türkiye’de Liderler ve
• Demokrasi, (Ed. Metin Heper, Sabri Sayarı), (Çev. Zuhal Bilgin), Kitap Yayınevi, İstanbul, 2008. Yalçın, Soner, Hangi Erbakan, Öteki Yayınevi, Ankara, 4.bs., 1995. Yaşasın
• DİSK: “Sınıf ve Kitle Sendikacılığında Atılım (1975-1977), Konuk Yayınları, İstanbul, 1977. 75 Yılda Düşünceler, Tartışmalar, Tarih Vakfı, İstanbul, 1999. Zürcher, Erik Jan,
• Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul, 21.bs., 2007. Elektronik Kaynaklar www.ysk.gov.tr