İSTİKBAL VE HALK GAZETESİNE GÖRE TRABZON BASININDA LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI

Yıl 2020, Sayı: 66, 41 - 62, 26.06.2020

Volkan Aksoy

Öz

Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı (1914-1918) sonunda imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması’yla yenilgiyi kabullenmiştir. Bununla birlikte mevcut duruma karşı çıkan vatanseverler, Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde Kurtuluş Savaşı’nı başlatmış ve Türkiye adına savaşa asıl son veren belgeyi, yani Lozan Barış Antlaşması’nı imzalama başarısını göstermiştir. Lozan Barış Antlaşması, Milli Mücadele’den başarılı bir şekilde çıkan Türk Milletinin bağımsızlığını tüm dünyaya duyuran ve bu durumun kabul edilmesini sağlayan bir belge niteliğini taşımaktadır. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna giden yolu da açması bakımından önemi haiz olan Lozan Barış Antlaşması’nın hem yurt içinde hem de yurt dışında önemli akisleri olmuştur. Özellikle Antlaşmanın ikinci evresini geçirdiği dönem, çok çetin müzakerelere yol açmış, gerek mecliste gerekse yurt genelinde basın yoluyla tartışmalar yaşanmış ve antlaşma sonrası değerlendirmeler yapılmıştır. Millî Mücadele’yi Türkiye adına bitiren Lozan Barış Antlaşması ile ilgili yapılmış çok sayıda inceleme ve araştırma olduğu da muhakkaktır. Ancak Anadolu’daki kamuoyunun antlaşmadan nasıl etkilendiği ve antlaşmanın basın organlarına nasıl yansıdığı konusuyla ilgili çalışmalar daha sınırlı olmak birlikte giderek artan bir öneme sahiptir. Dolayısıyla artan bu öneme binaen, Lozan Barış Antlaşması’nın Trabzon basını tarafından nasıl karşılandığı ve sütunlara nasıl yansıdığının bir değerlendirmesi yapılmaya, Trabzon şehrinin önde gelen iki basın mensubu ve gazetesinin Lozan’a yaklaşımı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Diğer taraftan genel okuma ve değerlendirmelere bir katkı sunulması da hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Basın, Halk, İstikbal, Lozan, Trabzon

Kaynakça

• Albayrak, Hüseyin, Dünden Bugüne Trabzon Basını, C. 1, Ankara, 2010.
• Bıyıklıoğlu, Tevfik, Trakya’da Millî Mücadele, C. 1, TTK Yayınları, Ankara, 1992.
• Bilsel, Cemil, Lozan, C. 2, Sosyal Yayınları, İstanbul, 1998.
• Cebesoy, Ali Fuat, Siyasi Hatıralar Büyük Zafereden Lozan’a, (haz. Osman Selim Kocahanoğlu, C. I, Temel Yayınları, İstanbul, 2002.
• İnönü, İsmet, İsmet İnönü’nün Hatıraları Büyük Zaferden Sonra Mudanya Mütarekesi ve Lozan Antlaşması-1, Cumhuriyet Yayınları, 1998.
• ________, İsmet İnönü’nün Hatıraları Büyük Zaferden Sonra Mudanya Mütarekesi ve Lozan Antlaşması-II, Cumhuriyet Yayınları, 1998.
• Karacan, Ali Naci, Lozan, Nokta Kitap Yayınları, İstanbul, 2007.
• Lozan Barış Konferansı Tutanaklar-Belgeler, (çev. Seha L. Meray), YKY Yayınları, C. 1, İstanbul, 2001.
• Odabaşıoğlu, Cumhur, Trabzon Milli Mücadele Yılları Basını 1919-1925, Trabzon, 1993.
• Selek, Sabahattin, Anadolu İhtilali, C. 1, Kastaş Yayınları, İstanbul, 2000.
• Sonyel, Salâhi, Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika II, TTK Yayınları, Ankara, 2003.
• Soysal, İsmail, Tarihçeleri ve Açıklamalarıyla Birlikte Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları (1920-1945), C. 1, TTK Yayınları, Ankara, 2000.Temiz, Ahmet, Velid Ebuzziya’nın Lozan Mektupları, IQ Kültür Sanat Yayınları, İstanbul, 2007.
• Turan, Mustafa, Milli Mücadele’de Siyasi Çözüm Arayışları, Siyasal Kitapevi, Ankara, 2005.
• Yalman, Ahmed Emin, Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim, (haz. Erol Şadi Erdinç), C. 2, Pera Turizm ve Ticaret A.Ş., İstanbul, 1997.
• Arıkan, Zeki, “Lozan Barış Konferansı ve İzmir Kamuoyu”, 70. Yılında Lozan Barış Antlaşması Uluslararası Semineri 1993, İnönü Vakfı, Ankara, 1994, s. 93-108.
• Bozkurt, Gülnihal, “Sevr’i Bilmek, Lozan’ı Anlamak…”, Beşinci Uluslararası Atatürk Kongresi, C. I, ATAM Yayınları, Ankara, 2005, s. 675-693.
• Çapa, Mesut, “Milli Mücadele Döneminde İstikbal Gazetesi”, Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 10 (1992), s. 133-168.
• Demir, Şerif, “Hâkimiyet-i Milliye Gazetesine Göre Lozan Konferansında Mali ve İktisadi Konular”, History Studies, C. 5, Sayı: 4 (2013), s. 1-17.
• Dockrill, Michael, “Lozan Konferansı ve İngiltere”, 70. Yılında Lozan Barış Antlaşması Uluslararası Semineri 1993, İnönü Vakfı, Ankara, 1994, s. 109-126.
• Erhan, Çağrı “Lozan’ın Genel Çerçevesi”, 80. Yılında 2003 Penceresinden Lozan Sempozyumu, TTK Yayınları, Ankara, 2005, s. 11-16.