KÖY ENVANTER ETÜDÜ VE İSTATİSTİKİ VERİLER İLE AĞRI KIRSALINDA TARIMSAL ÜRETİMDE YAŞANAN DEĞİŞİMİN SOSYO-KÜLTÜREL SONUÇLARININ İNCELENMESİ (1960-2000)

Yıl 2020, Sayı: 66, 213 - 239, 26.06.2020

Hacer Karabağ

Öz

Toplumların her an değişme halinde olduğu kabul edilen bir gerçektir. Bu değişmenin hızının belirlenmesi ve çeşitli konuların karşılıklı etkileşiminin nasıl gerçekleştiğinin ortaya konulması, yorumlanması ve yeni bilgiler üretilmesi farklı disiplinlerin uğraş alanları içerisinde ele alınmaktadır. Türk toplumunda, 1950’lerde başlayan ve 1980’lerde kademeli olarak hızlanan değişimin ana ekseni, köylülüğün çözülüp, köylerden şehirlere kırsal nüfusun göç etmesi olarak kabul edilmektedir. Köylülüğün çözülmesindeki en önemli nedenlerden biri de tarımsal üretimdeki değişimdir.
Tarımsal üretim, pek çok kişinin düşündüğü üzere sadece bitkisel üretimi ifade etmez. Bitkisel üretimin yanında, hayvancılık, ormancılık, balıkçılık gibi alanları da kapsamaktadır. Bununla birlikte tarım sadece bir geçim kaynağı veya üretim biçimi olarak da düşünülmemelidir. Kendisine bağlı olan insanların mutfak kültürünü, giyim kuşamlarını, örf ve adetlerini, komşuluk ilişkilerini, ev ve barınmaya yönelik mimari yapılarını, dini algılayış ve yorumlayışlarını, yani o toplumun maddi ve manevi kültürüne ilişkin tüm temel öğeleri kapsar. Tarımı en iyi ifade edebilecek söz belki de Lamartine’nin “Buğday değildir yalnızca, tüm bir uygarlıktır topraktan yükselen” sözüdür. Bu bağlamda diyebiliriz ki tarım, eski çağlardan günümüze kadar insanların en temel uğraşı alanı ve geçim kaynağı olmuştur.
Çalışmamızda bu noktadan hareketle, özellikle Türkiye genelinde sanayileşmenin hızlandığı 1960-2000 yılları arasında, tarımsal üretim ve mekanizasyon konularında Ağrı ilinde yaşanan değişimin, kırsaldaki etkilerinin ortaya konulması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kırsal Nüfus, Köy Envanter Etütleri, Tarım, Toplumsal Değişim

Kaynakça

• Boratav, Korkut, Tarımsal Yapılar ve Kapitalizm, 3. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara,2004.
• Karabağ, Hacer, Bursa’da Tarımsal Değişim ve Bu Değişimin Sosyoekonomik Sonuçları (1945-1980), Nilüfer Belediyesi Yay., Bursa, 2019.
• Karpat, Kemal, Türkiye’de Toplumsal Dönüşüm Kırsal Göç, Gecekondu ve Kentleşme, Çev: Abdulkerim Sönmez, İmge Kitabevi, Ankara, 2003.
• Kazgan, Gülten, Tarım ve Gelişme, 2. Baskı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay., İstanbul, 2013.
• Mazoyer, Marcel, Laurence Roudart, Dünya Tarım Tarihi Neolitik Çağ’dan Günümüzdeki Krize, Çev: Şule Ünsaldı, Epos Yay., Ankara, 2009.
• Şahinöz, Ahmet, Neolitikten Günümüze Tarım Ekonomi ve Politikaları, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011.
• Engindeniz, Sait “AB ve Türkiye’de Tarım İşletmelerinin Sayı Ve Arazi Genişliklerindeki Değişmeler”, TKB Türktarım Dergisi, 143:28-36.
• Gökdal, Özdal, Okan Atay, “Türkiye’de Kıl Keçisi Yetiştiriciliği ve Kıl Keçisinin Et Üretimi”, Tarım Türk, Sayı:31, Yıl:6, Eylül-Ekim 2011.
• Karabağ, Hacer, “Bursa Kırsalında Kadın Olgusunun Değişimi Üzerinde Eğitimin Etkisi (1945-2015)”, Journal Of Institute Of Economic Development And Social Researches ISSN: 2630-6166, Vol:4 / Issue:14, p.714-729.
• Kaya, Faruk, “Ağrı İlinin 1927-2012 Sayım Dönemleri Kır-Kent Nüfus Hareketleri”, The Journal of Academic Social Science Studies, Volume:6/4, 2013, p.535 – 559.
• Kaya, Faruk, Sinan Kocaman, “International Migration Movements and an Evaluation on the Social and Economic Condition of Refugees and Asylum Seekers in Ağrı”, Ozean Journal of Social Sciences, 3, 1, 2010, p.15-29.
• Oral, Ceren, Elçin Kıpkıp, “Ulaştırma Sektörünün Önemi Üzerine Kavramsal Bir Yaklaşım”, Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi, 2019; 1(1): 58-64.
• Özdoğan, İsmail, “Ağrı İlinin Cumhuriyet Dönemi Nüfus Seyri (1923-2018)”, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (1) , 177-206.
• Şahinler, Zeki, Yücel Demir, “Ağrı İlinde Küçükbaş Hayvancılığın Mevcut Durumu, Sorunları ve Çözüm Önerileri”, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, Cilt 5(1) 16-26 2016 DOI: 10.17100/nevbiltek.90629 URL: http://dx.doi.org/10.17100/nevbiltek.90629.
• Tunç, Bilal, Fatih Özçelik, “Cumhuriyet Döneminde Ağrı Nüfusundaki Gelişmeler (1927-1980)”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt / Vol: 6, Sayı/Issue: 3 2017, Sayfa: 2132-2149.