MÜTAREKE DÖNEMİNDE MÜSLÜMAN OSMANLI KADINLARININ GAYRİMÜSLİMLER, İRANLILAR VE JAVALILAR İLE EVLİLİKLERİ

Yıl 2021, Sayı: 68, 429 - 462, 27.05.2021

Reyhan Gülşen

https://doi.org/10.46955/ankuayd.943760

Cited By: 1

Öz

Mütareke Dönemiyle ilgili olarak daha önce yapılmış çalışmalarda Müslüman Osmanlı kadınlarının teamüllere aykırı olan evliliklerinin genel itibariyle incelenmediği görülmektedir. Bu çalışmada esas olarak Mütareke Dönemi’nde değişen toplumsal hayatla birlikte Müslüman Osmanlı kadınlarının Osmanlı tebaası olan/olmayan Gayrimüslimlerle yapmış oldukları/yapmaya çalıştıkları evliliklere karşı devletin tavrı arşiv belgeleri kullanılarak incelenmeye çalışılmıştır. Aynı zamanda mezhep farklılığı sebebiyle gayri meşru kabul edilen İranlı Müslüman erkeklerle yapılan evlilikler de yine Mütareke Dönemi esas alınmak suretiyle incelenmiştir. Öte yandan Javalı Araplar ile evlenen Müslüman Osmanlı kadınlarının eşleri tarafından cariye ve köle olarak kullanılmaları devletin bu evlilikleri de yasaklamasına neden olduğu için konuya dahil edilmiştir. Ana kaynak olarak Başkanlık Osmanlı Arşivi’ndeki belgeler kullanılmıştır. Ayrıca çeşitli bilim dallarındaki telif eserler, makaleler ve süreli yayınlardan da faydalanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Evlilik, Gayrimüslimler, İranlılar, Javalılar, Müslüman Kadınlar, Mütareke Dönemi, Osmanlı Devleti

Kaynakça

• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi.
• Kerimoğlu, Hasan Taner, İttihat ve Terakki ve Rumlar 1908-1914, I. Baskı, İstanbul, Libra Yay., 2009.
• Kuneralp, Zeki, Sadece Diplomat, 1. Baskı, İstanbul, İSİS Yay., 1999.
• Sertel, Zekeriya, Hatırladıklarım, 5. Baskı, İstanbul, Remzi Yay., 2001.
• Aydın, Mehmet Akif, “Hukûk-ı Âile Kararnâmesi”, DİA, C.18, İstanbul, 1998, s.314-318.
• Aydın, Mehmet Akif, “Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye”, DİA, C.28, Ankara, 2003, s.231-235.
• Çalışkan, Vedat, İbrahimov, Aydın, “Çanakkale’nin Turizm Potansiyeline Eklenen Yeni Bir Unsur Gelibolu’da Beyaz Ruslar”, Çanakkale II Ekonomi ve Sosyo-Kültürü, İstanbul, 2006, s.425-434.
• Gülsoy, Ufuk, “Islahat Fermanı”, DİA, C.19, İstanbul, 1999, s.185-190.
• Erinç, Sırrı, “Cava”, DİA, C.7, İstanbul, 1993, s.170-171.
• Özkorkut Ünal, Nevin, “2014 Tarihli Meryem Yahya İbrahim İshak Davası’ndan Hareketle İslam Hukunda Bir Evlenme Engeli Olarak ‘Din Farkı’ ve Osmanlı Uygulamasına Yansımaları”, OTAM, S.37, Bahar 2015, s.289-306.
• Sarısaman, Sadık, “Birinci Dünya Savaşı Yıllarında İranlılarla Evlenme Meselesinden Kaynaklanan Problemler”, Uluslararası Türk Dünyası Eğitim Bilimler ve Sosyal Bilimler Kongresi Bildirileri, C.4, Ankara, 2016, s.205-217.
• Serbestoğlu, İbrahim, “Öteki Perspektifiyle Osmanlı Kadının İranlılarla Evlenme Yasağı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalara Dergisi, S.20, C.5, Kış 2012, s.213-220.
• Topçuoğlu, Ali Aslan, “Modern Hukuk Ve İslam’da Vatandaşlık Kavramının Hukukî Temeli”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.3, C.16, Ankara, 2012, s.185-215.
• Azzam, Muhammed Abdullah, Endonezya Basınında Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Türk Tarihi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2019.
• Yurt, Vedat, Osmanlı Devleti’nde 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Evliliğe Tahdit Tedbirleri: İranlılarla Evlilik Yasağı, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2019.