BAYRAK RADYOSU ÖNCESİ DÖNEMDE KIBRIS’TA VAR OLUŞ MÜCADELESİ VE LALELİ SOKAĞI RADYO İSTASYONU

Yıl 2022, Sayı: 70, 264 - 286, 01.05.2022

Ulvi Keser

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1012360

Öz

16 Ağustos 1960 tarihinde Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin garantörlüğünde Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar tarafından kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti Yunanistan’ın Megali İdea ve Rumların Enosis saplantıları yüzünden ne yazık ki uzun soluklu olmaz. Dönemin Kıbrıs Cumhuriyeti İçişleri Bakanı Polikarpos Yorgacis’in yönettiği Akritas isimli derin devlet yapılanması adayı bir Yunan adası haline getirmek ve bütün Kıbrıslı Türkleri adadan atmak için 21 Aralık 1963 günü harekete geçer. Ardından 24 Aralık 1963 günü Kıbrıs tarihine Kanlı Noel olarak geçecek silahlı Rum saldırıları başlar ve devlet de ortadan kalkar. Devlet kademelerindeki bütün Kıbrıslı Türkler artık işlerine gidemez olur. Bu durum Rumların bütün devlet kurumlarını işgal etmesine ve Kıbrıslı Türkleri aleyhine özellikle Kıbrıs Radyo-Yayın Korporasyonu vasıtasıyla kara propaganda yapmasına da sebep olacaktır. Adadaki mevcudiyet ve meşruiyetlerini göstermek, yaşadıklarını dünyaya anlatmak ve kendi aralarında haberleşebilmek için bir radyo istasyonu kurmak için derhal harekete geçen Kıbrıslı Türkler 25 Aralık 1963 günü ilk defa Bayrak Radyosu vasıtasıyla seslerini duyururlar; ancak bundan daha önce Lefkoşa’da Laleli Sokağı’nda kurulan isimsiz, gizli bir radyo istasyonu daha vardır. Bu araştırma Bayrak Radyosu’nun da temelini oluşturan bu son derece gizli ve bilinmeyen radyo istasyonunu mercek altına almak üzere hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kelimeler: Kıbrıs, Bayrak, Radyo, Laleli Camii, İletişim

EXISTENCE STRUGGLE IN CYPRUS BEFORE BAIRAK RADIO AND LALELİ STREET RADIO STATION

Öz

The Republic of Cyprus established under the guarantorship of Turkey, Greece, and the United Kingdom by the Turkish and Greek Cypriots on 16th August 1960 unfortunately doesn’t long last due to the Greek Megali Idea obsession and Greek Cypriots’ Enosis dreams. The deep state structure named Akritas led by the Minister of the Domestic Affairs of the newly-founded state; Policarpos Yorgadjis pushes the button so as to make the island of Cyprus be a Greek island, and kick off all the Turkish Cypriots on the island on 21st December 1963. Then the Greek Cypriot assaults start known to be the Bloody Christmas of the Cyprus History on 24th December 1963, and the state collapses down. None of the Turkish Cypriots continue his official work, such a reason causes the Greek Cypriots to grasp all the state institutions, and get the black propaganda against the Turkish people via Cyprus Broadcasting Corporation. Turkish Cypriots starting to do something so as to improve their existence and legality on the island, to inform the world upon their situation, and keep in touch with themselves have their announcement on 25th December 1963 firstly by Bairak Radio. On the other hand, they have managed to form another, nameless, and secret radio station as well in Nicosia Laleli Street. This scientific study aims to focus on the above-mentioned nameless and secret radio station in Nicosia Laleli Street.

Anahtar Kelimeler

Key Words. Cyprus, Bairak, Radio, Laleli Mosque, Communication

Kaynakça

• Ahiskal, Zeycan, 1958-1974 Arası Kıbrıs’ta Yaşananlar, YDÜ, Lefkoşa, 2000
• Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasî Tarihi Cilt I-II, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul,1996.
• Başkaya, Yılmaz, Kıbrıs Türk’ü ve TMT, Galeri Kültür Yay., Haziran 2016, Lefkoşa.
• Denktaş, Rauf R., Rauf Denktaş’ın Hatıraları, Cilt V, Boğaziçi Yay., Temmuz 1997, İstanbul. Denktaş, Rauf R., Rauf Denktaş’ın Anıları, İstanbul, 1996
• Egeli, Sabahattin, 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Nasıl Yıkıldı, İstanbul, 1991
• Fevzioğlu, Bülent ve Derviş Güryel, Kıbrıs Türk Milli Mücadele Yıllarında Mağusa Müzik Toplulukları 1964-1974, Samtay Vakfı Yay., Gazi Mağusa, Eylül 2017
• Gibbons, H. Scott, Peace Without Honour, Ankara, 1969, s. 84-85.
• Harp Akademileri Komutanlığı, KKTC Cumhurbaşkanı Sayın Rauf Denktaş Tarafından Verilen Konferans; Kıbrıs Meselesinde Vizyon, İstanbul, 1994.
• Koç, Sanem, Annem Ne Cesurmuş, Okman Printing, Lefkoşa, 2016
• Küçük, Fazıl, Mücadelemizin Görkemli Günleri, (Yayına Hazırlayan Çiler İncirli), KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Tanıtma Dairesi, Lefkoşa, Mayıs 2002.
• Mengüç, Arslan, Ben Tremeşeli Mehmet Ali, 2013, Lefkoşa
• Necatigil, Zaim M., The Cyprus Conflict, Kemal Limited Yay., Lefkoşa, 1982
• Oberling, Pierre, The Road to Bellapais, Columbia University Press Yay., New York, 1982
• Oberling, Pierre, Kıbrıs Faciası, Türk Tarih Kurumu Yay ., Ankara, 1990
• O’Malley Brendan ve Ian Craig, Amerika, Casusluk ve İşgal; Kıbrıs Komplosu, Khora Yay., Lefkoşa, Mayıs 2012.
• Özcanhan, Özcan, Onurlu Bir Yaşamdan Dikine Kesitler, Gökada Yay., Lefkoşa, Aralık 2009
• Sadrazam, Halil, Kıbrıs’ın Savaş Tarihi, Cilt I, Söylem Yay., Lefkoşa, Nisan 2013.
• Sanver, Ahmet, Eski Lefkoşa, Eski Lefkoşa Anılarım-4, Ateş Matbaacılık, Lefkoşa, 2016
• Sarıca, Murat, Erdoğan Teziç, Özer Eskiyurt, Kıbrıs Sorunu, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yay., İstanbul, 1975
• Saygılı, Neriman, KKTC Bayrak Radyosu, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 1987
• Şahoğlu, Hasibe Vehbi, Çıplak Gerçekler, Lefkoşa, 2018
• Volkan, Vamık ve Norman Itzkowitz, Türkler ve Yunanlılar; Çatışan Komşular, Bağlam Yay., İstanbul, Mart 2002.
• Armaoğlu, Fahir, ”Kıbrıs’ta Kanlı Noel ve Amerika”, Belgelerle Türk-Amerikan Münasebetleri, Türk Tarih Kurumu Yay.,Ankara, 1991, s. 254- 263
• Raif, Dinçer, “Ali Eyüp ve Ekrem Atlı’nın TMT Anıları”, Uluslararası Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi ve Bu Mücadelede TMT’nin Yeri Sempozyumu, Gazi Mağusa, 2008, s. 14 s. 13- 14