TURKİSCHE POST GAZETESİNİN GÖZÜNDEN ATATÜRK (1926-1938)

Yıl 2022, Sayı: 70, 231 - 250, 01.05.2022

Ebru Kaya

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1022251

Öz

On dokuzuncu yüzyılın sonlarından itibaren gelişmeye başlayan Türk- Alman münasebetleri, tarihinin şahit olduğu en tahripkâr savaşlardan ilki olan Birinci Dünya Savaşı’nın ardından kesintiye uğramıştır. Bu kesinti 1924 yılında imzalanan Türk- Alman Dostluk Antlaşması’na kadar sürmüş, bu noktadan sonra iki ülke arasında revize dönemine girilmiştir. Bu dönemin sonuçlarından biri olarak meydana çıkan; Türkische Post (Türk Postası) gazetesi, 1926-1944 yılları arasında İstanbul’da başlamış olduğu yayın hayatını on sekiz yıl boyunca sürdürmüş, günlük bir gazetedir. Yayın dili Almanca olan gazetenin, hedef kitlesi içinde, Türk topraklarında yaşayan Alman vatandaşlarla beraber Türkler arasında Almanca bilen birtakım aydın, milletvekili, subay, iş adamı ve vatandaşlar yer almıştır. Gazetenin başlıca amacı; Türkiye ve Almanya arasındaki kopmuş olan ekonomik, politik, kültürel ve askeri ilişkileri tekrar canlandırmak ve geliştirmek olmuştur. Gazetede neşredilen haberler ağırlıklı olarak Türkiye Cumhuriyeti, Mustafa Kemal Atatürk ve Ortadoğu odağında toplanmıştır. Bu çalışmada; Türkiye’de yayımlanan bir Alman gazetesinin gözünden Mustafa Kemal Atatürk’e olan bakış yansıtılmaya ve birtakım hususlar çerçevesinde değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Almanya, Mustafa Kemal Atatürk. Türk- Alman İlişkileri, Türkische Post, Türkiye

ATATÜRK THROUGH THE EYES OF THE TURKİSCHE POST NEWSPAPER (1926-1938)

Öz

The Turkish-German relations, which started to develop at the end of the nineteenth century, were interrupted after the First World War, one of the most destructive wars witnessed in its history. This interruption lasted until the Turkish-German Friendship Treaty was signed in 1924, after which a revision period was entered between the two countries. As one of the results of this period; Türkische Post (Turkish Post) newspaper is a daily newspaper that started its publication life in Istanbul between 1926-1944 and continued for eighteen years. The target audience of the newspaper, whose publication language is German, includes German citizens living in Turkish territory, as well as some German-speaking intellectuals, deputies, officers, businessmen, and citizens among the Turks. The main purpose of the newspaper; has been to revive and develop the economic, political, cultural, and military relations between Turkey and Germany. The news published in the newspaper was mainly focused on the Republic of Turkey, Mustafa Kemal Atatürk, and the Middle East. In this study; The view of Mustafa Kemal Atatürk from the eyes of a German newspaper published in Turkey has been tried to be reflected and evaluated within the framework of some issues.

Anahtar Kelimeler

Germany, Mustafa Kemal Ataturk. Turkish-German Relations, Turkish Post, Turkey.

Kaynakça

• Armaoğlu, Fahir. Siyasi Tarih 1789- 1960. Ankara: Sevinç Matbaası, 1964.
• Aydemir, Şevket Süreyya. Tek Adam Mustafa Kemal (1922- 1938). İstanbul: Remzi Kitapevi, 1995.
• Berkes, Niyazi. Unutulan Yıllar. İstanbul: İletişim Yayınları, 1997.
• Birgen, Muhittin. İttihat ve Terakki’de On Sene- İttihat ve Terakki’nin Sonu, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2. Baskı, 2006.
• Borak, Sadi. Armstrong’tan Bozkurt: Mustafa Kemal ve İftiralara Cevap. İstanbul: Yabancı Gözü ile Atatürk Serisi Yayınları, 1955.
• Deringil, Selim. Denge Oyunu İkinci Dünya Savaşında Türkiye’nin Dış Politikası. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1994.
• Erim, Nihat. Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Cilt 1, 1953.
• Froembgen, Hanns. Kamal Atatürk – Soldat und Führer. Stuttgart: Franckh’sche Verlagshandlung, 1938.
• Gül, Mühittin. ‘Atatürk’ün Yurt Gezilerinin Kamuoyu Oluşturmadaki Rolü’, Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8/3 (2006): 51- 72.
• Keskin, Fatih. II. Dünya Savaşı Sırasında Türkiye’de Alman Propagandası: Türkische Post. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1997.
• Koloğlu, Orhan. Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi. İstanbul: Pozitif Yayınları, 2006.
• Koçak, Cemil. Türkiye’de Milli Şef Dönemi 1938-1945, Ankara: Yurt Yayınları, 1986.
• Koçak, Cemil. Türk Alman İlişkileri (1923-1939). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1991.
• Köpf, Peter. Schreiben nach jeder Richtung- Goebbels- Propagandisten in der westdeutschen Nachkriegspresse. Berlin: Ch, Links Verlag, 1995.
• Kroll, Hans. ‘Bir Alman Diplomatın Türkiye Anıları 1936-1943’, Çev. Pulat Tacar, Belleten, 272/LXXV, (2011): 205-260.
• Makal, Ahmet. ‘Türkiye’de Kamu Kesimi Çalışanlarının Maaş ve Ücretlerine İlişkin Gelişmeler 1923- 1963’, Amme İdaresi Dergisi, 34/3 (2001): 59- 98.
• Mau, Hermann. ‘Hitler und der Nationalsozialismus’, Deutsche Geschichte im Überblick. Stuttgart: J. B. Metzlersche Yayınları, 1953.
• Melzig, Herbert. Kamal Atatürk – Untergang und Aufstieg der Türkei. Frankfurt: Societats Yayınları, 1937.
• Mumcu, Uğur. 40’ların Cadı Kazanı. Ankara: Tekin Yayınevi, 2. Baskı, 1992.
• Müller Otto Heinrich., Schantz, Reinhard. Deutsche Geschichte im Europaischen Zusammenhang. Frankfurt: Hirschgraben Yayınları, 1968.
• Olgun, Kenan. ‘Türkiye'de Cumhuriyetin İlanından 1950'ye Genel Seçim Uygulamaları’, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 27/79 (2011): 1- 35.
• Oran, Baskın. Türk Dış Politikası 1919- 1980. İstanbul: İletişim Yayınları, Cilt I, 2002.
• Ortaylı, İlber. Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu. İstanbul: Kronik Yayınları, 17. Baskı, 2018.
• Özgüldür, Yavuz. 1923 -1945 Dönemi Türk Alman İlişkileri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1991.
• Sabis, Ali İhsan. Harp Hatıralarım Birinci Dünya Harbi. İstanbul: Nehir Yayınları, 1991.
• Selçuk Şirin, Funda. Falih Rıfkı Atay (1893- 1950). Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009.
• Sherrill, Charles. Mustafa Kemal’in Bana Anlattıkları. Çev. Örgen Uğurlu. İstanbul: Örgün Yayınevi, 2007.
• Şapolyo, Enver Behnan. Türk Gazetecilik Tarihi ve Her Yönü ile Basın. Ankara: Güven Matbaası, 1971.
• Taşdemir, Serap. ‘Türk Basınında Büyük Nutuk’un Yansımaları’, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 44 (2009): 673-712.
• Tevetoğlu, Fethi. ‘Atatürk’le Okyar’ın Çıkardıkları Gazete: Minber’, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 5 (1988): 183- 193.
• Turan, Şerafettin. Türk Devrim Tarihi IV – Çağdaşlık Yolunda Yeni Türkiye. Ankara: Bilgi Yayınevi, 1999.
• Turan, Şerafettin. ‘Atatürk’ün Düşünce Yapısını Etkileyen Olaylar, Düşünürler, Kitaplar’. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 7. Baskı, 2018.
• Uzun, Hakan. ‘Atatürk’ün Nutuk’unun İçerik Analizi’, CDAT: Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2 (2005): 125–143.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Tarihi: Anadolu Selçukluları ve Anadolu Beylikleri Hakkında Bir Mukaddime ile Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan İstanbul’un Fethine Kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 7. Baskı, I, IV. Cilt, 2011.