AN OVERVIEW OF THE OTTOMAN WOMEN'S MOVEMENT IN THE CHANGING CONDITIONS OF THE MODERN WORLD

Yıl 2022, Sayı: 70, 67 - 90, 01.05.2022

Özlem Baykal

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1051581

Öz

Since the 16th century, the changes experienced in the West in the economic, political, cultural and religious fields have changed the social status of women and redefined their connection with the world. In this context, the changing conditions with industrialization have affected life not only physically but also intellectually. The impact of these developments started a women’s movement that women should have equal rights with men, and therefore, intellectual men and women invalidated the legal and de facto barriers. With the influence of the Enlightenment, a modernization movement began, flowing from Europe to the Ottoman Empire. In this context, Turkish women became visible in the Tanzimat and Constitutional periods, parallel to the Western women. Especially the Second Constitutional Monarchy; It is a time when the women's movement is at its peak in the field of press, literature, profession and community-building activities. Turkish women played an active role in almost every field such as the press, literature, society, military production and health studies during the Balkan and First World Wars. As a matter of fact, the transformation movement initiated by both Western and Ottoman women was interrupted by the First World War.

Anahtar Kelimeler

Enlightenment Period, Europe, Modernization, Ottoman State, USA, Women's Movement

MODERN DÜNYA’NIN DEĞİŞEN KOŞULLARINDA OSMANLI KADIN HAREKETİNE GENEL BİR BAKIŞ

Öz

16. yüzyıldan itibaren Batı’da ekonomik, siyasal, kültürel ve dinsel alanlarda yaşanılan değişimler, kadınların toplumsal statüsünü değiştirerek, onların dünya ile bağlantılarını tekrar tanımlamıştır. Bu çerçevede sanayileşmeyle birlikte değişen koşullar, hayatı sadece fiziki olarak değil, düşünsel anlamda da etkilemiştir. Bu gelişmelerin yarattığı tesir kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olması gerektiğine dair bir kadın hareketini başlatmış, dolayısıyla aydın erkekler ile kadınlar hukuki ve fiili engelleri geçersiz saymıştır. Aydınlanmanın da etkisiyle Avrupa’dan Osmanlı Devletine doğru akan, bir modernleşme hareketi başlamıştır. Bu bağlamda Türk kadını Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerinde, Batı kadını paralelinde görünür hale gelmiştir. Özellikle İkinci Meşrutiyet; basın, edebiyat, meslek alanında ve cemiyet kurma faaliyetlerinde kadın hareketinin zirvede olduğu bir zaman dilimidir. Türk kadını, Balkan ve Birinci Dünya Savaşları döneminde basın, edebiyat, cemiyet, askeri üretim ve sağlık çalışmaları gibi hemen her alanda aktif bir rol oynamıştır. Nitekim hem Batı hem de Osmanlı kadınlarının başlatmış olduğu dönüşüm hareketi, Birinci Dünya Savaşı ile kesintiye uğramıştır.

Anahtar Kelimeler

ABD, Avrupa, Aydınlanma Çağı, Kadın Hareketi, Osmanlı Devleti

Kaynakça

• Akagündüz, Ümüt. II. Meşrutiyet Döneminde Kadın Olmak. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi, 2015.
• Anderson, Bonnie S. - Zinsser, Judith P. A History of Their Own. Vol II. New York: Harper & Row Publishers, 1988.
• Bock, Gisela. Avrupa Tarihinde Kadınlar. Çev. Zehra Aksu Yılmazer. İstanbul: Literatür Yayıncılık, 2004.
• Çakır, Serpil. Osmanlı Kadın Hareketi. İstanbul: Metis Yayınları, 2011.
• Kadınların Tarihi: Yirminci Yüzyılda Kültürel Bir Kimliğe Doğru. Cilt V. Ed. Georges Duby-Michelle Perrot. Çev. Ahmet Fethi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2005.
• Karakışla, Yavuz Selim. Kadınları Çalıştırma Cemiyeti (1916-1923). İletişim Yayınları, İstanbul, 2015.