A DISSIDENT PARLIAMENTARIAN IN TURKISH GRAND NATIONAL ASSEMBLY MEHMET FUAT KÖPRÜLÜ AND HIS OPINIONS TOWARDS THE GOVERNMENT (1945-1947)

Yıl 2022, Sayı: 70, 170 - 187, 01.05.2022

Hacı Veli Gök

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1059483

Öz

Democratic Party, founded under the guidance of Celal Bayar, Adnan Menderes, Mehmet Fuat Köprülü and Refik Koraltan in 7 January 1946, has an important place in Turkish political life. One of the founder of Democratic Party, Mehmet Fuat Köprülü, is known as a political character who is not within sight long time in political arena. However, Köprülü shows himself as a leading political figure of Democratic Party, the Turkey’s third opposition party, during and after its establishment process. In fact, when it is looked at Köprülü’s political activities in 1945-1947, it can be concluded that his political career is quite successful like his scientific personality. In this sense, being a target of the ruling party during his opposition party years,Köprülü hardened his opposition such a level that it was thought to remove his parliamentary immunity. In this study, handling a part of Democratic Party’s opposition years, Köprülü’s political activities in this process are investigated. Although there are so many studies about the political life of Köprülü, there is not one about his opposition years including the period just before and after the foundation of Democratic Party. It is aimed to fill a void in this specific area with this study.

Anahtar Kelimeler

Adnan Menderes, Republican People's Party, Democratic Party, İsmet İnönü, Mehmet Fuat Köprülü

TBMM’DE MUHALİF BİR MİLLETVEKİLİ: MEHMET FUAT KÖPRÜLÜ VE İKTİDARA YÖNELİK MÜTALAALARI (1945-1947)

Öz

7 Ocak 1946’da Celal Bayar, Adnan Menderes, Mehmet Fuat Köprülü ve Refik Koraltan öncülüğünde kurulan Demokrat Parti, Türk siyasi yaşamı içerisinde çok önemli bir yere sahiptir. Demokrat Parti’nin kurucuları arasında yer alan Mehmet Fuat Köprülü, 1935’te girmiş olduğu siyaset arenasında, uzun süre göz önünde olmayan bir siyasi karakter olarak bilinmektedir. Ancak Köprülü, Türkiye Cumhuriyeti’nin üçüncü muhalefet partisi olan Demokrat Parti’nin kuruluş süreci ve sonrasında önde gelen siyasi bir kişilik olarak karşımıza çıkmaktadır. Öyle ki, 1945-1947 döneminde Köprülü’nün siyasi faaliyetlerine bakıldığında, ilmi kişiliği gibi siyasi kariyerinin de, oldukça parlak olduğu değerlendirmesine varılabilir. Bu bağlamda, muhalefet yıllarında iktidar partisinin adeta hedefinde olan Köprülü, muhalefetin dozajını öylesine sertleştirmiştir ki hakkında milletvekilliği dokunulmazlığının kaldırılması dahi düşünülmüştür. Demokrat Parti’nin muhalefet yıllarının bir bölümünün ele alındığı bu çalışmada, Köprülü’nün bu süreçteki siyasi faaliyetleri incelenmiştir. Köprülü’nün siyasi yaşamı ile ilgili birçok çalışma olmasına rağmen onun, özellikle Demokrat Parti’nin kurulmasından hemen önce ve sonraki süreci kapsayan muhalefet yılları ile ilgili müstakil bir çalışma vücuda getirilmemiştir. Çalışma ile bu spesifik alandaki boşluğun doldurulması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Adnan Menderes, Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, İsmet İnönü, Mehmet Fuat Köprülü

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri Resmi Yayınlar Süreli Yayınlar Telif ve Tetkik Eserler