KALEMİ KILIÇ EYLEMEK: BULGAR MİLLİ KURTULUŞ HAREKETİNİN İDEOLOĞU GEORGİ RAKOVSKİ (1821-1867)

Yıl 2022, Sayı: 70, 323 - 338, 01.05.2022

Hüseyin Mevsim

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1065403

Cited By: 1

Öz

XIX. yüzyılın ortasına doğru, Osmanlı unsuru Bulgarlar arasında kültürel ve manevi süreçlerin büyük ölçüde tamamlandığı ve siyasi bağımsızlık fikrinin pratiğe dönüştürülmesi aşamasına geçildiği görülüyor. Bunun yanı sıra, Fener Rum Patrikliğinden ayrılıp bağımsız Bulgar kilisesinin kurulması için yürütülen yoğun mücadele de sürdürülüyor. Bazı Bulgar çevreler siyasi bağımsızlığın ıslahatlarla, zamana yayımlı evrimleşmeyle elde edilmesi gerektiğini düşünürken, bir an önce silâha sarılma yoluyla hayata geçirilmesini savunanlar da çıkıyor. Üstün gelen ikinci anlayışın ideolojik temelleri, toplumsal faaliyetlerini İstanbul, Avusturya-Macaristan, Sırbistan Emareti ve Romanya’da sürdüren Georgi Rakovski (1821-1867) tarafından atılıyor ve geliştiriliyor. Bu çalışmada, Bulgar milli mitolojisinin insanüstü öğelerle bezediği Georgi Rakovski’nin çalkantılı hayatı, ideolojisi, en önemli edebi eseri kabul edilen “Gorski Patnik” başlıklı manzum şiiri ve Novi Sad, Belgrad ve Bükreş’te yayımladığı kısa ömürlü, ama Bulgar toplumu üzerinde etkili toplamda dört gazetesi konu edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Balkanlarda milliyetçilik, bağımsız kilise mücadelesi, Bulgarca süreli yayıncılık, Bulgarlar, Georgi Rakovski.

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

ACTING THE PEN AS A SWORD: GEORGI RAKOVSKI (1821-1867), IDEOLOGIST OF THE BULGARIAN NATIONAL LIBERATION MOVEMENT

Öz

Towards the middle of the XIX. century, it is seen that the cultural and spiritual processes among the Bulgarians, who were Ottoman elements, were completed to a large extent and the idea of political independence was put into practice. In addition, the intense struggle to leave the Fener Greek Patriarchate and establish an independent Bulgarian church continues. While some Bulgarian circles think that political independence should be achieved through reforms and evolution over time, there are also those who advocate that it should be realized by taking up arms as soon as possible. The ideological foundations of the second prevailing understanding are laid and developed by Georgi Rakovski (1821-1867), who continues his social activities in Istanbul, Austria-Hungary, Serbian Emirate and Romania. In this study, the turbulent life and ideology of Georgi Rakovski, whose Bulgarian national mythology is adorned with superhuman elements, as well as his verse poem titled “Gorski patnik”, which is considered his most important literary work, and his four newspapers short-lived but influential on Bulgarian society, which are published in Novi Sad, Belgrade and Bucharest, will be discussed.

Anahtar Kelimeler

Bulgarian periodicals, Bulgarians, Georgi Rakovski, independent church struggle, nationalism in the Balkans.

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Aretov, Nikolay. Natsionalna mitologiya i natsionalna sădba, Sofya: Kralitsa Mab, 2006.
• Arnaudov, Mihail. G. S. Rakovski – jivot, delo, idei, II izdanie, Sofya: Bǎlgarska kniga, 1942. Arnaudov, Mihail. Tvortsi na Bălgarskoto văzrajdane. Poeti i geroi, Sofya: Nauka i izkustvo, 1969.
• Borisov, Teodor. “Gorski pǎtnik” i literaturnoto nasledstvo na Georgi Rakovski, Georgi Rakovski. Gorski pǎtnik, Sofya: Bǎlgarska istoriya, 2021.
• Borshukov, Georgi. İstoriya na bǎlgarskata jurnalistika, 1844-1877, 1878-1885, Sofya: Nauka i izkustvo, 1976.
• Dinekov, Petăr. Rakovski i poemata “Gorski pătnik”, Văzrojdenski pisateli, Sofya: Nauka i izkustvo, 1964.
• Ergenç, Leman. Bulgar Edebiyat Tarihi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayın No 378, 1996.
• Georgi Rakovski. Gorski pǎtnik, Sofya: Bǎlgarska istoriya, 2021.
• Georgi Stoykov Rakovski – vızgledi, deynost i jivot, II. Dokumentalni materiali, Sofya: İzdanie na BAN, 1968. İgov, Svetlozar. Kratka istoriya na bălgarskata literatura, Sofya: Prosveta, 1996.
• Kaleva, Velichka. Georgi Stoykov Rakovski, Kotel – grad na velikani, Kotel: Kota, 2003. Konstantinova, Zdravka; Filip Panayotov. İz istoriyata na bılgarskata publitsistika (do 1878 g.), Sofya: Universitetsko izdatelstvo “Sv. Kliment Ohridski”, 1991.
• Kosev, Konstantin. Kratka istoriya na Bălgarskoto văzrajdane, Sofya: Prof. Marin Drinov, 2001.
• Koyuncu, Aşkın. Osmanlı Belgeleri Işığında 1835 Yılında Tırnova’da Meydana Gelen Ayaklanma Teşebbüsü, Kültürlerarası Kavşakta Bulgaristan ve Türkiye, Bildiri Kitabı, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Mevsim, Hüseyin. Osmanlı Bulgar Basınına Dair Bazı Notlar, Kebikeç, 223-246, 50, 2020, Ankara.
• Mevsim, Hüseyin. Uyanış Çağı Bulgar Edebiyatında Romantik Bir Eser: Georgi Rakovski’nin Orman Yolcusu [“Gorski Pǎtnik”] Poeması, Batı Kültür ve Edebiyatlarında Romantizm, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 2014. Mevsim, Hyusein. Retseptata na Georgi Rakovski, Zemya predelna. Stranitsi ot bǎlgarsko-turskite kulturnı vrǎzki, Plovdiv: Janet 45, 2019.
• Nikolova, Yuliya. Zapiski po bălgarska văzrojdenska literatura, Plovdiv: Hermes, 2004.
• Panayotov, Filip. Vestnitsi i vestnikari, Sofya: Zahariy Stoyanov, 2008.
• Penev, Boyan. İstoriya na novata bǎlgarska literatura, III, Sofya: Bǎlgarski pisatel, 1977.
• Radev, İvan. İstoriya na bălgarskata literatura prez Văzrajdaneto, Veliko Tărnovo: Abagar, 2007.
• Rechnik na bălgarskata literatura, III, Sofya: İzdatelstvo na BAN, 1982.
• Shishmanov, İvan. Rakovski kato politik, Georgi S. Rakovski, Bǎlgarskiy vǎpros, Sofya: Zahariy Stoyanov, 2003.
• Stambolski, Hristo. İmparatorluğun Zor Yılları, 1858-1878 (Çev. Hüseyin Mevsim), İstanbul: Kitap Yayınevi, 2018.
• Staneva, Katya. Apologiya na bălgarskoto: tvorchestvoto na Georgi Rakovski, Sofya: Universitetsko izdatelstvo “Sv. Kliment Ohridski”, 1996.
• Stoyanov, İvan. İstoriya na Bălgarskoto văzrajdane, Veliko Tărnovo: Abagar, 1999.
• Şentürk, M. Hüdai. Osmanlı Devleti’nde Bulgar Meselesi (1850-1875), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1992.
• Topalov, Kiril. Problemi na bălgarskata văzrojdenska literatura, Sofya: Nauka i izkustvo, 1983.
• Tsvetkov, Andrey. Georgi Stoykov Rakovski, Sofya: Narodna prosveta, 1968. Yolcu, Cengiz. “Bulgar Fesad Komitesi Reisi” Vasil Levski’nin Eylemleri ve Mahkemede Verdiği İfade Üzerine Bir Değerlendirme, Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 2015-1, sayı 27, s. 15-63.