İNGİLİZ GİZLİ BELGELERİNE GÖRE II.DÜNYA SAVAŞI’NDA ALMAN YAKINDOĞU SAVAŞ SERVİSİ

Yıl 2022, Sayı: 70, 251 - 263, 01.05.2022

Mustafa Alper Kaya

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1066747

Öz

Bu çalışmada, İngiliz gizli belgeleri ışığında; Alman Gizli Servisi’nin İkinci Dünya Savaşı esnasında Türkiye’deki teşkilatlanması ve faaliyetleri ele alınmaktadır. Makalenin yazımında ağırlıklı olarak birincil kaynak bilgiler kapsamında; İngiliz arşivindeki belgeler ve İngiliz Dış ve İç İstihbarat Sevislerinin resmi tarihçe tanıtım kitaplarından istifade edilmiştir. Ayrıca dönemi anlatan anı kitapları ile İngiliz süreli yayınları da tali kaynak olarak kullanılmıştır.
Arşiv belgelerine göre İngiliz Gizli İstihbarat Servisi, II.Dünya Savaşı esnasında Türkiye’de ticari şirket maskesi ile faaliyet yürüten Alman Yakındoğu Savaş Servisi’ni tüm çalışanları ve faaliyet konuları ile birlikte tespit etmiştir. Daha sonra İngiliz Gizli İstihbarat Servisi, Almanların Türkiye’deki espiyonaj faaliyetlerini içeren raporu, Büyükelçi Hughe Montgomery Knathbull-Hugessen’e 1944 yılında arz etmiştir.
İlk defa, bu çalışma sayesinde İkinci Dünya Savaşı’nda İngiliz Gizli İstihbarat Servisi’nin Türkiye’de gizli olarak faaaliyet yürüten Alman Yakındoğu Savaş Servisi’ni nasıl deşifre ettiği ortaya çıkarılmıştır. Tarih metodolojisinden istifade ile Ingiliz Dışişleri arşiv belgeleri özelinde İngiltere’nin Türkiye üzerindeki çıkarlarını, nasıl yakınen takip ettiği incelenmiştir. Ayrıca güvenlik stratejileri bağlamında; insan, sinyal ve muhabere istihbaratlarının nasıl dış politika aracı olarak kullanılabildiklerine dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Espiyonaj, İstihbarat, Maske, Şifre Çözme, Takip.

Teşekkür

Desteğini esirgemeyen aileme sonsuz teşekkürler.

ACCORDING TO THE BRITISH SECRET DOCUMENTS, GERMAN NEAREAST WAR SERVICE IN WORLD WAR II

Öz

In this study, in the light of British secret documents; The organization and activities of the German Secret Service in Turkey during the Second World War, are discussed. During the writing process of the article, mainly as a primary source information; the British National Archives documents and the official history books of the British Foreign and Domestic Intelligence Services were used. In addition to this, memoirs describing the period and English newspapers and magazines were also handled as secondary sources.
According to archival documents, the British Secret Intelligence Service identified the German Secret Service operating under the mask of a commercial company in Turkey during the Second World World War, including all its staffs and their fields of activity. Subsequently, the British Secret Intelligence Service submitted the report, which includes the details of the German espionage in Turkey, Ambassador Hughe Montgomery Knathbull-Hugessen in 1944.
For the first time, thanks to this study, during the Second World War the British Secret Intelligence Service’s capabilities in Turkey of the German secret service were revealed to the news collection activities. By using the historical methodology, particularly the archive documents of the Ministry of Foreign Affairs, it has been examined how UK closely followed and focussed its interests in Turkey. Additionally, within the context of security strategies; it has been underlined how human, signal and communications intelligence could be used as a foreign policy tool.

Anahtar Kelimeler

Espionage, Intelligence, Mask, Decypher, Pursuit

Kaynakça

• Arşivler T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA) İngiltere Ulusal Arşivi, Foreign Office and Admiralty. Genelkurmay ATASE Arşivi