A TRAVEL WHICH LASTS A CENTURY FROM VAKAYİ VE TERAKKİYÂT-I HAVAİYYE TO AIR FORCES JOURNAL (1917-2022)

Yıl 2022, Sayı: 70, 1 - 16, 01.05.2022

Müşerref Avcı

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1100477

Öz

The periodicals are one of the most important written sources of military history. Many newspapers and magazines have been published in the process of history by various units and institutions of the Turkish Armed Forces, which has a deep-rooted history. One of the most important representatives of the military publishing activities today is the periodical published by the Air Force Command under the name of “Air Force Magazine”. The core of the aforementioned journal is “Vakayi ve Terakkiyât-ı Havaiyye”, which started to be published in 1917. In the historical process, the named of magazine as Military Air Periodical, Military Air Magazine, Air Magazine, Air Periodical and Air Force Magazine, it is remarkable to be published with similar content in the World War I, The War of Independence (National Struggle Period) and the World War II in spite of some interruptions. Again this magazine can be considered as a bridge between the Late Ottoman Period and the Republican Period. In this article; it is aimed to contribute to the studies in the field of Turkish aviation history and content by providing information about the history and publishing of the Air Force Magazine, which contributes to influential in the development of Turkish Aviation and the formation of culture of institution.

Anahtar Kelimeler

Military Magazine, Military Magazine, ottoman Period, Periodical, Republican Period, Turkish Airforce

VAKAYİ VE TERAKKİYÂT-I HAVAİYYE’DEN HAVA KUVVETLERİ DERGİSİ’NE YÜZ YILLIK SEYİR (1917-2022)

Öz

Süreli yayınlar, askerî tarihin en önemli yazılı kaynaklarından biridir. Köklü bir geçmişe sahip olan Türk Silahlı Kuvvetlerinin muhtelif birlik ve kurumlarınca tarihî süreçte pek çok gazete ve dergi yayımlanmıştır. Askerî yayıncılık faaliyetlerinin en önemli temsilcilerinden biri de bugün Hava Kuvvetleri Komutanlığı tarafından “Hava Kuvvetleri Dergisi” adıyla çıkarılan süreli yayındır. Bahse konu derginin nüvesini 1917 yılında yayımlanmaya başlamış olan “Vakayi ve Terakkiyât-ı Havaiyye” adlı risale oluşturmaktadır. Tarihi süreçte Askeri Hava Mecmuası, Askeri Hava Dergisi, Hava Dergisi, Hava Mecmuası ve Hava Kuvvetleri Dergisi isimlerini alan derginin benzer içerikle I. Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı (Millî Mücadele Dönemi) ve II. Dünya Savaşı gibi üç büyük savaş sırasında bazı kesintiler yaşanmış olmasına rağmen çıkarılmaya devam etmesi son derece kıymetlidir. Yine bu dergi, Geç Osmanlı Dönemi ile Cumhuriyet Dönemi arasında bir köprü olarak değerlendirilebilir.
Bu makalede; Türk havacılığının gelişiminde ve kurum kültürünün oluşumunda etkili olan Hava Kuvvetleri Dergisi’nin tarihçesi ve içeriği hakkında bilgi verilerek, Türk havacılık tarihi ve yayımcılık alanındaki çalışmalara katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Askeri Dergi, Cumhuriyet Dönemi, Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Osmanlı Dönemi, Süreli Yayın

Kaynakça

• Akdeniz, Cüneyt. “Polis Mecmuası (1913-1928) Yazılarına Göre Osmanlı Devleti’nde Polis Teşkilatı”. Tarih Araştırmaları Dergisi (TAD), 40/69 (2021), 364-401.
• Birinci Dünya Harbi Cilt 9, Türk Hava Harekâtı. Ankara: Genelkurmay Basımevi, 1969.
• Çelik, Ünal. Cerîde-i Askerîyye Gazetesinin Osmanlı Askerî Modernleşmesindeki Yeri ve 1878-1879 Yıllarındaki Yazıları. Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, 2020.
• Kansu, Yavuz, Sermet Şensöz, Yılmaz Öztuna, Havacılık Tarihinde Türkler, Cilt 1. Ankara: Hava Kuvvetleri Basım ve Neşriyat Müdürlüğü, 1971.
• Kaymaklı, Hulûsi. Havacılık Tarihinde Türkler, Cilt 2. Ankara: Kültür Ofset, 1997.
• Keyüsk, Mazlum, Türk Havacılık Tarihi 1912-1914, 1. Kitap. Eskişehir: Uçuş Okulları Basımevi, 1950.
• Keyüsk, Mazlum, Türk Havacılık Tarihi 1917-1918, 2. Kitap 2. Cilt, Eskişehir: Uçuş Okulları Basımevi, 1951.
• Kurter, Ajun. Türk Hava Kuvvetleri Tarihi, Cilt 5. Ankara: Hava Kuvvetleri Komutanlığı Yayınları, 2009.
• Kütükoğlu, Mübahat S. Tarih Araştırmalarında Usûl. Ankara: TTK Yayınları, 2014.
• Öcal, Orhan. “Dergimizin Tarihçesi”, Silahlı Kuvvetler Dergisi,221 (1967): 1-5.
• Sert, Mahmut Sami. Mecmua-i Fünûn-i Askeriyye Dergisinin Analitik İncelenmesi (1882-1914). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2016.
• Tanman, Sıtkı. Türk Havacılık Tarihi İstiklâl Harbi 1918-1923, 2. Cilt 2. Kitap. Eskişehir: Hava Basımevi, 1953.
• Tunalı, Ayten Can. “Ceride-i Askeriye’nin Tarih Araştırmalarındaki Yeri”, Tarih Araştırmaları Dergisi. XXIV/37 (2005): 195-211.
• Süreli Yayınlar; Askerî Hava Dergisi, 153-168 (1949-1952), Askerî Hava Mecmuası, 8-152 (1924-1948), Hava Dergisi, 169-184; 189-243 (1953-1956; 1958-1971), Hava Mecmuası, 185-188 (1957), Hava Kuvvetleri Dergisi, 244-391 (1972-2022), Vakayi ve Terakkiyât-ı Havaiyye Risalesi, 1-17 (1917-1918), Vakayi ve Terakkiyât-ı Havaiyye Mecmuası, 1-7 (1923-1924).