DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİNDE BASINLA İLİŞKİLER ÇERÇEVESİNDE “RESMİ İLAN VE REKLAM” UYGULAMALARI (1950-1960)

Yıl 2023, Sayı: 72, 240 - 277, 15.05.2023

Sezai Kürşat Ökte

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1219947

Öz

Türkiye’de demokratik siyasal hayata geçiş sonrası 1945-1950 arasındaki dönemde basın, önemli bir çoğunluğuyla; verilen vaatler ve yapılan söylemler çerçevesinde, Demokrat Parti’nin iktidara gelişi ve ilk yıllarında sürekli yanında ve destekçisi olmuştur. Ancak yıllar geçtikte, ülkenin koşullarına ve basın ile muhalefetin genel tutumuna bağlı olarak iktidar partisi, çeşitli yaptırımlar uygulamaya başladıkça, basın bu desteğini azaltmış ve nihayet sonlandırmıştır. Bu çerçevede; Demokrat Parti iktidarı süresince ülke gündemini teşkil eden “Resmi ve Özel İlanlar ile Reklamların Dağıtımı” konusu da çözümlenemeyen, başlı başına bir meseledir. DP iktidara gelince, CHP’den izlediklerini uygulamaya çalışmış, ancak bunu yaparken aceleci davranmış, görünürde ülke kültürünün artırılmasını sağlama bahanesiyle, bir çok yeni gazetenin yayın hayatında yer almasını temin için bunlara ilan ve reklam, daha doğrusu ilan ve reklam parası dağıtmıştır. Açıkçası, kendisine her konuda destek olacak bir basın oluşturmayı amaçlamıştır. Böylece, “besleme basın” uygulamasının yaratılmasını ve yıllarca gündemde tutulmasını engelleyememiştir. Öyle ki, günümüzde bile bu niteleme adeta DP iktidarı döneminin bir simgesi halindedir.
İşte bu araştırmada; Demokrat Parti’nin basın ortamındaki uygulamaları çerçevesinde “Resmi İlanlar ve Reklamların Dağıtımı” na ilişkin geliştirilen tedbirler ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Adnan Menderes,, Basın, Demokrat Parti,, Resmi İlanlar ve Reklamların Dağıtımı

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

“OFFICIAL CLASSIFELDS AND ADVERTISEMENTS” PRACTICES WITHIN THE FRAMEWORK OF RELATIONS WITH THE PRESS DURING THE PERIOD OF THE DEMOCRATIC PARTY (1950-1960)

Öz

In the period between 1945-1950 after the transition to democratic political life in Turkey, with a significant majority of the press; within the framework of the promises made and the discourses made, he has been a constant supporter and supporter of the Democratic Party in its coming to power and in its first years. However, over the years depending on the conditions of the country and the general attitude f the press and the oppositions, as the ruling party began to impose various sanctions, the press reduced its support and finally ended it. In this context; the issuse of “Official and Private Announcements and Advertisements Distribution”, which constituted the agenda of the country during the Democratic Party's rule, has not been resolved and is an issue in itself. When the DP came to power, it tried to implement what it watched from the CHP, but acted hastily in doing so, ostensibly under the pretext of increasing the culture of the country, and distributed announcements and advertisements, more precisely, announcements and advertising money, in order to ensure that many new newspapers take their place in the publication life. Obviously, he aimed to create a press that would support him in every way. Thus, it could not prevent the creation of the “feed press” application and keeping it on the agenda for years. So much so that even today, this characterization is almost a symbol of the DP rule period.
Here in this research; within the frame work of the Democrat Party’s pratices in the media environment, the measures developed for “Official Announcements and Distribution of Advertisements” will be tried to be put forward.

Anahtar Kelimeler

Adnan Menderes,, Press,, Democratic Party,, Disturibution of Advertisements

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Ahmad, Feroz ve Bedia Turgay. Türkiye’de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi. Ankara: Bilgi Yayınevi, 1976.
• Akgün, Seçil Karal. 27 Mayıs, Bir İhtilal, Bir Devrim, Bir Anayasa. Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık ve İletişim A.Ş., 2009.
• Alemdar, Korkmaz. İletişim ve Tarih. Ankara: İmge Kitabevi, 1996.
• Alemdar, Korkmaz. “DP’nin Etkili Aracı-Resmi ve Özel İlanlar”. Tarih ve Toplum Dergisi, Sayı 53, 5/1988.
• Atuk, Fatma Gökçen. “Medya ve İktidar İlişkisi Bağlamında Demokrat Parti’nin İlan ve Reklam Politikaları”. Erciyes İletişim Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, Ocak 2020.
• Aydemir, Şevket Süreyya. İkinci Adam. Cilt 3, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1968.
• Başman, Avni. “Basın hürriyeti ve resmi ilanlar”. AKİS, Sayı: 51, 30 Nisan 1955.
• Bekata, Hıfzı Oğuz. Birinci Cumhuriyet Biterken. Ankara: Çığır Yayınları, 1960.
• Burçak, Rıfkı Salim. On Yılın Anıları (1950-1960). Ankara: Nurol Matbaacılık, 1998.
• Cantek, Funda Şenol. “Ellili Yıllar Türkiye’sinde Basın”. Türkiye’nin 1950’li Yılları. Haz. Mete Kaan Kaynar, İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
• Çetiner, Yılmaz. Nefes Nefes Bir Ömür. İstanbul: Epsilon Yayıncılık Hizmetleri A.Ş., 2005.
• Demiray, Tahsin. Fiske Taşları. İstanbul: Türkiye Yayınevi, 1956.
• Demirel, Tanel. Türkiye’nin Uzun On Yılı, Demokrat Parti İktidarı Ve 27 Mayıs Darbesi. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı, 2016.
• Erer, Tekin. On Yılın Mücadelesi. İstanbul: Ticaret Postası Matbaası, 1963.
• Erer, Tekin. Basında Kavgalar. İstanbul: REK-TUR Kitap Servisi, 1965.
• Erim, Nihat. Günlükler 1925-1979. Cilt 2, Yay. Haz. Ahmet Demirel. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2005.
• Erkin, Feridun Cemal. Dışişlerinde 34 Yıl Vaşington Büyükelçiliği. Cilt 2, Kısım 1, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1986.
• Ersen, M. Cavit. Beyaz İhtilal, Demokrat Partinin Hürriyet Mücadelesi. Adana: Demokrat Matbaası, 1953.
• Kabasakal, Mehmet. Türkiye’de Siyasal Parti Örgütlenmesi 1908-1960. İstanbul: Tekin Yayınevi, 1991.
• Karakuş, Emin. 40 Yıllık Bir Gazeteci Gözüyle İşte Ankara. İstanbul: Hürriyet Yayınları, 1977.
• Nadi, Nadir. “Yandan Baskı”, Cumhuriyet, 2 Ağustos 1951.
• Nadi, Nadir. “Yeni İlan Rejimi”, Cumhuriyet, 5 Ocak 1958.
• Nadi, Nadir. “Yapar Ama...”, Cumhuriyet, 7 Eylül 1958.
• Öymen, Altan. Değişim Yılları. İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık ve Yapımcılık Tic. A.Ş., 11. Baskı, 2014.
• Öymen, Altan. Öfkeli Yıllar. İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık ve Yapımcılık Tic. A.Ş., 11. Baskı, 2014.
• Şapolyo, Enver Behnan. Türk Gazetecilik Tarihi ve Her Yönüyle Basın. Ankara: Güven Matbaası, 1969.
• Turan, Şerafettin. Türk Devrim Tarihi. 4. Kitap, 2. Bölüm, Çağdaşlık Yolunda Yeni Türkiye, 14 Mayıs 1950-27 Mayıs 1960. Ankara: Bilgi Yayınevi, Birinci Basım, 1999.
• Yalman, Ahmet Emin. Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. Cilt 2 (1922-1971), Yay. Haz. Erol Şadi Erdinç. İstanbul: Pera Turizm ve Tic. A.Ş., 1997.