Akut Miyokard İnfarktüsü Geçiren Hastalara Psikososyal Yaklaşım

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 51 - 57, 01.04.2018

Nurcan Uzdil Ozlem Ceyhan Nuray Simsek

Öz

Kardiyovasküler hastalıklar dünya çapında, ölüme neden olan başlıca hastalıklardan biridir ve bu hastalıkların önemli bir kısmını miyokard infarktüsü oluşturmaktadır. Miyokard infarktüsü tanısının konulması, birey ve ailesi için travmatik ve stres verici bir deneyimdir. Hayati tehlike oluşturan ve öngörülemeyen bir durum olan akut miyokard infarktüsü sonrası, hastalar fiziksel sıkıntıların yanı sıra, ciddi stres faktörlerine ve psikososyal güçlüklere maruz kalmaktadır. Akut miyokard infarktüsü’nde psikososyal risk faktörleri, koroner kalp hastalıklarının önlenmesi ve bu hastalıklarla mücadele açısından büyük önem taşımaktadır. Kalp hastalıkları ve özellikle AMİ psikiyatrik komplikasyonların en fazla geliştiği hastalıklardandır. Kalp hastalıklarında depresyon, kaygı bozukluğu, psikotik reaksiyon, cinsel işlev bozukluğu, kişilik değişiklikleri gibi majör psikiyatrik bozuklukların yanında inkar, bağımlılık, uyum güçlükleri sık görülen ruhsal sorunlardandır.Miyokard infarktüsü geçiren hastalarda psikososyal girişimler ve ilaç tedavisinin birlikte kullanılması sonucu risk faktörlerinin azaltıldığı, yeni bir infarktüs ve ölüm oranlarında da azalma olduğu görülmektedir. Akut miyokard infarktüsünde psikososyal bakım müdahaleleri, tedavinin bütünleyici ve ayrılmaz bir parçası olarak hastalığın fiziksel tedavisini tamamlayıcı niteliktedir. Bu bakım müdahaleleri; danışmanlık, eğitim veya psikoterapötik yollarla baş etme davranışlarının geliştirilmesini içermektedir. Bu yazıda, AMİ sonrası hastalığa psikososyal uyum süreci, psikososyal sorunlar ve psikososyal bakım müdahaleleri açıklanmıştır

Anahtar Kelimeler

Akut Miyokard İnfarktüsü, Psikososyal Uyum, Psikososyal Sorunlar, Psikososyal Müdahaleler

Psychosocial Approach to Acute Myocardial Infarction Patient

Öz

Cardiovascular diseases are one of the major causes of death worldwide, and a significant proportion of these diseases are myocardial infarction. The introduction of myocardial infarction is a traumatic and stressful experience for the individual and family. After acute myocardial infarction, a life-threatening and unpredictable condition, patients are exposed to severe stress factors and psychosocial difficulties as well as physical stresses. Psychosocial risk factors in acute myocardial infarction are of great importance in the prevention and prevention of coronary heart disease. Heart diseases, especially acute myocardial infarction, are the most common psychiatric complications. Major psychiatric disorders such as depression, anxiety disorder, psychotic reaction, sexual dysfunction, personality changes, as well as denial, addiction and adjustment difficulties are common psychological problems in heart diseases. Psychosocial care interventions in acute myocardial infarction are complementary to the physical treatment of the disease as an integral and integral part of treatment. These maintenance interventions; counseling, education or coping with psychotherapeutic ways. In this article, psychosocial adjustment process, psychosocial problems and psychosocial care interventions are explained to the disease after AMI

Anahtar Kelimeler

Acute Myocardial İnfarction, Psychosocial Adjustment, Psychosocial Problems, Psychosocial İnterventions.

Kaynakça

• Wong ND. Epidemiological studies of coronary heart disease and the evolution of preventive cardiology. Nat Rev Cardiol 2014; 11: 276-89.
• Mendis S, Puska P, Norrving B. Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control, WHO, 2011. 3. Türkiye İstatistik Kurumu, Ölüm Nedeni İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=215 26/ 03.03.2017. 2015.
• Olgun S, Kaptan G, Büyükünal S.K. Miyokard infarktüsü geçirmiş hastaların yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. İstanbul Arel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Yaşam Dergisi 2016; 1(1): 6- 15.
• American Heart Association. Heart Disease and stroke statistics. 2004 Update, Dallas Texas:AHA.
• Buckley T, McKinley S, Gallagher R, Dracup K, Moser DK, Aitken LM. The effect of education and counselling on knowledge, attitudes and beliefs about responses to acute myocardial infarction symptoms. Eur J Cardiovasc Nurs 2007; 6(2): 105-11.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Türk Halk Sağlığı Kurumu Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Çalışması. Ankara, 2013;1-353. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/khr fat.pdf/ 15.03.2017
• Institute TS. Health Survey 2010. Ankara: TSI, 2011.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Hizmetleri Genel Müdürlüğü Hastalıklarını Önleme ve Kontrol Programı. Birincil, İkincil ve Üçüncül Korumaya Yönelik Stratejik Plan ve Eylem Planı (2010-2014). Ankara, http://www.saglik.gov.tr/TR/dosya/1- 71613/h/kalp-ve-damar-hastaliklarini-onleme- ve-kontrol-programi-pdf%20/ 25.03.2017.
• Vlugt MJ, Boersma H, Leenders CM, Pop GAM, Veerhoek MJ, Simoons ML, Deckers JW. Prospective study of early discharge after acute myocardial infarction (SHORT). Eur Heart J 2000; 21: 992-99.
• Kocaman N, Öztürk S. Kardiyovasküler hastalıklarda güncel psikososyal yaklaşımlar. J Cardiovasc Nurs 2016; 7(2): 60-8.
• Albus C. Psychological and social factors in coronary heart disease. Ann Med 2010; 42(7): 487-94.
• Gallagher J, Parenti G, Doyle F. Psychological aspects of cardiac care and rehabilitation: Time to wake up to sleep?. Curr Cardiol Rep 2015; 17(12): 111.
• Oğuz S, Çamçı G. Koroner arter hastalığı ve iş yaşamı. J Cardiovasc Nurs 2016;7(12): 15-23.
• Rosengren A, Hawken S, Ôunpuu S, Sliwa K, et al. Association of psychosocial risk factors with risk of acute myocardial infarction in 11 119 cases and 13 648 controls from 52 countries (the ınterheart study): case-control study. Lancet 2004; 364: 953-62.
• Nehir S. Miyokard infarktüsü geçirmiş hastalarda psikoeğitimin psikososyal uyum üzerine etkisinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2011; 1-193.
• Küçük L. Kalp hastalarında ruhsal sorunlar ve bakımın psikososyal boyutu. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2007; 11(1): 48-51.
• Aydemir Y, Doğu Ö, Amasya A, Yazgan B, Ölmez Gazioğlu E, Gündüz H. Kronik solunum ve kalp hastalıklarında anksiyete ve depresyon sıklığı ve ilişkili özelliklerin değerlendirilmesi. Sakarya Med J 2015; 5(4): 199-203.
• Güneş N, Efe Sevim M, Özden SY. Akut miyokard enfarktüsü sonrası anksiyete ve depresyon sıklığı. Türk Aile Hek Derg 2002; 6(2): 69-72.
• Öyke N. Behçet hastalarının hastalığa psikososyal uyumu. Yüksek Lisans Tezi, Düzce: Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü 2008; 1-79.
• Özkan S. Psikiyatrik Tıp Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi, İstanbul: Roche Yayınları, 2003: 103-8.
• Kaçmaz N. Fiziksel hastalığa uyum güçlüğü yaşayan hastalarda konsültasyon liyezon psikiyatrisi hemşireliği modeli geliştirme çabaları. Doktora tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hemşirelik Anabilim Dalı 2003; 1-159. Bilimleri Enstitüsü
• Birol L. Hemşirelik Süreci. Genişletilmiş 8. Baskı 2007, İzmir.
• Kübler-Ross E. Ölüm ve Ölmek Üzerine. Çeviren: Büyükal B. Boyner Holding Yayınları 1997, İstanbul.
• Nehir S, Çam MO. Miyokard infarktüsü geçiren hastalarda psikososyal sağlık ve hastalık uyumu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2010; 26(3): 73-84.
• Canlı Özer S, Şenuzun F, Tokem Y. Miyokart infarktüslü hastalarda anksiyete ve depresyonun incelenmesi. Turk Kardiyol Dern Arş 2009; 37(8): 557-62.
• Arslan H, Arkar H, Danaoğlu Z. Miyokard İnfarktüsü Geçiren Kişilerde Mizaç ve Karakter Boyutları ve Öfke, Anksiyete ve Depresyon Düzeyleri. Klinik Psikiyatri 2011; 14: 143-9.
• Hildingh C, Fridlund B, Lidell E. Women’s experiences of recovery after myocardial infarction: a meta-synthesis. Heart Lung 2007; 36(6): 410-7.
• Hoglund T, Winblad U, Arnetz B, Arnetz J. E. Patient participation during hospitalization for myocardial infarction: perceptions among patients and personel. Scand J Caring Sci 2010; 24(3): 482-9.
• Johansson I, Swahn E, Stromberg A. Manageability, vulnerability and interaction: a qualitative analysis of acute myocardial infarction patients’ conceptions of the event. Eur J Cardiovasc Nurs 2007; 6(3): 184-91.
• Boscarino J. A, Posttraumatic stress disorder and physical illness: results fromclinical and epidemiologic studies. Ann N Y Acad Sci 2004; 1032: 141–53.
• Sjöström-Strand A, Fridlund B. Stress in women’s daily life before and after a myocardial infarction: a qualitative analysis. Scand J Caring Sci 2007; 21(1): 10-7.
• Akçay Fırat F, Dedeli Ö. Miyokart infarktüsü geçiren hastalarda umutsuzluk ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. J Cardiovasc Nurs 2016; 7(14): 153-161.
• Xu X, Bao H, Strait K.M, Edmondson D.E, et al. Perceived Stress After Acute Myocardial Infarction: A Comparison Between Young and Middle-Aged Women Versus Men. Psychosom Med 2017; 79(1): 50-8.
• Turan-Kavradım S, Canlı Özer Z. Miyokard infarktüsü sonrası roy uyum modeline dayalı hemşirelik yaklaşımı. J Cardiovasc Nurs 2016; 7(12): 24-39.
• Brink E, Persson L.O, Karlson B. W. Coping with myocardial infarction: evaluation of a coping questionnaire. Scand J Caring Sci 2009; 23(4): 792- 800.
• Salminen-Tuomaala M, Åstedt-Kurki P, Rekiaro M, Paavilainen E. Coping experiences: A pathway towards different coping orientations four and twelve months after myocardial ınfarction- A grounded theory approach. Nurs Res Pract 2012; Article ID 674783, 9 pages. Doi:10.1155/2012/674783
• Yıldız H, Pınar R. Miyokard infarktüslü hastalarda cinsel disfonksiyon. Anadolu Kardiyoloji Dergisi 2004; 4: 209-17..
• Bispo GS, de Lima Lopes J, de Barros AL. Cardiovascular changes resulting from sexual activity and sexual dysfunction after myocardial infarction: integrative review. J Clin Nurs 2013; 22 (23-24): 3522-31.
• Drory Y, Kravetz S, Weingarten M. Comparison of sexual activity of women and men after a first acute. Am J Cardiol 2000; 85(11): 1283-7.
• Adaylar M. Kronik hastalığı olan bireylerin hastalıktaki tutum, adaptasyon, algı ve öz-bakım yönelimleri. Doktora tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü 1995, İstanbul: 1-65.
• Erkal İlhan S, Ançel G, Hakverdioğlu Yönt G. Hemşirelik Tanıları Girişimleri Sonuçları. Alter yayıncılık, Ankara, 2017.
• Akbayrak N, Erkal-İlhan S, Albayrak A. Ançel G. Hemşirelik Bakım Planları. Alter Yayıncılık, 2006.
• Wilkinson JM, Ahern N.R. Prentice Hall Nursing Diagnosis Handbook, 9 th Edition, Palgrave Macmillan, New York, 2008.
• Rock LF. Sedation and its Association With Posttraumatic Stress Disorder After Intensive Care, Critical Care Nurse 2014, 34(1): 30-9.
• Doenges ME, Moorhouse MF, Murr AC. Nursing İndividualizing, and Documenting Client Care, 3 th ed. Philadelphia: F.A. Davis Company 2014.
• Ançel G. Hasta Ailesi ve Yakınlarına Psikolojik Destek. (Editör: Akbayrak N. Erkal-İlhan S. Albayrak A. Ançel G) Hemşirelik Bakım Planları. Alter Yayıncılık, 2007, 21-25.
• Ackley B.J, Ladwing G.B. Nursing Diagnosis Handbook: An Evidence-Based Guide to Planning Care, Mosby 2008.
• Hedbäck B, Perk J, Wodlın P. Long-Term Reduction of Cardiac Mortality After Myocardial İnfarction: 10-Year Results of A Comprehensive Rehabilitation Programme. Eur Heart J 1993; 14 (6): 831-5.
• Uysal H. İlk Kez Miyokard İnfarktüsü Geçiren Hastalara Uygulanan Bireysel Danışmanlığın Fonksiyonel Durum ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi 2009, İstanbul; 1-182.
• Türkmen SN, Çam MO. Miyokart Enfarktüsü Geçirmiş Hastalarda Psikoeğitimin Psikososyal Uyum Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi. J Psychiatr Nurs 2012;3(3): 105-15.
• Eshah N.F, Bond A.E, Froelicher E.S. The effects of a cardiovascular disease prevention program on knowledge and adoption of a heart healthy lifestyle in Jordanian working adults. Eur J Cardiovasc Nurs 2010; 9(4): 244-53.
• Sevinç S, Argon G. Pender’ in Sağlığı Geliştirme Modelinin Miyokard İnfarktüsü Geçirmiş Bireylerde Uygulanması. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi 2012, İzmir.
• Aldcroft SA, Taylor NF, Blackstock FC, O'Halloran Rehabilitation For Health Behavior Change in Coronary Artery Disease: A Systematic Review of Controlled Trials. J Cardiopulm Rehabil Prev 2011; 31 (5): 273-81.