Kronik Hastalığı Olan ve Olmayan Üniversite Çalışanlarının Fiziksel Aktivite, Egzersiz, Benlik Saygısı ve Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi (İnönü Üniversitesi Örneği)

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 13 - 23, 01.01.2020

Nurettin Konar , Alperen Şanal

Öz

Bu çalışma, kronik hastalığı olan ve olmayan üniversite çalışanlarının fiziksel aktivite, egzersiz, benlik saygıları ve yaşam kaliteleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya İnönü Üniversitesinde çalışan 92’si kronik hastalığı olan ve 202’si kronik hastalığı olmayan toplam 294 (kadın:103, erkek:191) kişi katılmıştır. Verilerin toplanmasında ise Fiziksel Aktivite Katılım
Motivasyonu Ölçeği, Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi, Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği, Rosenberg Öz Saygı Ölçeği ve yaşam kalitesini ölçen Nottingham Sağlık Profili Ölçeği (NHP) kullanılmıştır. Verilerin
analizinde SPSS paket programı kullanılmıştır. Ölçeklerden elde edilen verilerin değerlendirilmesinde, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırmalarımız sonucu egzersiz bağımlılığında, “bağımlı” grup ve “yüksek düzeyde bağımlı” grubun fiziksel aktivite düzeylerinin ve fiziksek aktiviteye katılım motivasyonlarının yüksek olduğu, bireylerin egzersiz bağımlılıkları arttıkça öz saygılarının da arttığı görülmüştür. Katılanların yaşam kalitelerini ölçen Nottingham sağlık profili ölçeği sonuçlarına bakıldığında “normal” grubun ve “yüksek düzeyde bağımlı” grubun yaşam kalitelerinin yüksek olduğu, fiziksel aktiviteye katılım motivasyonu arttıkça bireylerin öz saygıları artmaktadır. Bireylerin fiziksel aktiviteye katılım motivasyonu artıkça yaşam kalitelerinin de arttığı görülmektedir. Ayrıca kronik hastalığı olmayan bireylerin egzersiz bağımlılıklarının, fiziksel aktivite düzeylerinin ve yaşam kalitelerinin kronik hastalığı olanlara göre daha iyi düzeyde olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel Aktivite, Motivasyon, Egzersiz Bağımlılığı, Yaşam Kalitesi, Benlik Saygısı, Kronik Hastalık

Examination of the Relationships Among the Physical Activity, Exercise, Self-Esteem and Quality of Life in The University Employees With and Without A Chronic Disease (The Case Of İnönü University)

Öz

The purpose of this study was to examine the relationships among the physical activity, exercise, selfesteem, and quality of life in the university employees with and without a chronic disease. 294 (female:103, male:191) individuals working at İnönü University, of whom 92 had a chronic disease and 202 had nochronic diseases, participated in the study. The Exercise Addiction Scale, the Motivation Scale for Participation in Physical Activity, the International Physical Activity Survey, the Rosenberg Self-Esteem Scale and the Nottingham Health Profile (NHP) Scale which measures the quality of life, were used in the data collection. SPSS package program was used for the data analysis. One-way analysis of variance (ANOVA) was used to evaluate the data obtained from the scales. As a result of our study, in terms of exercise addiction it was found that the physical activity levels and the motivation for participation in the physical activity of the “addicted” group and “highly addicted” group were high and as the individuals’ exercise addiction increased, their self-esteem also increased. When the results of the Nottingham Health Profile Scale, which measures the quality of life of the participants, were examined, it was found that the quality of life of the “normal” group and “highly addicted” group were high and as the individuals’ motivation for participation in the physical activity increased, their self-esteem also increased. It was observed that as the motivation of individuals for participation in the physical activity increased, their quality of life also increased. Moreover, it was found that the exercise addiction, physical activity level and quality of life of the individuals with nochronic disease were at a better level than those with chronic disease.

Anahtar Kelimeler

Physical Activity, Motivation, Exercise Addiction, Quality of Life, Self-Esteem, Chronic Disease, University Employees

Kaynakça

• 1. Özüdoğru E. Üniversite Personellerinin fiziksel aktivite düzeyi ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Beden Eğitimi ve Spor Öğretimi Programı,Yüksek Lisans Tezi, Burdur 2013.
• 2. Zorba E. Yaşam kalitesi ve fiziksel aktivite. 10. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, Kongre kitapçığı, 2010; 82-85.
• 3. Samuk E. Üniversitelerde Görev Yapan Akademik ve İdari Personelin Fiziksel Aktivitelere Katılmalarının Zaman Yönetimi Açısından İlişkinin Araştırılması- Osmangazi Üniversitesi Örneği. Dumlupınar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kütahya 2014.
• 4. Singh NP, Fraser GE, Knutsen SF, Lindsted KD, Bennett HW. Validity of a Physical Activity Questionnaire Among African-American Seventh-Day Adventists. Med Sci Sports Exerc. 2001; 33(3): 468-75.
• 5. Haskell WL. Physical Activity, Sport, and Health: Toward The Next Century. Res Quart Exerc Sport. 1996; 67(3suppl.): 37-47.
• 6. Kriska AM, Caspersen CJ. A collection of physical activity questionnaires for healthrelated research. Med Sci Sports Exerc. 1997; 29(6 suppl.): 1-205.
• 7. Erkan, N. Yaşam Boyu Spor. Ankara: GSD, 1982.
• 8. Koçak S. Perceived Barriers to Exercise Among University Members. Journal of the International Council for Health, Physical Education, Recreation, Sport and Dance, 2005; 41: 34-6.
• 9. Sinclair KM, Hamlin MJ, Steel GD. Physical Activity Levels of First Year New Zealand University Students; Youth Studies Australia 2005; 24(1): 38-42.
• 10. Wu TY, Ronis DL,Pender N, Faan RN, JWO JL. Development of Questionnaires to Measure Physical Activity Cognitions among Taiwanese Adolescents. Prevent Med 2002; 35(1): 54-64.
• 11. Gür H, Küçükoğlu S. Yaşlılık ve Fiziksel Aktivite. İstanbul: Roche Yayınları 1992.
• 12. Yıldırım M. Üniversite Öğrencilerinin Spora Dayalı Fiziksel Aktivitelere Katılımları ve Yaşam Kalitelerinin Akademik Başarı ve Sosyalleşme Üzerine Etkisi (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Örneği). Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Eskişehir 2015.
• 13. Biçer B, Yüktaşır B, Yalçın HB, Kaya F. Yetişkin Bayanlarda 8 Haftalık Aerobik Dans Egzersizlerinin Bazı Fizyolojik Parametreler Üzerine Etkisi. Atabesbd 2009; 11 (3) : 1-14.
• 14. Bingöl E. Farklı Branşlardaki Sporcuların Egzersiz BağımlılıkVe Psikolojik Sağlamlık Düzeylerinin İncelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Muğla 2015.
• 15. Brownell KD, Stunkard AJ. Exercise in the Development and Control of Obesity. In:Stunkard AJ, ed. Obesity. Philadelphia: WB: Saunders 1980: 300- 24.
• 16. Edward L. Aerobic Exercise: Why and How. Mayo Foundation for Medical Education and Research. http://www. mayoclinic.com Erişim: 19.06.2019
• 17. Oktik N. Huzurevinde Yaşam ve Yaşam Kalitesi Muğla Örneği. Muğla: Muğla Üniversitesi Yayınları 2004: 89.
• 18. Fişne M. Fiziksel aktivitelere katılım düzeyinin, üniversite öğrencilerinin akademik başarıları, iletişim becerileri ve yaşam tatminleri üzerine etkilerinin incelenmesi. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Spor Yöneticiliği Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Kayseri, 2009.
• 19. Demir GT, Cicioğlu Hİ. Fiziksel Aktiviteye Katılım Motivasyonu Ölçeği (FAKMÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Int J Hum Sci. 2018; 15(4): 2479-92.
• 20. Öztürk M. Üniversitede Eğitim Öğretim Gören Öğrencilerde Uuslararası Fiziksel Aktivite Anketinin Geçerliliği ve Güvenirliği ve Fiziksel Aktivite Düzeylerinin Belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Programı, Yüksek Lisans Tezi. Ankara, 2005.
• 21. Howley ET. Type of Activity: Resistance, Aerobic and Leisure Versus Occupational Physical Activity. Med Sci Sports Exerc. 2001; 33(6): 364-9.
• 22. Sayın N. 15-17 yaş Grubu Gençlerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri ile Fiziksel Uygunlukları Arasındaki İlişki. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antrenörlük Eğitimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Konya, 2014.
• 23. Moy KL. The New Zealand Physical Activity Questionnaires: validation by heart-rate monitoring in a multiethnic population. J Phys Act Health. 2008; 5: 45-61.
• 24. Parmaksız H. Yetişkin Obezlerde Fiziksel Aktivite Seviyesinin Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Fizik Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. İzmir, 2007.
• 25. Pate RP, Pratt M, Blair SN, et al. Physical Activity and Publich Health-A Recommendation From the Centers for Disease Control and Prevention and the American College of Sports Medicine. J Am Med Assoc. 1995;273:402-7.
• 26. Savcı S, Öztürk M, Arıkan H, İnce Dİ, Tokgözoğlu L. Üniversite Öğrencilerinin Fiziksel Aktivite Düzeyleri. Türk Kardiyoloji Derneği Dergisi. 2006; 34(3): 166-72.
• 27. Demir GT, Hazar Z, Cicioğlu Hİ. Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği (EBÖ): Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Kastamonu Education Journal 2018; 26(3): 865-74.
• 28. Rosenberg M. Society and the adolescent self image. Princeton, NJ: Princeton University Press. 1965.
• 29. Çuhadaroğlu F. Üniversite öğrencilerinde psikiyatrik semptom dağılımı. XXII. Ulusal psikiyatri ve nörolojik bilimler kongresi bilimsel çalışmaları 1986.
• 30. Saygın Y. Üniversite öğrencilerinin sosyal destek, benlik saygısı ve öznel iyi oluş düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Konya 2008.
• 31. Koçyiğit FB. Fibromiyalji Sendromlu Hastalarda Eğitim ve Balneoterapinin Etkinliklerinin Karşılaştırılması. Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Gaziantep 2015.
• 32. Cana H. Sakarya Üniversitesinde Çalışan Personelin Fiziksel Aktivite Düzeyleri, Bazı Fiziksel Özellikleri ve Fiziksel Uygunluk Seviyelerinin Tespiti. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Sakarya, 2012.
• 33. Şanlı E. Öğretmenlerde Fiziksel Aktivite Düzeyi-Yaş, Cinsiyet ve Beden Kitle İndeksi İlişkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi. Ankara, 2008.
• 34. Arabacı R, Çankaya C. Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Fiziksel Aktivite Düzeylerinin Araştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2007; 20 (1), 1-15.
• 35. Vural Ö. Masa Başı Çalışanlarda Fiziksel Aktivite Düzeyi ve Yaşam Kalitesi İlişkisi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi. Ankara, 2010.
• 36. Kulu M, Özsoy F, Baykara S. Bağımlılıkta düzenli egzersizin benlik saygısına etkisi. Anat J Psychiatry 2018: 19(3): 244-9.