Türkiye’de toplumsal bir kategori olarak yoksul gençlik

Yıl 2010, Sayı: 23, 41 - 67, 01.04.2010

Pınar Enneli

Öz

Bu makalede, Türkiye’de yoksul gençler üzerine yapılan araştırmaların, batılı örnekleri ile bir karşılaştırılması yapılacaktır. Genç nüfusun yoğun olduğu ve yoksulluğunda her geçen gün arttığı Türkiye’de yoksul gençlerin sorunlarına yönelik araştırmalar ve bu sorunlar için üretilen politikalar önemlidir. Gençlik araştırmaları batıda oldukça yol almıştır. Ama günümüzde yapılan araştırmalar öncülerinden birkaç noktada ayrılırlar. Birincisi daha öncekiler ağırlıkla okul eksenli araştırmalarken, şimdikiler gençliğin sorunlarını daha geniş bir platformda ele almaktalar. İkincisi, şimdiki çalışmaların büyük çoğunluğu gençlerin araştırmaya aktif katılımını sağlamaya çalışmaktadır. Üçüncü olarak gençlerin aktif katılımının yanında gençlerle ilgili resmi veya gayri resmi kuruluşların kendi aralarında ve de muhatap oldukları gençlerle işbirliğinin yollarını araştırmaktadırlar. Bütün bu öncelikler özel olarak gençlik araştırmalarında, daha genel olarak sosyal bilimlerin kapsamına giren araştırmalarda değişik metodolojilerin geliştirilmesine ve kullanılmasına olanak sağlamıştır. Bu özellikleri taşıyan araştırmalar Avrupa Birliği ülkelerinde son yıllarda oldukça fazla yapılmaktadır. Araştırmaların kapsam ve konu bakımından zengin olduğunu söylemeliyiz. Birçok farklı toplumsal yerlerden gelen gencin yetişkinliğe geçiş evresinde yaşam koşullarını daha detaylı anlamak ve bu çerçevede bu gençlerin olası sorunlarına onların da katılımıyla en iyi ve en verimli çözümleri bulmak bu araştırmaların temel amaçlarından sayılabilir. Böylelikle gençlerin sağlıklı bir yetişkinliğe geçiş sürecini yaşamalarının önünü açmak esas alınmıştır. Özellikle de risk altında yaşayan, dışlanmış, dezavantajlı gençlerin sorunlarına ilişkin yapılan araştırmalar dikkat çekicidir. Temel sayıtlı, bu gençlerin rahat bir yetişkinliğe geçiş tecrübesi yaşamaları onların birey olarak dışlanmışlıktan ve dezavantajlı yaşam koşullarından kurtulması anlamına gelebilir. Ülkemizde ise gençlik araştırmaları henüz bu kadar olmasa da yapılmaktadır. Dışlanmışlık ve yoksulluk araştırmalarının da gençler yan konusu olabilmişlerdir. Çoğu gençlik araştırmasının metodolojisi gençlerin aktif katılımını pek özendirir nitelikte değildir. Dahası çözüm önerileri kısmında farklı aktörleri (gençler, yerel yönetimler, STK’lar, vs.) bir araya anlamlı ve verimli bir biçimde getirdiklerini de söylemek güçtür

Anahtar Kelimeler

Türk Gençler, Gençlik Araştırmaları, Yoksul Gençler, Gençlik Politikaları

Poor Youth as a Social Category in Turkey

Öz

In this article, there will be a comparison between the studies about poor young people in Turkey and their western counterparts. It is especially important to study the poor young people and work on some policies in a country with a sizeable young population and severe poverty, such as Turkey. The young people have been studied for a very long time in the west. However, contemporary studies are different from the others in several points. First of all, prior studies usually focused on education issues, while the new ones discussed the youth issues on a wider platform. Secondly, most of the current works is about the active participation of the young people. Thirdly, these studies have focused on the ways of cooperation between the institutions and the young people to develop some policies. All these attempts help to improve new methodologies not only in youth studies, but in social science in general. This type of studies has been done intensively in the European Union. Indeed, European studies have been rich both in content and subject. The main aim of these studies is to understand the nature of transition of the young people with various social backgrounds to adulthood and to find the best and productive solution to the young people’s problem in this stage with their active participation. By doing this, the suitable policies will be developed to help the young people in their transition. Especially the studies on disadvantaged, excluded and vulnerable young people have been gain a firm ground. The basic assumption behind these researches is to help the disadvantaged and excluded young people to integrate into society when they became an adult. In Turkey, on the other hand, the youth studies have been a new area. The young people are only referred indirectly in the poverty studies. Most of the existing studies do not give any concrete suggestion about the way to encourage active participation of the young people. In fact, it is difficult to say that they found a way to bring different actors such as local governments, NGOs and young people together to develop policies

Anahtar Kelimeler

Turkish Youth, Youth Studies, Poor Young People, Youth Policies.

Kaynakça

• Adaman, Fikret ve Keyder, Çağlar, (2006) Türkiye’de Büyük Kentlerin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde Yaşanan Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma, (http://www.ec.europa.eu/employment_social/social_inclusion/docs/2006/stud y_turkey_tr.pdf).
• Ali, T. O.; Imam, N.; Karim, R.; Selim, N. (2006) Voices of the Youth: Findings from Youth Consultations in Bangladesh, Research and Evaluation Division.
• Altıntaş, B. (2003) Mendile, Simite; Boyaya, Çöpe… Ankara Sokaklarında Çalışan Çocuklar, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ansell, N. (2005) Children, Youth and Development, London: Routledge.
• Badham, Bill (2004) “Participation—for a change: Disabled young people lead the way”, Children & Society, Vol. 18, 143–154.
• Birikim, (2005) Halleriyle İmajlarıyla Gençlik, Ağustos, No.196.
• Birleşmiş Milletler (UNDP), (2008), Türkiye 2008 İnsani Gelişme Raporu: Türkiye’de Gençlik, Desen Yayımcılık, Ankara.
• Boratav, H. B. (2005) “Negotiating youth: Growing up in inner-city İstanbul”, Journal of Youth Studies, Vol.8, No.2, 203-220.
• Britton, L.; Chatrik,B.; Coles,B.; Craig, G.; Hylton, C.; Mumtaz, S. with Paul Bivand, Roger Burrows, and Paul Convery (2002) Missing Connexions?, The Career Dynamics and Welfare Needs of 16-17 Year-olds, Bristol: Policy Press.
• Bynner, J and Parsons S. (2002) “Social exclusion and the transition from school to work: the case of young people not in education, employment, or training (NEET)”, Journal of Vocational Behaviour, Vol. 60, No.2, 289-309.
• Christensen, P. H. (2004) “Children’s Participation in Ethnographic Research: Issues of Power and Representation”, Children & Society, Vol. 18, 165-176.
• Coles, Bob (1995) Youth and Social Policy- Youth Citizenship and Young Careers, London: UCL Press Limited.
• Curtain, R., (2004) Youth in Extreme Poverty: Dimensions and Policy Implications with Particular Focus on South East Asia, (http://www.un.org/esa/socdev/unyin/workshops/curtain.pdf).
• Çelik, K. (2008) “‘My state is my father’: Youth unemployment experiences under the weak state welfare provisions of Turkey”, Journal of Youth Studies, Vol. 11, No. 4, 429-444.
• Devadason, Ranji (2006) “Class, ethnicity and individualisation: Young adult narratives of transition in two European cities”, Journal of Education and Work, Vol. 19, No. 2, 153–169.
• Elsley, S (2004) “Children’s Experience of Public Space”, Children & Society, Vol. 18, 155-164.
• Enneli, P.; Modood, T ve Bradley, H. (2005) Young Turks and Kurds – A Set of ‘Invisible’ Disadvantaged Groups, York: Joseph Rowntree Foundation.
• Furlong, A. and F. Cartmel (1997) Young People and Social Change, Open University Press
• Furlong, Andy (1992) Growing Up In A Classless Society?- School To Work Transitions, Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Grant, M. J. and Furstenberg, F. F. (2007) “Changes in the Transition to Adulthood in Less Developed Countries”, Eur J Population, Vol. 23, 415-428.
• Hagedorn, John M. (2007) “Gangs, institutions, race, and space: The Chicago School revisited”, In Hagedorn, John M. (ed.), Gangs in the Global City: Alternatives to Traditional Crimonology, Illinois, USA.
• Hanley, Lisa M. and Tulchin, Joseph S. (2004) “Introduction”, In Hanley, Lisa M., Blair A. Ruble and Joseph S. Tulchin (eds.), Youth, Poverty, and Conflict In Southeast Asian Cities, 1-7 (http://www.wilsoncenter.org/topics/pubs/youth,poverty,conflict.pdf).
• Haris, C.C.C.; Roach, P. and Thiara, R. (2002) “Emergent citizens? African Caribbean and Pakistani young people in Birmingham and Bradford”, ESRC Youth, Citizenship and Social Change Programme, No: 12.
• Hill, Malcolm; Davis, J; Prout, A; Tisdall, K. (2004) ‘Moving the participation agenda forward’, Children & Society, Vol. 18, 77-96.
• Kay, E.; Tisdall, M.; Davis, J. (2004) “Making a difference? Bringing children’s and young people’s views into policy-making’, Children & Society, Vol. 18, 131– 142.
• Kazgan, G. (2006) İstanbul Gençliği – Gençlik Değerleri Araştırması, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Kazgan, G.; Kirmanoğlu, H.; Çelik, Ç.; Yumul, A. (1999) Kuştepe Araştırması 1999, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Kentel, F. (2005) “Türkiye’de genç olmak: Konformizm ya da siyasetin yeniden inşaası’, Birikim, Ağustos, 11-17.
• Lloyd, Cynthia B. (2005) Growing Up Global: The Changing Transitions to Adulthood in Developing Countries, Washington, D.C.: The National Academies Press.
• Lüküslü, G. Demet (2005) “1960’lardan 2000’lere gençlik tipleri: Maddeci başarıcı manager tipten yuppie ve tiki’ye’, Birikim, Ağustos, 30-36.
• Mungham, G (1976) “Youth in pursuit of itself”, In Mungham, Geoff and Geoff Pearson (eds.), Working Class Youth Culture, London: Routledge & Kegan Paul.
• Nemutlu, G. (2008) “Gençlik çalışması özne-özel sınıflandırma modeli’, İçinde Yentürk, Nurhan, Yörük Kurtaran ve Gülesin Nemutlu (ed.), Türkiye’de Gençlik Çalışması ve Politikaları, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 83- 102.
• Nemutlu, G. ve Kurtaran, Y. (2008) “Gençlik çalışmaları temelinde gençlik politikaları önerileri”, İçinde Yentürk, Nurhan, Yörük Kurtaran ve Gülesin Nemutlu (ed.), Türkiye’de Gençlik Çalışması ve Politikaları, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 23-45.
• Öke, M. Kemal ve Winterton, Jonathan (2006) “Türkiye’de Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminde Sosyal Ortakların ve Sosyal Diyaloğun Rolü’, MEGEP /SVET Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi, Taslak Metin 23 Mart.
• Participants in the Final Seminar of the Series Challenging ‘Social Inclusion’: Perspectives for and from Children and Young People, (2004) “Setting the agenda: Social inclusion, children and young people”, Children & Society, Vol. 18, 77-105.
• Pinkerton, J. (2004) “Children’s participation in the policy process: Some thoughts on policy evaluation based on the Irish National Children’s Strategy’, Children & Society, Vol. 18, 119-130.
• Reynolds, D. (1976) “When pupils and teachers refuse a truce: The secondary school and the creation of delinquency”, In Mungham, Geoff and Geoff Pearson (eds.), Working Class Youth Culture, London: Routledge & Kegan Paul.
• Riele, Kitty (2006) “‘Youth ‘at risk’: Further marginalizing the marginalized?”, Journal of Education Policy, Vol. 21, No. 2, 129–145.
• Roberts, Ken (2003) “Change and Continuity in Youth Transitions in Eastern Europe: Lesson for Western Sociology”, The Editorial Board of The Sociological Review, Blackwell Publishing Ltd., 484-504.
• Roberts, Kenneth (1975) “The developmental theory of occupational choice: A critique and an alternative”, In Esland, Geoff; Graeme Salaman and Mary- Anne Speakman (eds.), People and Work, Edinburgh: Holmes McDougall.
• Roberts, Kenneth (1995) Youth and Employment in Modern Britain, Oxford: Oxford University Press.
• Sheng, Yap Kioe (2004) “Youth and urban conflict in southeast Asian cities”, In Hanley, Lisa M.; Blair A. Ruble and Joseph S. Tulchin (eds.), Youth, Poverty, and Conflict In Southeast Asian Cities, 37-54 (http://www.wilsoncenter.org/topics/pubs/youth,poverty,conflict.pdf).
• Sinclair, Ruth (2004) “Participation in practice: Making it meaningful, effective and sustainable’, Children & Society, Vol. 18, 106-118.
• Siurala, Lasse (2004) European Framework Of Youth Policy, Draft paper presented at European Steering Committee For Youth (CDEJ) 33rd meeting in Budapest, 11 and 13 October, CDEJ (2004) 13, Council of Europe.
• Şen, Mustafa (2005) Gençlik, AB ve Zıt Hisler: Bedenini İsterim Ama Ruhunu Asla, Türk Gençliği Konuşuyor: Gençlerin Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Katılım Süreci ve Üyeliği Üzerine Düşünceleri Projesi, Türk Sosyal Bilimler Derneği.
• Timms, D. W. G. (1978) “Social bases to social areas”, In Herbert, D. T. and R. J. Johnston (eds.), Social Areas in Cities- Processes, Patterns and Problems, Chichester: John Wiley & Sons.
• Valentine, G.; Skelton, T. and Butler, R. (2002) “Understanding marginalisation among young people’, Research Briefing, ESRC Youth, Citizenship and Social Change Programme, Number 11, Autumn.
• Willis, Paul E. (1978) Learning to Labour- How Working Class Kids Get Working Class Jobs, Westmead: Saxon House.
• World Bank, (2007) World Development Report 2007: Development and the Next Generation, (http://econ.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/EXTDEC/EXTRESEARC H/EXTWDRS/EXTWDR2007/0,,contentMDK:21055591~menuPK:1489854~ pagePK:64167689~piPK:64167673~theSitePK:1489834,00.html).
• Yates, Scott and Payne, Malcolm (2006) “Not so NEET? A critique of the use of ‘NEET’ in setting targets for interventions with young people’, Journal of Youth Studies, Vol. 9, No. 3, 329-344.
• Yentürk, Nurhan (2007) İstatistiklerle Türkiye’de Gençlik, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Gençlik Çalışmaları Birimi (http://genclik.bilgi.edu.tr/Default.asp?pageID=5).
• Yentürk, Nurhan ve Başlevent, Cem (2008) “Türkiye’de genç işsizliği: Etkileyen faktörler ve çözüm önerileri”, İçinde Yentürk, Nurhan; Yörük Kurtaran ve Gülesin Nemutlu (ed.), Türkiye’de Gençlik Çalışması ve Politikaları, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 345-378.
• Yentürk, Nurhan; Kurtaran, Yörük; Nemutlu, Gülesin (2008) (ed.) Türkiye’de Gençlik Çalışması ve Politikaları, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Yentürk, Nurhan; Kurtaran, Yörük; Uran, Şaylan; Yurttagüler, Laden; Akyüz, Alper; Nemutlu,Gülesin, (2007) İstanbul Gençliği – STK üyeliği bir fark yaratıyor mu?, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi STK Eğitim ve Araştırma Birimi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Gençlik Çalışmaları Birimi, (http://genclik.bilgi.edu.tr/Default.asp?pageID=5).