Orhan Abdi (Kurtaran) (1877-1948) ve Yüzüncü Yılında Ameliyât-ı Cerrâhiye adlı kitabındaki ortopedi ile ilgili bölümler

Yıl 2014, Cilt: 48 Sayı: 1, 109 - 116, 17.03.2014

A. Erdem Bagatur Hamit Toprak

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı 1913 yılında Dr. Orhan Abdi (Kurtaran) tarafından yazılmış olan Ameliyât-ı Cerrâhiye adlı kitaptaki ortopedi ile ilgili bölümlerin incelenmesi ve Dr. Orhan Abdi Bey’in yaşam öyküsü ve tıp fakültesi öğretim üyeliği örneğinde ülkemizde ortopedi öğretiminin başlangıç döneminin gözden geçirilmesidir.
Çalışma planı: Dr. Orhan Abdi Bey’in yaşam öyküsü ve tıp fakültesi öğretim üyeliği dönemi ile Ameliyât-ı Cerrâhiye ve içindeki ortopedi ile ilgili bölümler incelendi ve günümüz uygulamaları ile karşılaştırıldı. Kitaptaki bazı bölümler örnek oluşturması amacıyla günümüz Türkçesine çevrildi.
Bulgular: Dr. Orhan Abdi Bey’in ortopedi ağırlıklı bir cerrahi eğitim aldığı, 28 yıl boyunca öğretim üyeliği yaptığı tıp fakültesinde ilk sistematik ortopedi derslerini verdiği, ancak 1933 Üniversite Reformu ile üniversiteden uzaklaştırıldığı saptandı. Ameliyât-ı Cerrâhiye’de ortopedi ile ilgili cerrahi konuların ampütasyon ve dezartikülasyonlar, artrotomiler, ve kemik ve tendon ameliyatları olmak üzere üç ana başlık altında ele alındığı görüldü. Aralarında düzeltici osteotomiler, tenoplastiler ve tendon transferleri de bulunan cerrahi tekniklerin anlatımlarının ayrıntılı olduğu ve birçoğunun günümüzde de uygulandığı belirlendi.
Çıkarımlar: Dönemin cerrahi kliniklerinde çalışan hekimlerin bilimsel çalışmalarının incelenmesiyle o dönemdeki ortopedi uygulamaları hakkında bilgi edinmek mümkündür. Dr. Orhan Abdi Kurtaran’ın yazdığı Ameliyât-ı Cerrâhiye kitabı içerdiği ortopedik bilgiler yoluyla çok sayıda hekimin eğitiminde uzun yıllar etkin olmuştur. Kitapta anlatılan ortopedik girişimlerin birçoğu günümüzde de kullanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim; Orhan Abdi Kurtaran; ortopedi.

Orhan Abdi (Kurtaran) (1877-1948) and chapters related to orthopedic surgery in Ameliyât-ı Cerrâhiye [Operative Surgery] in its centennial

Öz

Objective: The aim of this study was to review the chapters related to orthopedic surgery in Dr. Orhan Abdi (Kurtaran)’s book Ameliyât-ı Cerrâhiye [Operative Surgery] published in 1913 and to examine Orhan Abdi Bey’s biography to explore the roots of orthopedic education in Turkey through Orhan Abdi Bey’s tenure in university.
Methods: Dr. Orhan Abdi Bey’s biography and tenure in medical school were reviewed. Chapters related to orthopedic surgery in Ameliyât-ı Cerrâhiye were scanned and compared to practices of the present-day. Sections of the book were translated to provide examples of its content.
Results: Dr. Orhan Abdi Bey received surgical training, consisting mainly of orthopedic surgery and taught the first systematic orthopedic surgery classes in the medical school where he worked for 28 years before being dismissed with the 1933 University Reform. Topics related to orthopedic surgery in Ameliyât-ı Cerrâhiye was classified under three headings; amputations and disarticulations, arthrotomies, and bone and tendon operations. Surgical techniques, including corrective osteotomies, tenoplasties, and tendon transfers, were explained in detail and many are still in use today.
Conclusion: It is possible to obtain information about the orthopedic practices of the period by investigating the scientific studies of the physicians of the same period. Orhan Abdi Kurtaran and his book Ameliyât-ı Cerrâhiye have contributed to the training of many physicians for many years and many of the orthopedic interventions described in the book are still in use today.

Anahtar Kelimeler

Education, Orhan Abdi Kurtaran, orthopedics

Kaynakça

• Şakar AŞ. Çocuk cerrahisi ve ortopedi kliniği dersleri. İkinci cilt, İstanbul: Cumhuriyet Matbaası; 1941.
• Kurtaran OA. Kendi tarafından yazılmış: hocamızın hal tercümesi. Şirürji 1948;2:19-21.
• Unat EK. İstanbul Darülfünunu Tıp Fakültesinin kuruluşundan Cerrahpaşa Tıp Fakültesinin kuruluşuna. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dergisi 1973;4:326-37.
• Abdi O. Ameliyât-ı Cerrâhiye. İstanbul: Kader Matbaası; 19 Naderi S, Gökçe A, Dinç G. Orhan Abdi [Kurtaran] Bey ve omurga cerrahisi ile ilgili ilk uzmanlık tezi. The Journal of Turkish Spinal Surgery 2012;23:383-8.
• Naderi S, Hakan T, Dinç G. Orhan Abdi Kurtaran ve Ameliyat-ı Cerrahiye adlı eserindeki nöroşirürji ile ilgili bölümler. Türk Nöroşirürji Dergisi 2006;16:197-202.
• Taşdemirci E. Atatürk’ün önderliğinde 1933 üniversite reformu. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1994;5:135-53.
• Yeni üniversitenin kadrosu. Mülga Darülfünunun 151 hocasından yalnız 59u üniversiteye alındı. Cumhuriyet. 1 Ağustos 1933.
• Abdi O. Sû-i eşkal hakkında fikr-i umumi. Ceride-i Tıbbiye-i Askeriye 1917;46:118-21.
• Hakan T, Dinç G, Naderi S. Dr. Orhan Abdi Kurtaran ve nöroşirürjikal uygulamaları. Tıp Tarihi Araştırmaları 2007;15:112-8.
• Gürkan Kİ. Orhan Abdi’nin Türk cerrahisine hizmeti. İÜ Tıp Fakültesi Mecmuası 1948;11:104-7.
• Himmet Pehlivan 1 milyon lira istiyor. Cumhuriyet. 28 Mayıs 1935.
• Kuter S. Türkiye’de radyoloji biliminin kuruluş tarihi. Radyoloji Enstitüsü, Radyoterapi Kürsüsü ve Kliniği, İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü Oluşumu [18952010]. Türk Onkoloji Dergisi 2011;26 Suppl 1:1-74.