Evli Bireylerin Çok Boyutlu Başa Çıkma Biçimleriyle Evliliklerinde Çatışma Yaşama Durumları Arasındaki İlişki

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 32, 03.07.2020

Kübra Kaplaner , Ayşin Satan

Öz

Bu araştırmanın amacı, bireylerin evlilik çatışmalarının (yaygınlık-sıklık) çatışma durumlarında kullandıkları başa çıkma biçimleriyle olan ilişkisini araştırmaktır. Araştırmanın örneklem grubu toplam 222 kadın ve 131 erkek olmak üzere 353 evli bireyden oluşmaktadır. Araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 353 kişi ulaşılabilir örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmada Evlilik Çatışması Ölçeği ve Yakın İlişkilerde Çok Boyutlu Başa Çıkma Ölçeği kullanılmıştır. Uygulama ve verilerin toplanması aşamasından sonra, elde edilen verilerin istatistiksel çözümlemeleri yapılmıştır. Bireylerin evlilik çatışması ölçeğinden elde ettikleri çatışma yaygınlık ve çatışma sıklık puanlarının bireylerin demografik bilgileri ile (cinsiyet, yaş, evlilik süresi, evlilik şekli, çocuk sayısı) karşılaştırılması amacıyla, ölçeklerden elde edilen parametrik verilere, Bağımsız Örneklem T Testi, One Way ANOVA verilere uygulanmıştır. Ölçeklerden elde edilen nonparametrik verilere ise Mann-Withney U Testi, Kruskal Wallis H-Testi uygulanmıştır. Bireylerin evlilik çatışması ölçeğinden elde ettikleri çatışma yaygınlık ve çatışma sıklık puanlarının bireylerin başa çıkma stilleri ile (alkol alma, dine tutunma, kendini destekleme, inkar, geri çekilme, mizah, dışsal destek arama, olumlu ve etkin başa çıkma, olumsuz ve edilgen başa çıkma) olan ilişkiyi belirlemek amacıyla, ölçeklerden elde edilen parametrik verilerin, Pearson Moment Korelasyon Katsayısı incelenmiştir. Ölçeklerden elde edilen nonparametrik verilerin Spearman Brown Sıra Farkları Korelasyon Katsayısı incelenmiştir. Elde edilen istatistik sonuçların manidarlığı 0.05 düzeyinde test edilmiştir. Yapılan araştırma sonrasında, bireylerin evlilik çatışması sıklık ve yaygınlık puanlarının bireylerin bazı demografik bilgilerine (cinsiyet, yaş, evlilik süresi, evlilik şekli, çocuk sayısı) göre farklılaştığı saptanmıştır. Evli bireylerin sahip olduğu bazı başa çıkma stillerinin (dışsal destek arama, mizah, olumlu ve etkin başa çıkma) bireylerin evlilik çatışması (sıklık-yaygınlık) puanlarının azaltmada etkili olduğu, bazı başa çıkma stillerinin (alkol alma, inkâr, geri çekilme, kendini destekleme, olumsuz ve edilgen başa çıkma) bireylerin evlilik çatışması (sıklık-yaygınlık) puanlarının arttırmada etkili olduğu saptanmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda daha sonraki çalışmalara faydalı olabilecek önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

evlilik, çatışma, evlilik çatışması

Kaynakça

• Baucom, D.H., Epstein, N.B., Lataillade, J.J., Kirby, J.S. (2002). Cognitivebehavioral couple therapy. Gurman, A.S., Jacobson, N.S. (Eds.). Clinic handbook of couple therapy New York: Guilford Press. 31-72 Bowman, M.L. (1990). Coping Efforts and Marital Satisfaction: Measuring Marital Coping and Its Correlates. Journal of Marriage and The Family. 52 (2), 463-475.Büyüköztürk, Ş. (2012).Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. İstanbul. Pegem Akademi.Büyükşahin, A.&Bilecen, N.T. (2007), Yakın ilişkilerde çok boyutlu başa çıkma ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47,129-145.Canel, A.N. (2007). Ailede Problem Çözme, Evlilik Doyumu ve Örnek Bir Grup Çalışmasının Sınanması, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi. İstanbul.Christensen, A. & Heavey, C. L. (1990). Gender and social structure in the demand/withdraw pattern of marital conflict. Journal of Personality and Social Psychology, 59 (1), 73-81.Crohan, S. E. (1996). Marital Quality and Conflict Across the Transition to Parenthood in African American and White Couples. Journal of Marriage and the Family, 58,933–944.Çakır, S. ve Yeşilyaprak, B. (2008,21-23 Ekim). Bireylerin Evlilik Uyumlarının Ana- Babalarına Bağlanma Düzeyleri ve Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. X. Ulusal PDR Kongresi’nde sunuldu, Adana.Çelenoğlu, A. (2011). Evli Bireylerin Bağlanma Stillerine Ve Kendilik Algılarına Göre Evlilikte Yaşanan Sorunlarla Baş Etme Yollarının İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi.Haliç Üniversitesi.İstanbul.Demiray, Ö. (2006). Evlilikte Uyumun Demografik Özelliklere Göre İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.Ergin T. (2008). Evlilikte Kişilerarası İlişkiler ve İletişim Becerileri İstanbul. Remzi Kitabevi.Fışıloğlu, H. Ve Ulu, İ.P. (2004). Çocukların Evlilik Çatışmasını Algılaması Ölçeği‟nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikoloji Yazıları. 7 (14), 61-75.Gray, J. (2014).Erkekler Mars’tan, Kadınlar Venüs’ten. G. Şen (Çeviri). İstanbul. Altın Kitaplar.Gottman, J.M. & Notarius, C.T. (2001). Decade Review: Observing Marital Interaction. In R.M. Milardo (Eds.), Understanding Families into the New Millenium: A Decade in Review (pp.146-166). Minneapolis, MN: National Council on Family Relations.Günay, S. (2007). Evlilik çatışması, nedensellik-sorumluluk yüklemeleri, eşlerin evlilik ilişkisinden sağladıkları genel doyuma ilişkin görüşleri ve evliliğe ilişkin değerlendirmeler arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara. Güngören, D. (2011).Evlilik Çatışmasının Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Devam Eden 5-6 Çocuklarının Sosyal Uyum Ve Becerilerine Etkisi. Maltepe Üniversitesi, İstanbul.Güven, N. (2005). İlişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar ve evlilikte problem çözme becerilerinin evlilik doyumu ile ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Hatipoğlu, Z. (1993). Kadın ve erkeklerin evlilik doyumlarında evlilik çatışmasının ve bazı demografik değişkenlerin rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.Hortaçsu, N (2007).Family-VersusCouple-Initiated Marriages InTurkey.Similarities And Differences Over The Family Life Cycle. AsianJournal of SocialPsychology, 10,103-116.Jose, O. ve Alfons, V. (2007). Do Demographics Affect Marital Satisfaction? Journal of Sex and Marital Therapy, 33,73-85.Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemleri.Ankara.Nobel Yayın Dağıtım.Kalkan, M. (2002). Evlilik İlişkisini Geliştirme Programının Evlilerin Evlilik Uyum Düzeyine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.Kantarcı, D. (2009). Evli Bireylerin Bağlanma Stillerine Göre Aldatma Eğilimleri Ve Çatışma Yönetim Biçimlerinin İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.Lazarus, R. S., ve Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York.Springer.Lehrer, E.L. (2008). Age at marriage and marital instability: Revisiting the becker landes–michael hypothesis. Journal Popular Economy, 21,63–484.Levenson, R.W. & Gottman, J.M. (1983). Marital interaction: Physiological linkage and affective exchange. Journal of Personality and Social Psychology, 45,587-597.Lev-Wiesel, R., ve Al-Krenawi, A. (1999). Attitudes towards marriage and marital quality: A comparison between Arab-Israeli differentiated by religion. Family Relations, 48 (1), 51-56.Nelson, R. (1990). Parental Hostility, Conflict And Communication In Joint And Sole Custody Families. Journal Of Divorce, 13 (2). Ovalı, H. (2010). Farklı Coğrafi Bölgelerde Yaşayan Bireylerin Evlilik Çatışmalarının Çeşitli Demografik Özelliklere Göre Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.Özgüven, İ.E. (2001). Ailede İletişim ve Yaşam. Ankara: Psikolojik Danışma Rehberlik Eğitim Merkezi Yayını.Özgüven, İ. E. (2005). Evlilik ve aile terapisi. Ankara: Pdrem Yayınları.Peksaygılı, M. (2005). Annelerin ve çocukların eşler arasındaki çatışmayı algılamaları ile çocukların uyum davranışları arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.Polat, D. (2006). Evli Bireylerin Evlilik Uyumları, Aldatma Eğilimleri ve Çatışma Eğilimleri Arasındaki İlişkilerin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.Şahin, N. H., Basım, H. N. & Çetin, F. (2009). Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kendilik algısı ve kontrol odağı. Türk Psikiyatri Dergisi; 20 (2) :153-163.Şendil, G. & Korkut, Y. (2008). Evli çiftlerdeki çift uyumu ve evlilik çatışmasının demografik özellikler açısından incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 28 (1), 15-34.Şendil, G. & Kızıldağ, Ö. (2003). Çocuk ve ergenlerde ebeveyn evlilik çatışması algısı. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 10 (2), 58-66.Şendil, G. & Korkut, Y. (2008). Evli çiftlerdeki çift uyumu ve evlilik çatışmasının demografik özellikler açısından incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 28 (1), 15-34.Sperling, M.B., Berman, W.H. (1994). Attachment in adults. New York. The Guilford Press.Taştan, N. (1996). Interpersonal Communicationin A Problem Solving Situation. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.Tezer, E. (1986). Evli eşler arasındaki çatışma davranışları: algılama ve doyum. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.Troupe, F. (2008). MaritalConflict: A LongitudinalStudy. FlorıdaStateUniversity. Collage Of Human Sciences.Tümer, A.B. (1998). Evli çiftlerde gözlenebilen çatışma odakları ve iletişim sorunları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmirÜlker, G. (2011). Evlilik Çatışmasının Sıklık ve Yaygınlığının Bazı Değişkenlere Göre Yordanması. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.Velidedeoğlu Kavuncu, N. (2006). Kadın erkek ilişkilerinde sorunlar ve çözümleri. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.Whiteman, S. D., McHale, S. M., & Crouter, A. C. (2007). Longitudinal changes in marital relationships: The role of offspring’s pubertal development. Journal of Marriage and Family, 69,1005-1020.