Ebeveynlerin Çocukluk Çağı Ruhsal Travmalarının Cinsiyet ve Kronik Hastalığa Sahip Olma Açısından İncelenmesi

Yıl 2022, , 182 - 198, 31.12.2022

Zeynep Üstündağ Köksal

https://doi.org/10.55150/apjec.1116683

Öz

Bireyin yaşamı boyunca birçok zorlayıcı deneyime maruz kaldığı bilinse de bu deneyimlerle baş etmenin en zor olduğu dönem çocukluk dönemidir. Çocukluk çağında yaşanan ve organizmanın savunma kapasitesini zorlayan ruhsal travmalar son bulsa bile etkileri yıllar sürebilmekte ve travma çözümlenmediğinde gelecek nesillere aktarılabilmektedir. Bu çalışmada; evli ve çocuk sahibi olan bireylerin çocukluk çağında yaşadıkları ruhsal travmaların cinsiyete ve kronik hastalık durumlarına göre incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ebeveynlerin çocukluk çağı ruhsal travmaları cinsiyet ve kronik hastalık değişkenleri açısından incelenmiş, ayrıca cinsiyet ve kronik hastalık arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Araştırmaya İstanbul’da yaşayan 18 yaş ve üzeri evli ve çocuk sahibi 565 gönüllü katılmıştır. Araştırma verileri Çocukluk Çağı Ruhsal Travmaları Ölçeği (CTQ-33) ve Demografik Bilgi Formu kullanılarak elde edilmiştir. Toplanan veriler SPSS 22.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda fiziksel ihmal, cinsel taciz, aşırı koruma-kontrol alt boyutlarında cinsiyete göre anlamlı farklılaşma olduğu; duygusal ihmal, aşırı koruma-kontrol boyutları ve toplam travma puanlarında kronik hastalık durumuna göre anlamlı farklılaşma olduğu; kronik hastalığa sahip olma durumuna göre cinsiyetler arasında anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Travma, Çocukluk çağı travması, kronik hastalık

Destekleyen Kurum

İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Examination of Childhood Traumas of Parents in terms of Gender and Having Chronic Diseases

Öz

Although it is known that the individual is subjected to many challenging experiences throughout his life, childhood is the most difficult period to deal with these experiences. Even if the psychological traumas experienced in childhood and that force the defense capacity of the organism come to an end, their effects can last for years and can be transferred to future generations when the trauma is not resolved. In this study; It is aimed to examine the psychological traumas experienced by married individuals with children in childhood according to gender and chronic disease status. For this purpose, parents' childhood mental traumas were examined in terms of gender and chronic disease variables, and the relationship between gender and chronic disease was analyzed. 565 volunteers aged 18 and over who are married and have children living in Istanbul participated in the study. The research data were obtained using the Childhood Trauma Questionnaire (CTQ-33) and Demographic Information Form. The collected data were analyzed using SPSS 22.0 program. As a result of the research, there is significant differentiation by gender in the sub-dimensions of physical neglect, sexual abuse, overprotection-overcontrol; there is significant differentiation in emotional neglect, overprotection-overcontrol dimensions and total childhood trauma scores according to chronic disease status; it was determined that there was a significant difference between the genders according to the condition of having chronic disease.

Anahtar Kelimeler

trauma, childhood trauma, chronic disease

Kaynakça

• [1]. Acehan, S., Bilen, A., Ay, M.O., Gülen, M., Avcı, A. ve İçme, F. (2013). Çocuk istismarı ve ihmalinin değerlendirilmesi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 22(4), 591-614.
• [2]. Akyüz, E. (2020). Çocukluk çağı travmaları ve boşanma ilişkisi: Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi Kadın Danışma Merkezlerine başvuran bireyler örneği. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• [3]. Alabay, E. (2017). Okul öncesi dönem çocuğu olan ebeveynlerin ebeveynlik tutumlarının incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(2), 156-174.
• [4]. Amerikan Psikiyatri Birliği. (2014). Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı (DSM-5). (5. Baskı), (E, Köroğlu, Çev.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği. (Orijinal çalışma basım tarihi: 2013).
• [5]. Aral, N. ve Gürsoy, F. (2001). Çocuk hakları çerçevesinde çocuk ihmal ve istismarı. Milli Eğitim Dergisi, 151(5), 1-5.
• [6]. Aral, N. (1997). Fiziksel İstismar ve Çocuk. Ankara: Tekışık Ofset Baskı.
• [7]. Aslan, S. H. ve Alparslan, Z. N. (1999). Çocukluk Örselenme Yaşantıları Ölçeği'nin bir üniversite öğrencisi örnekleminde geçerlik, güvenirlik ve faktör yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 10(4), 275-285.
• [8]. Aydın, O. (2003). 18-25 yaş grubu erkeklerde çocukluk çağı örselenme yaşantısının incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(18), 7-20.
• [9]. Bernstein, D. P., Fink, L., Handelsman, L., Foote, J., Lovejoy, M., Wenzel, K., Sapareto, E., & Ruggiero, J. (1994). Initial reliability and validity of a new retrospective measure of child abuse and neglect. American Journal of Psychiatry, 151(8), 1132–1136. https://doi.org/10.1176/ajp.151.8.1132
• [10]. Bostancı, N., Albayrak, B., Bakoğlu, İ. ve Çoban, Ş. (2006). Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmalarının depresif belirtileri üzerine etkisi. Yeni Symposium Journal, 44(4), 189-195.
• [11]. Colman, R. A., & Widom, C. S. (2004). Childhood abuse and neglect and adult intimate relationships: A prospective study. Child Abuse & Neglect, 28(11), 1133-1151.
• [12]. Çobanoğlu, B. (2020). Çocukluk çağında travmaya uğramış bireylerin, beliren yetişkinlik döneminde duygusal yeme davranışı ve benlik saygısı oluşumu arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• [13]. Deveci, S. E. ve Açık, Y. (2003). Çocuk istismarı nedenlerinin incelenmesi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 12(4), 396-405.
• [14]. Demirdöven, B. ve Özyürek, A. (2022). Okul öncesi çocuğu olan annelerin ebeveynlik öz yeterlikleri ve tutumları arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21(82), 495-510. https://doi.org/10.17755/esosder.953653
• [15]. Diker, J. (2000). Körfez 6 No'lu Sağlık Ocağı ile Yüzbaşılar Sağlık Ocağı bölgelerinde 65 yaş üzerindeki kişilerde kronik hastalıklar ve ilaç kullanımı. Geriatri, 3(3), 91-97.
• [16]. Dube, S. R., Anda, R. F., Felitti, V. J., Croft, J. B., Edwards, V. J., & Giles, W. H. (2001). Growing up with parental alcohol abuse: exposure to childhood abuse, neglect, and household dysfunction. Child Abuse & Neglect, 25(12), 1627-1640.
• [17]. Eray, A., Ateş, E. ve Set, T. (2018). Yetişkin bireylerde kardiyovasküler hastalık riskinin değerlendirilmesi. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 22(1), 12-19.
• [18]. Felitti, V.J. (1991). Long-term medical consequences of incest, rape, and molestation. Southern Medical Journal, 84(3), 328–331.
• [19]. George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for Windows step by step. A simple study guide and reference. (10. Baskı). Boston: Pearson Education.
• [20]. Gökçe İmren, S., Ayaz, A., Yusufoğlu, C. ve Rodopman Arman, A. (2015). Cinsel istismara uğrayan çocuk ve ergenlerde klinik özellikler ve intihar girişimi ile ilişkili risk etmenleri. Marmara Medical Journal, 26(1), 11-16. https://doi.org/10.5472/mmj.2012.02518.1
• [21]. Güner, Ş.İ., Güner, S. ve Şahan, M. H. (2010). Çocuklarda sosyal ve medikal bir problem; istismar. Van Tıp Dergisi, 17(3), 108-113.
• [22]. Güney, E. (2017). 3-6 yaş arası çocuk annelerinin algıladıkları ebeveynlik biçimi, çocuk mizacı ve sergiledikleri ebeveynlik tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• [23]. İnhanlı, D. (2016). Madde kullanımı ile çocukluk örselenme yaşantıları ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
• [24]. Kara, B., Biçer, Ü. ve Gökalp, A. S. (2004). Çocuk İstismarı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 47(2), 140-151.
• [25]. Kendall-Tackett, K. A., & Marshall, R. (1999). Victimization and diabetes: An exploratory study. Child Abuse & Neglect, 23(6), 593-596.
• [26]. Kılıç, S. (2016). Cronbach'ın alfa güvenirlik katsayısı. Journal of Mood Disorders, 6(1), 47-48.
• [27]. Kozcu, Ş. (1991). “Çocuk İstismarı ve İhmali” Aile Yazıları 3. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Bilim Serisi, 5(3), 379-390.
• [28]. Lynch, M. A., Glaser, D., Prior, V., & Inwood, V. (1999). Following up children who have been abused: Ethical considerations for research design. Child Psychology and Psychiatry Review, 4(2), 68-75.
• [29]. Miyanyedi, K. (2009). Çocuk ihmalinin belirlenmesi ve tedaviye katkısında görsel sanatlar eğitiminin rolü. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• [30]. Özdemir, L., Koçoğlu, G., Sümer, H., Nur, N., Polat, H., Aker, A., ve Bakıcı, Z. (2005). Sivas il merkezinde yaşlı nüfusta bazı kronik hastalıkların prevalansı ve risk faktörleri. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 27(3), 89-94.
• [31]. Özden, M. Ş. (2018). Travma ve dissosiyatif bozukluklar: genel bir bakış. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(3), 71-76.
• [32]. Öztürk, E., Derin, G. ve Okudan, M. (2020). Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmaları ile savunma mekanizmaları ve kendine zarar verme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi, 17(1), 10-24.
• [33]. Pereda, N., Guilera, G., Forns, M., & Gómez-Benito, J. (2009). The prevalence of child sexual abuse in community and student samples: A meta-analysis. Clinical psychology review, 29(4), 328-338.
• [34]. Polat, O. (2007). Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı-1 Tanımlar. (4. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• [35]. Şar, V., Öztürk, E., & İkikardeş, E. (2012). Validity and reliability of the Turkish Version of the Childhood Trauma Questionnaire (CTQ). Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi (Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences), 32(4),1054-1063.
• [36]. Şar, V., Necef, I., Mutluer, T., Fatih, P., & Türk-Kurtça, T. (2021). A revised and expanded version of the Turkish Childhood Trauma Questionnaire (CTQ-33): Overprotection-overcontrol as additional factor. Journal of Trauma & Dissociation, 22(1), 35-51.
• [37]. Tatar, A. (2019). Yetişkinlerin çocukluk çağı travma durumları ile istenmeyen düşüncelerle baş etme yöntemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• [38]. Ünsal, A., Demir, G., Çoban Özkan, A. ve Gürol Arslan, G. (2011). Huzurevindeki yaşlılarda kronik hastalık sıklığı ve ilaç kullanımları. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 12(3), 5-10.
• [39]. Whitfield, C. L. (1998). Adverse childhood experiences and trauma. American Journal of Preventive Medicine, 14(4), 361-364.
• [40]. Yenidünya, A. (2017). Çocukluk çağı travmatik yaşantıları ile risk ve koruyucu faktörlerin, genç yetişkinlikteki yalnızlık stilleri ile ilişkisi. (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• [41]. Yurdakök, K. ve İnce, O. (2010). Duygusal istismar ve ihmal. Katkı Pediatri Dergisi, 32(4), 423-433.
• [42]. Yücel, D. (2020). Evli çiftlerde çocukluk çağı ruhsal travmaları ile eş desteği ve travma sonrası büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Adli Tıp ve Adli Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• [43]. Yüksel, M. ve Gökçearslan Çifci, E. (2017). Yetişkin hükümlülerin çocukluk çağı travma düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Türkiye Adalet Akademisi Derneği,30(7), 57-85.
• [44]. Zeren, C., Yengil, E., Çelikel, A., Arık, A. ve Arslan, M. (2012). Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı istismarı sıklığı. Dicle Tıp Dergisi, 39(4), 536-541.