Öğretmenlerin İş Yaşam Dengesi İle Mesleki Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişki

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 55 - 74, 10.06.2022

Esra Töre , Fergül Miyanyedi Şen

https://doi.org/10.55150/apjec.1061953

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı; öğretmenlerin iş yaşam dengesi ile mesleki bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın örneklemini, 2020-2021 Eğitim ve Öğretim yılı, İstanbul ili Küçükçekmece ilçesinde görev yapmakta olan 400 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma örneklemi belirlenirken basit tesadüfi örneklem yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak, “Kişisel Bilgi Formu”, “İş Yaşam Dengesi Ölçeği” ve “Mesleki Bağlılık Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen bulgularda, ankete katılan öğretmenlerin genel iş yaşam dengesi düzeyleri “yüksek”, yaşamı ihmal etme alt boyutunda “orta” diğer alt boyutlar “yüksek” düzeyde tespit edilmiştir. Öğretmenlerin genel iş yaşam dengesi düzeylerinin cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, medeni durum, branş, çocuk sahibi olma durumu değişkenlerine göre farklılık göstermezken; görev yaptığı kurum türüne göre farklılık gösterdiği bulunmuştur. Öğretmenlerin genel mesleki bağlılık düzeyleri ve duygusal bağlılık düzeyleri “yüksek”; birikmiş maliyetler, alternatiflerin sınırlılığı ve normatif bağlılık düzeyleri “orta” olarak belirlenmiştir. Öğretmenlerin genel mesleki bağlılık düzeyleri medeni durum, hizmet yılı ve çocuk sahibi olma değişkenlerine göre farklılık gösterirken; cinsiyet, yaş, branş, görev yaptığı kurum türü değişkenlerine göre farklılık göstermemektedir. Öğretmenlerin genel iş yaşam dengesi ve alt boyutları ile genel mesleki bağlılık ve alt boyutları arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

İş Yaşam Dengesi, Mesleki Bağlılık, Öğretmen

The Relationship between Teachers’ Work-Life Balance and Occupational Commitment Levels

Öz

The purpose of this research; the aim of this study is to examine the relationship between teachers work-life balance and occupational commitment levels. The sample of the research consists of 400 teachers working in the Küçükçekmece district of Istanbul in the 2020-2021 academic year. Simple random sampling method was used while determining the research sample. Questionnaire was used as data collection method in the research. “Personal Information Form”, “Work-Life Balance Scale” and “Vocational Commitment Scale” were used as data collection tools. In the findings obtained, the general work-life balance levels of the teachers participating in the survey were "high", "medium" in the neglect of life sub-dimension, and "high" in other sub-dimensions. While the general work-life balance levels of the teachers did not differ according to the variables of gender, age, education level, marital status, branch, and having a child; it differs according to the type of institution in which it works. Teachers' general occupational commitment and emotional commitment levels were "high"; Accumulated costs, limitation of alternatives, and normative adherence levels were determined as "moderate". While the general occupational commitment levels of teachers differ according to the variables of marital status, years of service and having children; gender, age, branch, type of institution does not differ according to the variables. Significant relationships were found between teachers' general work-life balance and sub-dimensions, and occupational professional commitment and sub-dimensions.

Anahtar Kelimeler

Work Life Balance, Occupational Commitment, Teacher

Kaynakça

• [1]. Altun Di̇lek, S. & Yılmaz, K. (2016). Öğretmenlerin işkoliklik eğilimleri ile iş-yaşam dengeleri. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi 3(1): 36-55.
• [2]. Akın, E. (2019). Meslek Lisesinde Çalışan Öğretmenlerin İş Yaşam Dengesi Sorunu: İzmit Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• [3]. Apaydın, Ç. (2011). Öğretim Üyelerinin İşe Bağımlılık Düzeyi ile İş-Yaşam Dengesi ve İş-Aile Yaşam Dengesi Arasındaki İlişki (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• [4]. Ballıca, S. (2010). İş Görenlerin İş Yaşam Dengesi Algılamaları ile Cinsiyet Rolleri ve Bireysel Özelliklerinin İlişkisi: Büyük Ölçekli Bir İşletmede İnceleme (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• [5]. Bek, Y. (2007). Öğretmenlerin Toplumsal Mesleki Rolleri ve Statüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• [6]. Blau, G. (1985). The measurement and prediction of career commitment. Journal of Occupational Psychology, 58(4): 277-288
• [7]. Bostancıoğlu, A. İ., (2014). İş Yaşam Dengesi ve İş Yaşam Dengesinin Çalışan Verimliliği Üzerine Etkileri: İstanbul Kağıthane İlçesi Lise ve Dengi Okul Öğretmenleri Üzerinde Bir Alan Araştırması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• [8]. Cohen, A. (2007). Commitment before and afterAn reconceptualization oforganizational commitment. Hum Res Manag Rev, 17: 336–354.
• [9]. Clark, C. (2000). Work/family Border Theory. A new theory of work/life balance. Human Relations, 53(6): 747- 770.
• [10]. Creswell, J. W. (2017). Eğitim Araştırmaları: Nitel ve Nicel Araştırmanın Planlanması, Yürütülmesi ve Değerlendirilmesi. İstanbul: Edam.
• [11]. Çobanoğlu, F., Seven Şarkaya, S. & Sertel, G. (2019). İş- yaşam dengesi: öğretmen ve yöneticiler üzerinde bir çalışma. Uluslararası Sosyal Araştırma Dergisi, 12(66).
• [12]. Demir, M. & Yıldız, K. (2020). Öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ile iş yaşam dengesi ve motivasyonları arasındaki ilişki. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 12 (3): 85-107
• [13]. Greenhaus, J. H. (1971). An investigation of the role of career salience in vocational behavior. Journal of Vocational Behavior, 1(3): 209-216.
• [14]. Guest, D. E. (2002). Perspectives on the study of work-life balance. Social Science Information, 41: 255–279.
• [15]. Güney, S. (2004), Açıklamalı Yönetim-Organizasyon ve Örgütsel Davranış Terimler Sözlüğü, Siyasal Kitabevi: Ankara.
• [16]. Hesapçıoğlu, M. & Nohutçu, A. (1999). Velilerin özel okul tercihlerini etkileyen faktörler ve özel okulların reklam stratejileri; Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Dergisi, 11: 183-202
• [17]. Hofmann, V. & N. E. Stokburger-Sauer, (2017). The impact of emotional labor on employeswork-life balance perception and commitment: A study in the hospitality industry. International Journal of Hospitality Management, 65: 47-58
• [18]. İzki, Ö. (2019). Öğretmenlerin iş-aile yaşam dengesinin performanslarına etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• [19]. Küçükusta, D. (2007). Konaklama İşletmelerinde İş-Yaşam DengesininÇalışma Yaşamı Kalitesi Üzerindeki Etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• [20]. Lockwood, N.R. (June 2003). Work / life balance: Challenges and Solutions. HR Magazine, 1-11. Web:http://www.ispi.org/pdf/suggestedReading/11_Lockwood_WorkLifeBalance.pdf adresinden 17 Ekim 2020 tarihinde alınmıştır. [21]. Maeran, R., Pitarelli, F., & Cangiano, F. (2013). Work-life balance and job satisfaction among teachers. Interdisciplinary Journal of Family Studies, 18(1): 51-72.
• [22]. Maraşlı, Ş. (2007). Türkiyede eğitimle ilgili süreli yayınlara yansıyan öğretmen sorunları (1970-2000 yılları arası (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilimdalı, Eğitim Programları ve Öğretimi Bilim Dalı, Ankara.
• [23]. Morrow, P.C. (1983). Concept redundancy in organizational research: the case of workcommitment. The Academy of Mana$ement Review, 8(3): 486-500.
• [24]. Özdevecioğlu, M. & Aktaş, A.(2007). Kariyer bağlılığı, mesleki bağlılık ve örgütsel bağlılığın yaşam tatmini üzerindeki etkisi: iş –aile çatışmasının rolü, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28: 1-20.
• [25]. Polat, Ş. (2017). İş Özellikleri, İş-Yaşam Dengesi Meslekten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• [26]. Sorensen, T. J., & McKim, A. J. (2014). Perceived work-life balance ability, job satisfaction, and professional commitment among agriculture teachers. Journal of Agricultural Education, 55(4): 116–132.
• [27]. Şişman, M. & Acat, M. B., (2003). Öğretmenlik uygulaması çalışmalarının öğretmenlik mesleğinin algılanmasındaki etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1): 235-250.
• [28]. Tabachnick &Fidell (2013) B.G. Tabachnick, L.S. Fidell Using Multivariate Statistics Baloğlu, M. (Çev.). Ankara: Nobel Akademi.
• [29]. Tekışık, H. H. (1987). Türkiye'de öğretmenlik mesleği ve sorunları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2): 24-33.
• [30]. Turunç, Ö., & Erkuş, A. (2010). İş-aile yaşam çatışmasının iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerine etkileri: İş stresinin aracılık rolü. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(19): 415-440.
• [31]. Uştu, H. (2014). Sınıf Öğretmenlerinin Mesleki Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti ve SosyoDemografik Özelliklerinin Örgütsel Bağlılığı Yordama Düzeylerinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• [32]. Utkan, Ç., Kırdök, O. (2018). Dört Boyutlu Mesleki Bağlılık Ölçeği Uyarlama Çalışması. International Journal of Social Sciences and Education Research, 4(2): 230-244.