Türkiye’de Kadın Hareketleri Çerçevesinde STK’larda Kadın Liderlerinin Özellikleri

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 251 - 264, 31.12.2022

Gülçin Mete

https://doi.org/10.55150/apjec.1118550

Öz

Türkiye’de kadın sivil toplum kuruluşları yöneticilerinin liderlik özellikleri ile sosyal yetkinlikleri arasındaki ilişkilerin araştırılmasıdır. Bu kapsamda araştırmanın sorunsalı, kadın sivil toplum kuruluşları yöneticilerinin liderlik özellikleri ile sosyal yetkinlikleri arasındaki ilişki var mı? Kadın STK liderlerinin yetkinliklerini etkileyen faktörler nelerdir? Kadın STK liderlerinin aldıkları inisiyatifler ve yaratıcılıkları topluma katılımcılık anlamında önemli bir alan açmakta mıdır? STK’ların özgür bir ortamda, kendi inisiyatiflerini geliştirmeleri ile STK liderlerinin toplumsal bilinç anlamında yetkinlikleri arasında bir ilişki var mıdır, varsa nasıl bir ilişkidir şeklinde sırlanabilir.
Kadın liderlik kavramı, literatürde çok yer alan ve güncelliğini koruyan bir kavramdır. STK’ların amaçlarına ulaşabilmesi için ortak mücadeleler içerisinde ortaya çıkan, üyelerin oluşturduğu sinerjiyi en etkili şekilde yönlendirebilen ve ortak amaçların gerçekleştirilmesinde aktif rol alabilen liderlere ihtiyacı vardır.
Kadın STK liderlerinin sosyal yetkinliği, fiziki olmayan, sosyal ilişkilere ve bunların verimli kullanımına dayalı faaliyetlerde ortaya çıkan özelliklerden birisi olarak tanımlanabilir (Kızılöz, Günay ve Durgut, 2021: 62). Öz yetkinlik ise belirli bir davranış ve göreve yönelik hedeflerin, öğrenmenin, performansın, motivasyonun gerçekleştirilmesine olan yeterliliği kapsamaktadır (Ateş, 2016: 185-186).

Anahtar Kelimeler

Kadın, Lider, STK, Sosyal Yetkinlik, Yönetici.

Characteristics of Women Leaders in NGOs in the Framework of Women's Movements in Turkey

Öz

This study investigates the relationship between the leadership characteristics and social competencies of the managers of women's non-governmental organizations in Turkey. In this context, the research question is, is there a relationship between the leadership characteristics of women non-governmental organizations and their social competencies? What are the factors affecting the competencies of women NGO leaders? Do the initiatives and creativity of women NGO leaders open up an important area in terms of participation in society? It can be classified as to whether there is a relationship between the development of their initiatives in a free environment and the competencies of the NGO leaders in terms of social awareness, and if so, what kind of relationship is it.
The concept of female leadership is a concept that takes place a lot in the literature and keeps its up-to-date. In order to NGOs to achieve their goals, they need leaders who emerge in everyday struggles, who can direct the synergy created by their members in the most effective way, and who can take an active role in the realization of common goals.
The social competence of women NGO leaders can be defined as one of the features that emerge in non-physical activities based on social relations and their efficient use (Kızılöz, Günay, and Durgut, 2021: 62). Self-efficacy, on the other hand, includes the competence to realize the goals, learning, performance, and motivation for certain behavior and task (Ateş, 2016: 185-186).

Anahtar Kelimeler

Leader, Manager, NGOs, Social Competence, Women.

Kaynakça

• [1]. Ahmad, F. (2015). Modern Türkiye’nin oluşumu. Çeviren: Y. Alogan, İstanbul: Kaynak Yayınları.
• [2]. Akman, A. (2014). Liderlik. https://www.alpaslanakman.com/liderlik/(Erişim Tarihi: 5 Ekim 2020).
• [3]. Ataay, F. (2003). Enerji sektöründe özelleştirme: rekabetçi bir piyasada yönetişim mi?. Düzenlemeden Yeniden Düzenlemeye: Türkiye’de Kapitalizmin Yeniden Yapılanması ve Devletin Rolü, Praksis Dergisi, 9, 221-246.
• [4]. Ateş, B. (2016). Lise öğrencilerinin algılanan sosyal yetkinlik puanlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 185-194.
• [5]. Aydın, A., & Yıldız, M. (2017). 1950-1960 döneminde Türkiye’de kadın hareketlerinin niteliği üzerine bir değerlendirme. Yasama Dergisi, (33), 50-67.
• [6]. Aydın, H. (2015). Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Türkiye’de kadın. Current Research in Social Sciences, 1(3), 84-96.
• [7]. Bailey, M. J. (2006). More power to the pill: The impact of contraceptive freedom on women's life cycle labor supply. The quarterly journal of economics, 121(1), 289-320.
• [8]. Bobbio, N. (1999). Sağ ve sol. Bir politik ayrımın anlamı (çev. Zühal Yılmaz), Ankara, Dost Yayınları.
• [9]. Chiappori, P. A., & Oreffice, S. (2008). Birth control and female empowerment: An equilibrium analysis. Journal of Political Economy, 116(1), 113-140.
• [10]. Çakır, S. (2011). Osmanlı kadın hareketi, İstanbul: Metis Yayınları.
• [11]. Ewig, C. (1999). The strengths and limits of the NGO women's movement model: Shaping Nicaragua's democratic institutions. Latin American Research Review, 34(13), 75-102.
• [12]. Güzel, M. (2002). Türkiye'de sol, sosyalizm ve islamcılık. Tezkire, 26, 29-46.
• [13]. İlkkaracan, İ. (2010). Emek piyasasında toplumsal cinsiyet eşitliğine doğru: iş ve aile yaşamını uzlaştırma politikaları. İTÜ BMT-KAUM, Kadının İnsan Hakları-Yeni Çözümler Derneği.
• [14]. Kandiyoti, D. (2011). Disentangling religion and politics: Whither gender equality?. IDS Bulletin, 42(1), 10-14.
• [15]. Kardam F (2005). Turkey’s engagement with global women’s human rights. Londra: Ashgate Publishing.
• [16]. Kızılöz, Ö., Günay, G. Y., ve Durgut, A. İ. (2021). Girişimcilerin liderlik davranışlarının sosyal sermaye ve girişimsel öz yetkinlik algıları ile olan ilişkisi: teknoparklardaki şirket sahipleri üzerine bir araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 16(1), 62-79.
• [17]. Koçel, T. (2014). İşletme Yöneticiliği: Yönetim ve Organizasyon, Organizasyonlarda. Davranış, Klasik-Modern-Çağdaş ve Güncel Yaklaşımlar, İstanbul: Beta Yayınevi.
• [18]. Kurnaz, Ş. (1991). Cumhuriyet öncesi Türk kadını. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• [19]. Madanchian, M., Hussein,N., Noordin, F. and Taherdoost, H (2017). Leadership effectiveness measurement and its effect on organization outcomes. Procedia Engineering, 181, 1043-1048.
• [20]. Mert-Şencan, M. N., İbicioğlu, H., ve Karabekir, M. (2015). Kadın yöneticilerin liderlik özelliklerinin incelenmesi: Türkiye'deki kadın rektörler üzerine bir içerik analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 241-259.
• [21]. Onay, M. ve Heptazeler, O. (2014). Kadın ve erkek yöneticilerin liderlik davranışları arasındaki farklılıklar. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 73-85.
• [22]. Özkazanç, A. (2002). Kadınlar ve yoksulluk. kadın ve yoksulluk konulu çalışma grubuna sunulan bildiri. 5. Türkiye İnsan Hakları Hareketi Konferansı: Yoksulluk ve İnsan Hakları, 15-17, ÜRGÜP.
• [23]. Pezzini, S. (2005). The effect of women's rights on women's welfare: Evidence from a natural experiment. The Economic Journal, 115(502), 208-227.
• [24]. Sirman, N. (1989). Feminism in Turkey: A short history. New perspectives on Turkey, 3, 1-34.
• [25]. Şahin, E., & Gizir, C. (2013). Kişilerarası yetkinlik ölçeği-kısa formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(3), 144-158.
• [26]. Toprak, T., & Davulcu, E. (2019). Türk inkılâplarının ve cumhuriyetin çocuklara mizahî dille anlatımı: afacan gazetesi üzerine bir inceleme. Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 5(17), 81-95.
• [27]. Urhan, B. (2014). Sendikasız kadınlar kadınsız sendikalar. İstanbul: KADAV Yayınları.
• [28]. Yaraman, A. (2001). Resmi tarihten kadın tarihine. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• [29]. Yumuk-Günay, G. Kızılöz, Ö., ve Durgut, A. İ. (2021). Girişimcilerin liderlik davranışlarının sosyal sermaye ve girişimsel öz yetkinlik algıları ile olan ilişkisi: teknoparklardaki şirket sahipleri üzerine bir araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 16(1), 62-79.