Merkezi Sınavlarda Yüksek Performans Gösteren Okullardaki Müdürlerin Öğretim Liderliği Davranışlarını Etkileyen Faktörler

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 144 - 166, 31.12.2022

Sema Dika Kayabaşı

https://doi.org/10.55150/apjec.1162022

Öz

Bu araştırmada merkezi sınavlarda yüksek performans gösteren okullardaki müdürlerin öğretim liderliği davranışlarını etkileyen faktörleri ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Çoklu durum deseninde tasarlanan araştırma üç aşamada yürütülmüştür. Bunlar: durum ve katılımcıların belirlenmesi, veri toplama araçlarının oluşturularak pilot çalışma yapılması ve ana saha çalışmasıdır. Merkezi sınavlarda istikrarlı bir başarı geçmişi olan üç okulda görev yapan okul müdürleri ve dokuz öğretmen, araştırmanın katılımcılarını oluşturmaktadır. Yarı yapılandırılmış görüşmeler, gözlemler ve doküman incelemeleri ile toplanan veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Durumlara ait bulgular, benzerlik ve farklılıklar açısından karşılaştırılarak sunulmuş ve kavramsal çerçeve temelinde üç temaya ulaşılmıştır. Araştırmanın sonuçları liderliği bağlam içinde incelemenin önemini ortaya koymaktadır. Bağlamsal faktörler, okul müdürlerinin öğretim liderliği pratiklerini destekleyen veya kısıtlayan yapılar olarak karar ve eylemlerini yönlendirmektedir. Buna göre okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları üzerinde geçmiş deneyimlerinin, kişisel ve mesleki inançlarının ve vizyonerlik, çalışkanlık, kararlılık vb. kişisel özelliklerinin etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları üzerinde öğretmen, veli ve öğrenci profillerinin, okulların fiziki yapı ve donanımlarının, çevre desteğinin, yüksek beklentilerin de etkili olduğu tespit edilmiştir. Okul gelişimi ve öğrenci öğrenmesi üzerindeki etkisi birçok araştırmada vurgulanan öğretim liderliğinin etkilendiği faktörlerin ortaya çıkarılmasının yönetici ve politika yapıcıların reform çabalarına katkı sağlayacağı ve uygulayıcı olan okul müdürlerine rehberlik edebileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

öğretimsel liderlik, bağlam, çoklu durum çalışması

Teşekkür

Bu makalenin yazımındaki desteklerinden dolayı Doç. Dr. Ramazan CANSOY’a teşekkür ederim.

Factors Influencing Instructional Leadership Behaviors of Principals in High-Performing Schools in Centralized Examinations

Öz

In this study, it was aimed to reveal the contextual factors that affect the instructional leadership behaviors of principals in schools with high performance in central examinations. The
research, which was designed in a multiple-case design, was carried out in three stages. These are: determining the situation and participants, creating data collection tools and conducting a pilot study, and the main field study. School principals and nine teachers working in three schools with a stable history of success in central examinations constitute the participants of the research. Data collected through semi-structured interviews, observations and document reviews were analyzed by content analysis. The findings of the situations were presented by comparing them in terms of similarities and differences, and three themes were reached on the basis of the conceptual framework. The results of the research reveal the importance of examining leadership in context. Contextual factors drive decisions and actions as structures that support or constrain school principals' instructional leadership practices. Accordingly, school principals' past experiences, personal and professional beliefs, and visionary, industriousness, determination, etc. personal characteristics were found to be effective. In addition, it has been determined that teacher, parent and student profiles, physical structure and equipment of schools, environmental support and high expectations are also effective on the instructional leadership behaviors of school principals. It is thought that revealing the factors affecting instructional leadership, whose effect on school development and student learning has been emphasized in many studies, will contribute to the reform efforts of administrators and policy makers and guide school principals who are practitioners.

Anahtar Kelimeler

instructional leadership, context, multiple case study

Kaynakça

• [1]. Aksoyalp, Y. (2010). 21. yüzyılda okul yöneticisinin niteliği:öğretim liderliği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (20), 140-150.
• [2]. Brauckman, S., Pashiardis, P. & Ärlestig, H. (2020). Bağlam ve eğitim liderliğini bir araya getirmek: Okul müdürlerinin mesleki gelişimini desteklemek. Eğitimde Mesleki Gelişim, 1-12.
• [3]. Bellibaş, M. Ş. (2014). A mixed method approach to the exploration of principals’ instructional leadership in lower secondary schools in Turkey: The principal and teacher perspectives, Yayımlanmamış Doktora tezi, Michigan State University, USA.