THUKYDIDES TARİH'İNDE OLAĞANÜSTÜ UNSURLAR VE AKILCILIK: KISA BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2025, Cilt: 19 Sayı: 1, 143 - 158, 09.07.2025

Tolga Özhan

https://doi.org/10.46931/aran.1659902

Öz

Thukydides'in Tarih’i, araştırmaya yönelik rasyonel ve pragmatik yaklaşımıyla öne çıkan, Antik Yunan tarihi alanında temel bir metin olarak kabul edilmektedir. Metinde doğaüstü unsurlar veya müdahaleler bulunmamasına rağmen, tarihsel döneminde yaygın olan dini fikirlerden tamamen yoksun olmaması dikkat çekicidir. Thukydides'in metodolojisi, Atina vebası gibi olaylara getirdiği natüralist açıklamaların da gösterdiği gibi, insan merkezlidir. Kehanet ve dini fikirler sosyal gerçeklikler olarak tasvir edilir, ancak olayların ilerleyişi üzerindeki etkileri rasyonel bir mercekle değerlendirilir. Thukydides mitsel ve doğaüstü açıklamalardan kaçınır, bunun yerine tarihsel anlatımlarında insan eylemliliğine ve çevresel değişkenlere odaklanır. Bu metodolojik teknik, çağdaş tarih yazımı alanında yaygın olarak temel bir ilke olarak kabul edilmektedir. Thukydides, olayları analiz ederken döneminin entelektüel ve sosyal bağlamını dikkate alırken, tarihsel süreçler üzerinde doğaüstü etki kavramından kaçınır. Bu metodolojik yaklaşım, Thukydides'in tarih yazımının ayırt edici bir özelliğidir ve onu döneminin hâkim tarih perspektiflerinden ayırır.

Anahtar Kelimeler

Thukydides , Akılcılık , Tarih Yazımı , Olağanüstü Unsurlar , Hippokratik Tıp , Atina Salgını

Kaynakça

• Adcock, Frank E. Thucydides and his history. Cambridge: Cambridge University Press, 1963.
• Baragwanath, Emily. Motivation and Narrative in Herodotus. Oxford, New York: Oxford University Press, 2008.
• Bury, John Bagnell. The ancient Greek historians. New York: The Macmillan company, 1909.
• Cochrane, Charles Norris. Thucydides and the science of history. London: Oxford University Press, 1929.
• Crane, Gregory. The Blinded Eye. Thucydides and the New Written Word. Lanham: Rowman, Littlefield Publishers, 1996.
• Crouch, Dora P. Water management in ancient Greek cities. New York: Oxford University Press, 1993.
• de Ste Croix, G. E. M. The Origins of the Peloponnesian War. Ithaca, New York: Cornell University Press, 1972.
• Finley, John H. Thucydides. Cambridge: Harvard University Press, 1942.
• Furley, William D. “Thucydides and Religion”, ed. A. Rengatos ve A. Tsakmakis, Brill’s Companion to Thucydides, 415-438. Leiden, Boston: Brill, 2006.
• Gomme, Arnold Wycombe. A Historical Commentary on Thucydides. The Ten Years’ War. Vol. II: Books II-III, Oxford: The Clarendon Press, 1956.
• Gompers, Theodor. Greek Thinkers. A History of Ancient Philosophy. Translated by L. Magnus. Vol. I, London: John Murray, 1901.
• Gould, John. Herodotus. New York: St. Martin’s Press, 1989.
• Grundy, George Beardoe. Thucydides and the History of His Age. Vol. II, Oxford: Basil Blackwell, 1948.
• Holladay, A. J. ve J. C. F. Poole. “Thucydides and the Plague of Athens”, The Classical Quarterly 29 (1979): 282-300.
• Hornblower, Simon. A Commentary on Thucydides Vol. I, Oxford: Clarendon Press, 1991.
• Hornblower, Simon. “The Religious Dimension to the Peloponnesian War, or, What Thucydides Does Not Tell Us”, Harvard Studies in Classical Philology 94 (1992): 169-197.
• Hornblower, Simon. Thucydides. Baltimore: John Hopkins University Press, 1987.
• Hudson-Williams, H. L. . “Thucydides and Hippocratic Medicine. Review of Klaus Weidauer: Thukydides und hippokratischen Schriften.”, The Classical Review 5 (1955): 265-266.
• Jones, W. H. S. . Hippocrates with an English Translation. The Loeb Classical Library. Vol. I, Cambridge: Harvard University Press, 1957.
• Jordan, Borimir. “Religion in Thucydides”, Transactions of the American Philological Association 116 (1986): 119-147.
• Jouanna, Jacques. “The Birth of the Western Medical Art”, ed. Mirko D. Grmek, Western Medical Thought from Antiquity to the Middle Ages, 22-71. Cambridge: Harvard University Press, 1998.
• Kearns, Emily. “Religious Practice and Belief”, ed. Konrad H. Kinzl, A Companion to the Classical Greek World, 311-326. Malden, Oxford, Victoria: Blackwell Publishing, 2006.
• Kosak, Jennifer Clarke. “Polis nosousa: Greek ideas about the city and disease in the fifth century BC”, ed. Valerie M. Hope ve Eireann Marshall, Death and Disease in the Ancient City, 35-54. London, New York: Routledge, 2000. Lateiner, Donald. The Historical Method of Herodotus. Toronto: University of Toronto Press, 1991.
• Lloyd, Geoffrey E. R. In the Grip of Disease. Studies in the Greek Imagination. Oxford, New York: Oxford University Press, 2003.
• Longrigg, James. “Death and epidemic disease in classical Athens”, ed. Valerie M. Hope ve Eireann Marshall, Death and Disease in the Ancient City, 55-64. London, New York: Routledge, 2000.
• Marinatos, Nanno. “Thucydides and Oracles”, The Journal of Hellenic Studies 101 (1981): 138-140.
• Oost, Stewart Irvin. “Thucydides and the Irrational: Sundry Passages”, Classical Philology 70 (1975): 186-196.
• Page, D. L. “Thucydides’ Description of the Great Pague at Athens”, The Classical Quarterly 3 (1953): 97-119.
• Papagrigorakis, Manolis, J., Christos Yapijakis, Philippos N. Synodinos ve Effie Baziotopoulou-Valavani. “DNA examination of ancient dental pulp incriminates typhoid fever as a probable cause of the Plague of Athens”, International journal of Infectious Diseases 10 (2006): 206-214.
• Parry, Adam. “The Language of Thucydides’ Description of the Plague”, Bulletin of the Institute of Classical Studies 16 (1969): 106-118.
• Potter, Paul ve Beate Gundert. “Hippocrates (6)”, ed. Hubert Cancik ve Helmuth Schneider, Brill’s New Pauly. Antiquity, VI, 354-363. Leiden, Boston: Brill, 2005.
• Rivier, André. “Pronostic et Prévision chez Thucydides. A propos d’un livre récent sur Thucydides et Hippocrate”, Museum Helveticum 26 (1969): 129-145.
• Vallance, J. T. “Hippocrates (2)”, ed. Simon Hornblower ve Antony Spawforth, The Oxford Classical Dictonary, 687-688. Oxford: Oxford University Press, 2012.
• Waters, Kenneth H. Herodotus, the Historian. His Problems, Methods, and Originality. Norman: University of Oklahoma Press, 1985.