SUBALPİN YÜKSELTİ BASAMAĞINDAKİ LADİN (Picea orientalis (L.) Peterm.) MEŞCERELERİNİN KURULUŞ ÖZELLİKLERİ VE SİLVİKÜLTÜREL AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: RİZE-İKİZDERE VADİSİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 19 - 34, 01.07.2021

Fatih Tonguç Ali Üçler

Öz

Bu araştırma, Rize Orman İşletme Müdürlüğü’ne bağlı İkizdere ve Dereköy Orman İşletme Şeflikleri sınırlarında yer alan ve 1800 m’nin üzerinde doğal yayılış gösteren doğu ladini (Picea orientalis (L.)Peterm.) ormanlarının meşcere kuruluşları ve bazı silvikültürel özelliklerini belirlemek için gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, alandaki yapıyı en iyi şekilde temsil etmesine özen gösterilerek sistematik olmayan biçimde 4 meşcere profili (500 m2 ) alınmıştır. Meşcereye ilişkin bakı, yükselti (m), eğim (%), karışım biçimi ve oranı, kapalılık, gençliğin durumu ve kalitesi, meşcere üst boyu (m), göğüs yüksekliğindeki çap (cm), yaş ile meşcerenin diğer özellikleri tespit edilmiştir. Ayrıca, ladin için çap ile boy arasındaki ilişkiyi ortaya koyan regresyon modelleri de (p<0.05) belirlenmiştir. Çalışma sonucunda; İkizdere vadisi boyunca, çoğu ladin meşcereleri, geniş alanlarda aynı yaşlı ve tek tabakalı olmasına karşın, subalpin basamaktaki ladin meşcereleri küçük alanlarda farklı yaş ve boy aralıklarındadır. Gençleşme örnekleri, çoğunlukla küme ve grup siper durumu ile oluşmaktadır. Subalpin yükselti basamağındaki meşcereler çığ önleme ve toprak koruma, yaban hayatı için barınma ve beslenme, önemli bitki potansiyelleri nedeniyle gen rezerv alanı ve estetik fonksiyonlarını yerine getirmesi amacıyla koruma ağırlıklı işletilmelidir. Silvikültürel müdahaleler ağaç kolektifi oluşumunu sağlamak ve bu yapının sürekliliğini sağlamak amacıyla küçük alanlarda gerçekleştirilmelidir. 

Anahtar Kelimeler

Ladin, Meşcere, Rize-İkizdere, Meşcere Kuruluşu, Subalpin kuşak

Destekleyen Kurum

KTÜ Araştırma fonu

Proje Numarası

20.113.001.12

STAND STRUCTURES AND SILVICULTURAL EVALUATION OF SPRUCE (Picea orientalis Lipsky.) AT THE SUBALPIN ZONE: RİZE-İKİZDERE VALLEY CASE

Öz

This research was carried out to determine stand structures and their silvicultural stand characteristics of spruce forests (Picea orientalis (L.)Peterm.) naturally distributed over 1800 m which are located in the borders of İkizdere and Dereköy Forestry Chiefs under the Rize Forestry Management Directorate. A total of 4 unsystematic stand profiles (500 m2) were taken, which represents the structure of spruce stands in the area. Some stand characteristics such as, aspect, elevation (m), slope (%), mixture form and ratio, canopy closure, regeneration status and quality, stand height (m), diameter at breast height (cm), age, and other characteristics of the stand were determined. In addition, regression models that reveal the relationship between diameter and height for spruce (p<0.05) were determined. Along the İkizdere valley, spruce stands are evenaged and single storied, on the other hand, spruce stands in subalpine areas are in different aged and multi storied in small localities. Regeneration samples are mostly formed by clusters and groups. Stands at the subalpine zone should be managed for avalanche prevention and soil protection, shelter for wildlife and gene reserve area. Silvicultural applications should be carried out to ensure the formation of a tree collective and provide continuity of this structure in small areas. 

Anahtar Kelimeler

Spruce, Stand structure, Rize-İkizdere,, Subalpine zone

Proje Numarası

20.113.001.12

Kaynakça

• Akalp, T. (1978). Türkiye’deki Doğu Ladini (Picea orientalis L.) Ormanlarında Hasılat Araştırmaları. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, Yayın No: 2483-261, İstanbul.
• Atalay, İ. (1992). Kayın (Fagus orientalis Lipsky.) Ormanlarının Ekolojisi ve Tohum Transferi Yönünden Bölgelere Ayrılması, Orman Bakanlığı, Orman Ağaçları ve Islah Araştırma Müdürlüğü, Yayın No:5, Ankara.
• Atalay, İ. (2002). Türkiye’nin Ekolojik Bölgeleri, Orman Bakanlığı Yayın No: 193, Meta Basımevi, İzmir.
• Avşar, M. D. (1999). Kahramanmaraş-Başkonuş Dağı Ormanlarında Başlıca Meşcere Kuruluşları ve Silvikültürel Öneriler. KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Trabzon.
• Avşar, M. D. (2004). Meşcerede tabakalılık şekilleri ve belirlenmesi. KSÜ Fen Mühendislik Dergisi, 7(2), 48-53.
• Çalışkan, A. (1991). Karabük-Büyükdüz Araştırma Ormanında Sarıçam (Pinus sylvestris L.) Göknar (Abies bornmülleriana Mattf.) - Kayın (Fagus orientalis Lipsky) Karışık Meşcerelerinde Büyüme İlişkileri ve Gerekli Silvikültürel İşlemler, Doktora Tezi, 281 s, İÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çanakçıoğlu, H. (1993). Orman Koruma, İÜ. Orman Fakültesi Yayını, No: 3624/411, İstanbul.
• Çepel, N. (1983). Orman Ekolojisi. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayın No. 337, İstanbul
• Çolak, A. H., & Pitterle, A. (1999). Yüksek Dağ Silvikültürü. (Cilt I- Orta Avrupa), Genel Prensipler, I. Baskı, İstanbul.
• Demirci, A. (1991). Doğu Ladini (Picea orientalis (L.) Link.) - Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky.) Karışık Meşcerelerinin Gençleştirilmesi, Doktora Tezi, 223 s, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Erinç, S. (1984). Climatology and Its Methods. Marine Science, Institute of Geography, Istanbul University Press: Istanbul, Turkey
• Fırat, F. (1973). Dendrometri, İÜ Yayın No: 1800, Orman Fakültesi Yayın No: 193, İstanbul.
• Genç, M., Kasarcı, E., & Kaya, C. (2012). A Silvicultural Evaluation on the Researches of Stand Structure. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 13(2), 291-303.
• Genç, M. (2020a). Silvikültür Tekniği: "Silviculture Technique". Musa Genç Kitaplığı. https://books.google.com.tr/books.
• Genç, M. (2020b), Silvikültürel Uygulamalar: “Silvicultural Practices”, https://books.google.com.tr/books. 357s. ISBN 9789944452007
• Kapucu, F. (1988). Doğu Karadeniz Bölgesinde Doğal Karışık Meşcereler, Kuruluşları ve Kavranmasında Kimi Parametrelerin Uygulanması, İÜ Orman Fakültesi Dergisi, Sayı 38, Seri B, Cilt I, (102-117).
• Mayer, H., & Aksoy, H. (1998). Türkiye Ormanları, Orman Bakanlığı, Batı Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yayın No 1, Bolu.
• Oliver, C. D., & Larson, B.C. (1996). Forest Stand Dynamics: Updated Edition. John Wiley and sons. Özalp G., Çalışkan, A., & Karadağ, M. (1999). Karabük-Büyükdüz Araştırma Ormanında Sarıçam-Göknar-Kayın Karışık Meşceresinde Türlerin Tohum Verimi ve Çimlenme Araştırmaları. Batı Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, (2).
• Öztürk, M., Çetinkaya, G., & Aydın, S. (2017). Köppen-Geiger İklim Sınıflandırmasına Göre Türkiye’nin İklim Tipleri . Coğrafya Dergisi , (35) , 17-27.
• Packham, J. R., Harding, D. J. L., Hilton, G. M., & Stuttard, R. A. (1992). Functional Ecology of Woodlands and Forests, Published by Chapman & Hall, London.
• Saraçoğlu, Ö. (1988). Karadeniz Yöresi Göknar Meşcerelerinde Artım ve Büyüme, Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Schönenberger, W., Brang, P., & Kräuchi, W. (2000). Forests of Mountainous Regions: Gaps in Knowledge and Research Needs, Forest Ecology and Management, 132, (73-82).
• Terzioğlu, S. (1998) Uzungöl (Trabzon-Çaykara) ve Çevresinin Flora ve Vejetasyonu, Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, 303 s, Trabzon.
• Tonguç, F. (2003). Rize-İkizdere Vadisi Ormanlarının Yükselti Basamaklarına Göre Meşcere Kuruluşları ve Silvikültürel Değerlendirmeler. Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Tonguç, F. (2020). Bir Silvikültür Tekniği Olarak Alpin Zon Ağaçlandırmaları ve Uygulanma İmkanları” (ECO2020108). ‘10th International Ecology Symposium, November 26–28.
• Tüfekçioğlu, A. (2020). İklim Değişimi ve Ülkemize Olası Etkileri. (ECO2020108). ‘10th International Ecology Symposium, November 26–28.
• Üçler, A. Ö. (2002). Alpin Zon Ağaçlandırmaları ve Doğu Karadeniz Bölgesi Uygulamaları İçin Yaklaşımlar, II. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Bildiriler Kitabı, II.Cilt, Artvin.
• Üçler, A. Ö., Demirci, A., Yavuz, H., Yücesan, Z., Oktan, E. & Gül, A.U. (2001). Alpin Zona Yakın Saf Doğu Kayını Ormanlarının Meşcere Kuruluşlarıyla Fonksiyonel Yapılarının Tespiti ve Silvikültürel Öneriler, Tübitak TOGTAG Proje No: 2215.