TÜRKİYE’NİN KIRSAL KALKINMA PERSPEKTİFİNE PEYZAJ MİMARLIĞI AÇISINDAN BİR BAKIŞ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 48 - 64, 01.07.2021

Pinar Bollukcu

Öz

Kalkınma planları, çevre, ekonomi, sosyal politikalar, kentler, kırsal alanlar gibi birçok konuda hedef ve eylemleri tanımlayan, ülke bazında üretilen planlardır. Bu planlar, geçmiş deneyimlerin sorgulanması, geleceğe dair karar alma süreçlerinin irdelenmesi ve sonuçlarının değerlendirilmesine olanak sağlayan bir rehber niteliğindedir. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte başlayan kalkınma yaklaşımlarının, değişen süreç içerisinde evrilmesi ve geri beslemesiyle şekillenen planlar ve konu ile ilgili Bakanlık düzeyinde üretilen raporlar, kırsal alanlar ve kırsal kalkınma için de anahtar rol üstlenmektedir. Dünya tarihi açısından yeni bir dönemin başlangıcı olan 2000 yılında, Birleşmiş Milletler Zirvesi’nde belirlenen Binyıl Kalkınma Hedefleri ve sonrasında Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (2030), küresel çerçevede ülkelerin sorumluluklarını ortaya koymaktadır. Bu noktadan hareketle 2000 yılından günümüze kadar olan süre içerisinde kırsal kalkınmaya yönelik politikalar, peyzaj mimarlığı disiplini çerçevesinde sorgulanmıştır. Kırsal kalkınmanın, çevresel, mekânsal, sosyo-kültürel ve ekonomik boyutlarından hareketle 4 temel kavram ve 29 alt kavram belirlenmiş ve içerik analizi yöntemiyle taranmıştır. Elde edilen tarama sonuçları grafik ve çizelgeler halinde sunulmuştur. Çalışmada temel amaç, kavramsal olarak konunun planlara ne kadar yansıdığını belirlemek, hedefler doğrultusunda ulaşılan/ulaşılamayan sonuçları ortaya koymak ve öneriler geliştirmektir.

Anahtar Kelimeler

Kırsal peyzaj, peyzaj mimarlığı, planlama, sürdürülebilir kalkınma, kalkınma planı

AN ASPECT IN TERMS OF LANDSCAPE ARCHITECTURE TO RURAL DEVELOPMENT PERSPECTIVE OF TURKEY

Öz

Development plans are country based plans that define goals and actions on many issues such as the environment, economy, social policies, cities and rural areas. These plans are a guide that allows questioning past experiences, examining future decision-making processes and evaluating their results. The plans shaped by the evolution and feedback of the development approaches that started with the proclamation of the Republic and the reports produced at the level of the Ministry on the subject play a key role for rural areas and rural development. In 2000, which was the beginning of a new era in the history of the world, the United Nations Summit on the Millennium Development Goals and Sustainable determined after Development Goals (2030), it reveals the responsibility of countries in the global context. From this point of view, policies for rural development in time from that point until today starting from 2000 was questioned in the framework of the discipline of landscape architecture. Based on the environmental, spatial, socio-cultural and economic dimensions of rural development, 4 basic and 29 sub-concepts were determined and scanned with content analysis method. The obtained scanning results are presented as graphs and charts. The main purpose of the study is to determine how much the subject is reflected in the plans conceptually to reveal the results achieved/not achieved in line with the goals and to develop suggestions.

Anahtar Kelimeler

Rural landscape, landscape architecture, planning, sustainable development, development plan

Kaynakça

• Akın, S., Tutkun, M., Başbağ, S., Ekinci, R., Eren, H. (2015). Diyarbakır’da Ekonomik Yatırımlara Verilen Desteklerin Değerlendirilmesi. Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 5(2): 71-77.
• Aksoy, Y. (1991). Kurtuluş Savaşı Işığında İzmir İktisat Kongresi (17 Şubat 1923), Maya Matbacılık, İzmir, 78 s.
• Altaş, S. (2017). Geleceğe Miras Olarak Bırakılan Bir Kırsal Kalkınma Projesi: Atatürk’ün Ideal Cumhuriyet Köyü. Recep Tayyip Erdogan Universtiy Journal of Social Sciences (2017) 6: 255-287.
• Atmış, E., Günşen, H.B. (2016). Political Parties and Forestry Relations in Turkey’s General Elections in 2015. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 66(2): 587-599.
• Aysal, N. (2005). Anadolu'da Aydınlanma Hareketinin Doğuşu: Köy Enstitüleri. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi. S 35-36, Mayıs-Kasım 2005, ss. 267-282.
• Bakırcı, M. (2007). Türkiye’de Kırsal Kalkınma Kavramlar-Politikalar-Uygulamalar. Nobel Yayınları. Yayın no: 1116, ISBN: 978-9944-77-120-7, İstanbul, 416 s.
• Batuhan, T., Kodaz, İ. (2020). On Birinci Kalkınma Planında Kentleşme ve Çevre Politikaları. Şehir ve Medeniyet Dergisi ISSN: 1308-8386. https://www.sehirvemedeniyetdergisi.org/wp-content/uploads/sm6_11/sm6_11_4.pdf. Erişim Tarihi: 05.06.2021.
• Bollukcu, P., Açıksöz, S. (2016). Ecological Approach to Rural Development. Environmental Sustainability and Landscape Management, (Ed. Efe, R., Cürebal, İ., Gad, A. and Tóth, B.), ISBN 978-954-07-4140-6, Chapter 32, pp. 512-522.
• Can, M. (2007). Avrupa Birliği Kırsal Kalkınma Programlarının Türkiye’nin Kırsal Kalkınması Açısından Incelenmesi: Sapard ve Ipard Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, FBE. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, Ankara, 95 s.
• Çağlar, Y. (1986). Köy, Köylülük ve Türkiye’de Köy Kalkınma Sorunu. TZD Yayını, Ankara.
• Ekim, R.M. (2006). Avrupa Birliği Kırsal Kalkınma Politikaları ve Türkiye’nin Uyumu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi SBE. Avrupa Birliği ABD. Avrupa Birliği Programı, İzmir, 231 s.
• Erdem, M.S., Yenilmez, F. (2017). Türkiye’nin Avrupa Birliği Çevre Politikalarına Uyum Sürecinin Değerlendirilmesi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi. 4(2), 91-119.
• Erdönmez, C. (2005). Köykent: Olumlu ve Olumsuz Yönleriyle Bir Kırsal Kalkınma Projesinin Çözümlemesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı: 2, Yıl: 2005, ISSN: 1302-7085, ss: 35-51.
• Geray, C. (1974). Planlı Dönemde Köye Yönelik Çalışmalar. TODAİE Yayınları, Yayın No: 139, Ankara.
• Giray, F.H., Akın, A., Gün, S. (2004). Kırsal Kalkınmada Yeni Perspektifler. 6th Congress of Agricultural Economist, September 16-18, 2004, Tokat/Turkey. https://tarekoder.org/2004tokat/157-164.pdf.
• Girgin, İ. (2000). Kırsal Sanayi ve Kalkınma Ilişkileri. Tarım ve Köy Dergisi, TKB Yay. Dairesi Bşk. Matbaası, Sayı: 131, Ankara.
• GTHB (2004). Kırsal Kalkınma Politikaları Komisyon Raporu, II. Tarım Şurası. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Ankara, 55 s.
• Gül, H. (2015). Kamu Politikası Analizi, Yöntemleri ve Teknikleri. Yasama Dergisi, 29: 5-31.
• Gülçubuk, B. (2002). Küreselleşme ve Küreselleşmenin Türkiye’nin Tarım Politikasına Yansımaları. Mülkiye Dergisi, Cilt: XXII, Sayı: 236, s.97-113.
• Günşen, H.B. Atmış, E. (2020). Kalkınma Planlarında Yer Alan Orman Köylüsüne Ilişkin Politikaların Zamansal Değişimi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 2020, 22 (1): 256-272.
• Kapluhan, E. (2012). Atatürk Dönemi Eğitim Seferberliği Ve Köy Enstitüleri. Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 26, ss:172-194, ISSN:1303-2429.
• Kartal, S. (2008). Toplum Kalkınmasında Farklı Bir Eğitim Kurumu: Köy enstitüleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, ss. 23-36.
• Koçak, A., Arun, Ö. (2006). İçerik Analizi Çalışmalarında Örneklem Sorunu. Selçuk İletişim, 4 (3), 21-28.
• Koçaşlı, İ.O. (2017). 1923 İzmir İktisat Kongresinde Alınan Kararların Dönemin İktisat Politikalarına Etkileri, International Journal of Academic Value Studies Vol:3, Issue:17; pp: 134-148 (ISSN:2149-8598) .
• Öner, Ş. (2019). Amaç ve Politikalar Açısından Yerel Yönetimler: Onuncu ve On Birinci Kalkınma Planları Karşılaştırmalı Analizi. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 3, ss.645-664
• SBB (2000). Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005). Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara, 243 s. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Sekizinci-Be%C5%9F-Y%C4%B1ll%C4%B1k-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-2001-2005.pdf
• SBB (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013). Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara, 100 s. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Dokuzuncu-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-2007-2013%E2%80%8B.pdf
• SBB (2013). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018). TC. Kalkınma Bakanlığı, Ankara, 221 s. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Onuncu-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-2014-2018.pdf
• SBB (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Ankara, 209s. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/11/ON_BIRINCI_KALKINMA-PLANI_2019-2023.pdf
• Sungur, Z. (2016). Demokrat Parti Döneminde (1950-1960) Tarım Politikaları ve Etkileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt.8 Sayı.14 ss:1-24.
• Tolunay, A., Akyol, A. (2006). Kalkınma ve Kırsal Kalkınma: Temel Kavramlar ve Tanımlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı: 2, Yıl: 2006, ISSN: 1302-7085, Sayfa: 116-127.
• Toprak, D. (2006). Sürdürülebilir Kalkınma Çerçevesinde Çevre Politikaları ve Mali Araçlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(4), 146-169.
• Yaman, A., Arslan, C. (2021). Türkiye'de Yapılan Kalkınma Planlarındaki Çevre Sorunlarına Yönelik Politikaların Değerlendirilmesi. Uluslararası Akademik Birikim Dergisi, C.4, S.1, ss.21-36.
• Yenigül, S.B. (2017). Kırsal Kalkınma Politikalarında Yeni Yaklaşımlar ve Bu Yaklaşımların Türkiye’nin Kırsal Kalkınma Politikalarına Etkisi. Planlama 2017;27(1):16–25.
• Yeşilbaş, M. (2011). Kırsal Kalkınma Politikalarının Gelişim Çizgisi ve Planlı Dönemde Kırsal Kalkınma Yaklaşımları. Türk İdare Dergisi, S:470 , (2011) ss: 153-176.