REKREASYON ALANLARINDA ENGELLİ KULLANIMI AÇISINDAN ERİŞİLEBİLİRLİK: İZMİR İLİ BUCA İLÇESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 292 - 308, 31.12.2022

Ozgur Kamer Aksoy Ece Yılmaz Beyzanur Ersoy

https://doi.org/10.57165/artgrid.1206080

Öz

Bu çalışmada; "Kentsel rekreasyon alanlarının kullanımında ve tasarlanmasında, farklı özelliklere sahip bütün bireylerin eşit şekilde erişilebilirliğine ve kullanılabilirliğine yönelik kararlar geliştirilmelidir" hipotezi çerçevesinde; İzmir ili Buca ilçesinde yer alan rekreasyon alanları, engelli bireylerin erişebilirliğine ne kadar uygundur? sorusuna yanıt aranmıştır. Bu amaçla; “Gölet Rekreasyon Alanı”, “Yedigöller Parkı” ve “Hasanağa Bahçesi” rekreasyon alanlarının kullanım olanaklarının engelsiz tasarım açısından incelenmesi hedeflenmiştir. Çalışma; arazi gözlemleri ve konu ile ilgili kaynaklara dayanarak geliştirilmiş ve görsel materyallerle desteklenmiştir. Rekreasyon alanı; ulaşılabilirliğe (yaya yolu, park girişi, merdiven, rampa, otopark) ilişkin özellikler, engellilere yönelik dış mekân standartları açısından değerlendirilerek incelenmiştir. Bulgular kapsamında engellilere yönelik sorunlar değerlendirilmiş ve mevcut durumun iyileştirilmesine yönelik çözüm önerileri geliştirilmiştir. Sonuç olarak, sadece engelli bireyler için değil herkes için tasarımın ön planda tutulmasının gerekliliği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rekreasyon alanı, engelli, erişilebilirlik, evrensel tasarım, Yedigöller Rekreasyon Alanı, Gölet Rekreasyon Alanı, Hasanağa Bahçesi

ACCESSIBILITY IN RECREATIONAL AREAS IN TERMS OF USING THE DISABLED: THE CASE OF BUCA DISTRICT OF IZMIR PROVINCE

Öz

In this study; within the framework of the hypothesis of "In the use and design of urban recreation areas, decisions should be developed for the equal accessibility and usability of all individuals with different characteristics"; an answer has been sought for the question "How suitable are the recreation areas in the Buca district of İzmir to the accessibility of disabled people?" For this purpose; It is aimed to evaluate the possibilities of using the recreation areas of the Gölet Recreation Area, Yedigöller Park and Hasanağa Garden in terms of the disabled. The study was developed based on field observations and literature on the subject and supported by visual materials. The features related to accessibility (park entrance, pedestrian path, stairs, ramp, parking lot) were evaluated and questioned in terms of outdoor standards for the disabled. Within the scope of the findings, the problems for the disabled were evaluated and solution suggestions were developed to improve the current situation. As a result, the importance of prioritizing design not only for people with disabilities but also for everyone has been emphasized.

Anahtar Kelimeler

Recreation area, disabled, accessibility, universal design, Yedigöller Recreation Area, Gölet Recreation Area, Hasanağa Garden, Rekreasyon alanı, engelli, erişilebilirlik, evrensel tasarım, Yedigöller Rekreasyon Alanı, Gölet Rekreasyon Alanı, Hasanağa Bahçesi

Kaynakça

• Abayhan, A. D. (2009). Manzara sahipliliğinin konut fiyatına etkisi: İzmir ili Buca ilçesi Yedigöller Rekreasyon Alanı çevresine ilişkin ampirik çalışma. Doktora Tezi, DEÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, İzmir.
• Al-Qudah, M. Y. (2006). Amman (Ürdün) Kent Parklarının Peyzaj Erişebilirliği Yönünden İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara.
• Andaç, G. (1997). Ulaşılabilirlikte boyutsal kriterler. Yapı Dünyası, 2:20.
• Aygün, E., Korkut, A., Kiper, T. (2018). Engelli bireyler için kentsel dış mekânlara erişilebilirliğin incelenmesi: Tekirdağ örneği. Artium, 2: 20-32.
• Bahadır, B. (2014). Parklarda erişilebilirliğin engelliler açısından irdelenmesi: İstanbul-Göztepe 60. Yıl Parkı örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bekci, B. (2012). Fiziksel engelli kullanıcılar için en uygun ulaşım akslarının erişebilirlik açıdan irdelenmesi: Bartın kenti örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 14, (21), 26-36.
• B. M. (2004). Engellilerin erişebilirliğinde engelsiz çevreler tasarlama kılavuzu. (Accessibility for the Disabled. A Design Manual for a Barrier Free Environment), United Nations Economic and Social Commission for Western Asia.
• Engelliler İçin Evrensel Standartlar Kılavuzu (2017). Dünya Engelliler Vakfı, 192s., İstanbul.
• Eşkil, Y., Ö. (2011). Engelliler için dış mekân tasarım özellikleri bağlamında Ankara kent parklarının irdelemesi. Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Hacıhasanoğlu, İ. (2016). Evrensel Tasarım. Tasarım+Kuram, 2(3), 93-101. DOI: 10.23835/tasarimkuram.240838
• Keleş, R. (1998), Kentbilim Terimleri Sözlüğü, Ankara: İmge
• Kılıçaslan, Ç., True, E. M. (2018). Buca Hasanağa Bahçesi’nin kullanım sürecinde mekânsal analizi. Akademik Ziraat Dergisi, 7(1), 101-110.
• Kuter, N., Çakmak, M. (2017). Kamusal dış mekânlarda engelliler için tasarım: Ankara, Seğmenler Parkı örneği. Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 3(2): 93-110.
• ÖZİ (2010). T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yerel Yönetimler İçin Ulaşılabilirlik Temel Bilgiler Teknik El Kitabı. H. Kaplan, Ü. Yüksel, A. B. Gültekin, C. Güngör, N. Karasu, M. Çavuş (Ed.), T. C Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları, No:49, Ankara, s. 139.
• Sungur Ergenoğlu, A. (2013). Mimarlıkta Kapsayıcılık: Herkes İçin Tasarım, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi URL-1 www.buca.bel.tr
• Uslu, A., Shakouri, N. (2014). Kentsel peyzajda engelli/yaşlı birey için bağımsız hareket olanağı ve evrensel tasarım kavramı. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14(1): 7-14.
• Yavaş, H. (2002). Özürlülerin kentsel mekanda hareketliliği. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldız, B. (2003). Engelliler için dış mekan tasarım özellikleri. Yüksek Lisans Tezi Ankara Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.