Ibn Haldun’un “Asabiye” Kavramına “Millet” Kavramı Üzerinden Bir Bakış

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 11, 01.06.2019

Bilge Durutürk

Öz

Bu çalışma, İbn Haldun’un kavramsallaştırmasını gerçekleştirdiği
asabiye kavramının 3 temel yaklaşım üzerinden ele alınan millet ve
milliyetçilik olguları ile hangi noktalarda kesiştiği ve farklılaştığını ele
alan bir okumayı amaçlamaktadır. Bu paralelde öncelikle asabiye kavramı İbn
Haldun’un dönemi içinde bulunduğu toplum üzerinden ele alınacaktır. Asabiye
kavramının İslam siyasal düşüncesi içerisindeki yeri ve tanımı ile toplumsal
dönüşüm paralelinde nasıl bir olgusal değişim sürecine girdiği, Arap kabile
toplumları için ne anlam ifade ettiği üzerinde durulacaktır. Buradan hareketle
millet kavramının temel olarak üç bakış üzerinden ele alındığı ilkçi, modernist
ve sosyo-biyolojik yaklaşımlar ile nasıl tanımlandığı ve bu tanımların ele
alınan asabiye kavramı ile ne gibi benzer ya da farklı noktaları olduğu
üzerinde durulacaktır. Çalışmanın temel aldığı argüman, birisi İslam siyasal
düşünceler tarihinde diğeri ise Batı siyasal düşünceler tarihinde yer alan ve
farklı dönemler ve tarihsel arka planlar sonucunda ortaya çıkan iki
kavramsallaştırmanın nasıl yakın anlamlar taşıyor olduğunun ortaya konmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Asabiye, Millet, Etnisite, Aidiyet, İslam Siyasal Düşüncesi, Batı Siyasal Düşüncesi

An Overlook of Ibn Khaldun’s Concept of “Asabiyyah” Through the Concept of “Nation”

Öz

This study aims to give a reading of comparision compr Ibn
Khaldun's concept of “asabiya” to the concept of “nation” and “nationality”
within the context of 3 basic approaches. In this parallel, the concept of
“asabiya” by Ibn Khaldun through the society will be discussed. The aim and
definition of the concept of “asabiya” in Islamic political thought and how it
place to the social transformation, and what it means for Arab tribe societies.
From this point of view, the similarities and differentiations between the
concept of nation which is defined by primordialist, modernist and
socio-biological approaches, and the concept of asabiya will be executed. The
argument of the study is based on an assessment from a concept which comes from
Islamic political thought and another concept which comes from Western
political thoughts, in which they can be parallel or different in explaining
the social order.

Anahtar Kelimeler

Asabiyyah, Nation, Ethnicity, Belonging, Islamic political thoughts, Western political thoughts

Kaynakça

• Anderson, Benedict. (2007). Hayali Cemaatler. Metis Yayınları: İstanbul. Arslan, Ahmet. (2002). Ibn Haldun’un İlim ve Fikir Dünyası,Vadi Yayınları: Ankara. Black, Anthony. (2001). The History of Islamic Political Thought from the Prophet to the Present, Edinbourg University Press, s.165-182 Calhoun, Craig. (2007). Milliyetçilik. Çev. Bilgen Sütçüoğlu, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları: İstanbul. Cemil Meriç. (1995). Sosyoloji Ders Notları ve Konferanslar. İletişim Yayınları: İstanbul. s.177 Corbin, Henry (2007). İslam Felsefesi Tarihi, İletişim Yayınları: İstanbul, s.61-67. Gellner, Ernest (1992). Uluslar ve Ulusculuk, İnsan Yayınları, İstanbul, s.26-63; 101-135 Haldun, İbn (2005). Mukaddime C.I., Haz. Süleyman Uludağ, Dergah Yayınları: İstanbul, s. 1-129; 324-369 Hassan,Ümit. Dursun Turan (2008). Ibn Haldun’da Uygarlıkların Yükselişi ve Düşüşü, Kaynak Yayınları: İstanbul. Hobsbawm, Eric J., (1993). Milletler ve Milliyetçilik, Ayrıntı Yayınları: İstanbul, s.14-102 Kurtoğlu, Zerrin (2007). İslam Düşüncesinin Siyasal Ufku, İletişim Yayınları:İstanbul, s.247-275 Leca, Jean (1998). Uluslar ve Milliyetçilik, Metis Yayınları: İstanbul, s.9-54. Özkırımlı, Umut (2008). Milliyetçilik Kuramları Eleştirel Bir Bakış, Doğu Batı Yayınları: Ankara. Smith, Anthony D. (2002). Ulusların Etnik Kökeni, Dost Kitabevi Yayınları: Ankara, s.22-57 Uygun, Oktay (2008). Ibn Haldun’un Toplum ve Devlet Kuramı, XII Levha Yayıncılık, İstanbul. Ülken, Hilmi Ziya (2004). İslam Felsefesi, Ülken Yayınları, s. 205-213.