Nanoplastiklerin Toksik Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 51 - 59, 30.06.2022

Zaib Un Nisa Mughal , Gülgün Aylaz , Müge Andaç

https://doi.org/10.55198/artibilimfen.1127541

Öz

Günümüzde plastikler, düşük maliyetli olmaları ve düşük ağırlıkları nedeniyle yaygın şekilde kullanılmaktadır. Plastik kullanımına artan ilgi sebebiyle üretimi her geçen gün artmaktadır. Plastikler genel anlamda kullandıktan sonra atık olarak değerlendirilmekte ve doğa koşullarında fiziksel ve kimyasal yollarla mikroplastik ve nanoplastikler gibi küçük yapılara bölünürler. Fiziksel ve kimyasal etkileşim nedeniyle nanoplastiklere dönüştürülen daha büyük plastikler, nanoplastik üretmenin ikincil kaynağı olarak adlandırılır. Bununla birlikte, nanoplastikler ticari olarak da sentezlenmekte ve bunlara birincil kaynaklar denmektedir. Birincil kaynaklar sıklıkla kişisel bakım ürünlerinde, boyalarda, bir dizi elektronik cihaz üretiminde kullanılmaktadır. Boyutları nedeniyle nanoplastikler, hidrofobik özellikleri, yüzey yükleri, daha hızlı nüfus etmeleri ve taşınmaları gibi özellikleri sebebiyle bazı biyolojik süreçlere dâhil edilmektedir. Özellikle taşınımlarının büyük yapılara göre daha kolay olması sebebiyle birikme ve dolayısı ile toksik etkiye sebep olmalarının önüne geçmek amacıyla daha uzun moleküler zincir düzenlemeleri son yıllarda araştırılmaktadır. Nanoplastiklerin nasıl bir etkiye sahip olacağı büyük ölçüde harekeliliğine, esnekliğine, topaklanma durumundaki kararlılığına bağlıdır. Bu özellikler nanoplastikleri daha toksik hale getirir ve sadece insanlarda sağlık sorunlarına neden olmakla kalmayıp aynı zamanda deniz biyotasını ve karasal türleri de etkilemektedir. Diğer nanomalzemeler gibi, nanoplastikler üzerindeki araştırmalar teknolojideki sınırlamalar nedeniyle derin araştırmalar gerektirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nanoplastik, Nanoplastik taşınımı, Toksik etki

Kaynakça

• [1] Chang, X., Xue, Y., Li, J., Zou, L., Tang, M. (2020). Potential health impact of environmental micro‐and nanoplastics pollution, Journal of Applied Toxicology, 40, 4-15.
• [2] Paul, M. B., Stock, V., Cara-Carmona, J., Lisicki, E., Shopova, S., Fessard, V., Braeuning, A., Sieg, H., Böhmert, L. (2020). Micro-and nanoplastics–current state of knowledge with the focus on oral uptake and toxicity, Nanoscale Advances, 2, 4350-4367.
• [3] Jiang, B., Kauffman, A. E., Li, L., McFee, W., Cai, B., Weinstein, J., Lead, J. R., Chatterjee, S., Scott, G. I., Xiao, S. (2020). Health impacts of environmental contamination of micro-and nanoplastics: a review, Environmental health and preventive medicine, 25, 1-15.
• [4] Ali, I., Cheng, Q., Ding, T., Yiguang, Q., Yuechao, Z., Sun, H., Peng, C., Naz, I., Li, J., Liu, J. (2021). Micro-and nanoplastics in the environment: Occurrence, detection, characterization and toxicity–A critical review, Journal of Cleaner Production, 313, 127863.
• [5] Shen, M., Zhang, Y., Zhu, Y., Song, B., Zeng, G., Hu, D., Wen, X., Ren, X. (2019). Recent advances in toxicological research of nanoplastics in the environment: A review, Environmental Pollution, 252, 511-521.
• [6] Ferreira, I., Venâncio, C., Lopes, I., Oliveira, M. (2019). Nanoplastics and marine organisms: what has been studied?, Environmental Toxicology and Pharmacology, 67, 1-7.
• [7] Svedin, J. (2020) Photodegradation of macroplastics to microplastics: A laboratory study on common litter found in urban areas.
• [8] Hale, R. C., Seeley, M. E., La Guardia, M. J., Mai, L., Zeng, E. Y. (2020). A global perspective on microplastics, Journal of Geophysical Research: Oceans, 125, e2018JC014719.
• [9] Huang, D., Tao, J., Cheng, M., Deng, R., Chen, S., Yin, L., Li, R. (2021). Microplastics and nanoplastics in the environment: Macroscopic transport and effects on creatures, Journal of hazardous materials, 407, 124399.
• [10] Gonçalves, J. M., Bebianno, M. J. (2021). Nanoplastics impact on marine biota: A review, Environmental Pollution, 273, 116426.
• [11] Wang, J., Zhao, X., Wu, F., Niu, L., Tang, Z., Liang, W., Zhao, T., Fang, M., Wang, H., Wang, X. (2021). Characterization, occurrence, environmental behaviors, and risks of nanoplastics in the aquatic environment: Current status and future perspectives, Fundamental Research, 1, 317-328.
• [12] Cooley, M., Sarode, A., Hoore, M., Fedosov, D. A., Mitragotri, S. Gupta, A. S. (2018). Influence of particle size and shape on their margination and wall-adhesion: implications in drug delivery vehicle design across nano-to-micro scale, Nanoscale, 10, 15350-15364.
• [13] Junaid, M., Wang, J. (2021). Interaction of nanoplastics with extracellular polymeric substances (EPS) in the aquatic environment: A special reference to eco-corona formation and associated impacts, Water Research, 201, 117319.
• [14] Zhang, B., Chao, J., Chen, L, Liu, L., Yang, X., Wang, Q. (2021). Research progress of nanoplastics in freshwater, Science of The Total Environment, 757, 143791.
• [15] Wang, L., Wu, W. M., Bolan, N. S., Tsang, D. C., Li, Y., Qin, M., Hou, D. (2021). Environmental fate, toxicity and risk management strategies of nanoplastics in the environment: Current status and future perspectives, Journal of hazardous materials, 401, 123415.
• [16] Mattsson, K., Jocic, S., Doverbratt, I., Hansson, L. A. (2018). Nanoplastics in the aquatic environment, Microplastic contamination in aquatic environments, 379-399.
• [17] Yee, M.S.-L., Hii, L.-W., Looi, C. K., Lim, W.M., Wong, S. F., Kok, Y. Y., Tan, B. K., Wong, C. Y., Leong, C. O. (2021). Impact of microplastics and nanoplastics on human health, Nanomaterials, 11, 496.
• [18] Sana, S. S., Dogiparthi, L. K., Gangadhar, L., Chakravorty, A., Abhishek, N. (2020). Effects of microplastics and nanoplastics on marine environment and human health, Environmental Science and Pollution Research, 27, 44743-44756.
• [19] Lehner, R., Weder, C., Petri-Fink, A., Rothen-Rutishauser, B. (2019). Emergence of nanoplastic in the environment and possible impact on human health, Environmental science & technology, 53, 1748-1765.