Türkiye'de Döviz Kuru İle Enflasyon Oranı Arasındaki İlişki (2000-2018)

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 83 - 93, 31.05.2019

Leyla Karakış

Öz

Döviz kuru, yabancı para
birimlerinin yurtiçi para cinsinden değeri veya yurtiçi paraların yabancı para
cinsinden değeridir. Döviz kuru, yurtiçi ekonomik göstergeleri ve yurtdışı
ekonomik göstergeleri etkileyebilmektedir. Bu çalışmanın amacı, 2000-2018
yılları arasında Türkiye’de nominal döviz kuru ile enflasyon oranı arasındaki
ilişkiyi aylık veriler kullanarak araştırmaktır. Nominal döviz kuruna ve enflasyon
oranına ait zaman serileri Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF) birim kök testiyle
durağan hale getirilmiştir. Daha sonra nominal döviz kuruna ve enflasyon oranına
ait seriler arasındaki ilişki Granger Nedensellik Testi ile analiz edilmiştir. Çalışmanın
sonucuna göre, 2003:01-2018:12 dönemi arasında Türkiye’de nominal döviz
kurundan enflasyon oranına doğru bir nedensellik ilişkisi tespit edilirken
enflasyon oranından nominal döviz kuruna doğru bir nedensellik ilişkisine
rastlanmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Döviz Kuru, Enflasyon Oranı, Birim Kök Testi, Granger Nedensellik

Kaynakça

• ALBUQUERQUE, C. R. ve PORTUGAL, M. (2005). “Exchange Rate and Inflation: A Case of Sulkiness of Volatiliy”, https://www.researchgate.net/publication/228816643_Excahne_rate_and_inflation_a_case_of_sulkiness_of_volatility, Erişim: 22.04.2019.
• ALTINTAŞ, H. (2014). “Türkiye’de Döviz Kurunun Enflasyon Üzerine Geçiş Etkisinin Ekonometrik Analizi: 1987-2011”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(1), 163-201.
• ARAL, A. (2015). Türkiye’de Döviz Kuru ve Dış Ticaret Dengesi İlişkisi: 1992-2013 Dönemi Eşbütünleşme Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• AY, A., ÜÇLER, G., KOÇAK, İ. (2009). “Reel Döviz Kuru Dalgalanmalarının Dış Ticaret Üzerine Etkisinin Sınır Testi Yaklaşımı İle Analizi: 1996-2006 Türkiye Örneği”, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(17), 50-67.
• BILLMEIER, A. ve BONATO, L. (2002). “Exchange Rate Pass-Through and Monetary Policy in Croatia”, Journal of Comparative Economics, 32(3), 426-444.
• BOZDAĞLIOĞLU, E. Y. ve YILMAZ, M. (2017). “Türkiye’de Enflasyon ve Döviz Kuru İlişkisi: 1994-2014 Yılları Arası Bir İnceleme”, Beü Akademik İzdüşüm, 2(3), 1-20.
• CA ‘ZORZİ, M., HAHN, E., SANCHEZ, M. (2007). “Exchange Rate Pass-Through in Emerging Markets”, European Central Bank Working Paper No. 739.
• CORİCELLİ, F., JAZBEC, B., MASTEN, I. (2004). “Echange Rate Policy and Inflation in Acceding Countries: The Role of Pass-Through”, William Davidson Institute Working Papers Series 674.
• DARVAS, Z. (2001). “Exchange Rate Pass-Through and Real Exchange Rate in EU Candidate Countries”, Bundesbank Series 1 Discussion Paper No. 10.
• DİLBAZ ALACAHAN, N. (2011). Enflasyon Hedeflemesi Uygulanan Ülkelerde Enflasyon-Döviz Kuru İlişkisi ve Türkiye Uygulaması, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• EDWARDS, S. (2006). “The Relationship Between Exchange Rates and Inflation Targetting Revisited”, The National Bureau of Economic Research No. 12163.
• ERÇEL, G. (1999). 2000 Yılı Enflasyonu Düşürme Programı: Kur ve Para Politikası Uygulaması, http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/bbdc2bb1-2b9d-4ae2-8548-dd2d2fc7d53f/baskanmat5y.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-bbdc2bb1-2b9d-4ae2-8548-dd2d2fc7d53f-m3fC9xi, Erişim: 12.01.2019.
• ERGİN, A. (2015). “Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki Geçiş Etkisi: Türkiye Örneği”, Niğde Üniversite İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(3), 13-29.
• FETAİ, B., KOKU, P. S., CHAUSHİ, A., FETAİ, A. (2016). “The Relationship Between Exchange Rate and Inflation: The Case of Western Balkans Countries”, Journal of Business, Economics and Finance, 5(4), 360-364.
• GÜL, E. ve EKİNCİ, A. (2006). “Türkiye’de Enflasyon ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1984-2003”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 91-106.
• HELHEL, Y. (2009). Makroekonomik Değişkenler ve Döviz Kuru İlişkisi: Yapay Sinir Ağı ve Var Yaklaşımları ile Öngörü Modellemesi, Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• IMIMOLE, B. ve ENOMA, A. (2011). “Exchange Rate Depreciation and Inflation in Nigeria (1986-2008)”, Business and Economics Journal, No. 2011.
• KARAYAZI, M. (2004). Türkiye’de Uygulanan Döviz Kuru Sistemlerinin Makroekonomik Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• KESAVARAJAH, M. (2001). “A Multivariate Cointegration Analysis of Inflation in Sri Lanka”, http://repository.kln.ac.lk/handle/123456789/4534, Erişim: 22.04.2019.
• KILIÇARSLAN, E. (2016). Döviz Kuru ve Makroekonomik Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum.
• LEIGH D. ve ROSSİ M. (2002). “Exchange Rate Pass-Through in Turkey”, IMF Working Paper No. 02/204.
• MIHALJEK, D. ve KLAU, M. (2001). “A Note on the Pass-Through From Exchange Rate and Foreign Price Changes to Inflation in Selected Emerging Market Economies”, Bank for International Settlements, (8), 69-81.
• OKUR, A. (2017). “Türkiye Ekonomisinde Faiz Oranı ve Döviz Kurunun Enflasyon Hedefi Üzerine Etkisi”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, (13),146-164.
• OSBUOHİEN, E., OBİWKWE, E., URHİE E., OSABOHİEN R. (2018). “Inflatıon Rate, Exchange Rate Volatility and Exchange Rate Pass-Through Nexus the Nigerian Experience”, Juornal of Applied Economics Sciences, 8(2), 574-585.
• SAHADUDHEEN, I. (2012). “A Cointegration and Error Correction Approach to the Determinants of Inflation in India”, International Journal of Economics Research, 3(1), 105-112.
• SAYKAL, B. (2018). Döviz Kuru Değişimlerinin Enflasyon Üzerindeki Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• SEDDIGHI, H. R., KATOS, A. V., LAWLER, K. A. (2005). Econometrics A Pratical Apporach, Routledge Taylor and Francis Group, London.
• SELİM, S. ve AYVAZ GÜVEN, E. T. (2014). “Türkiye’de Enflasyon, Döviz Kuru ve İlişkinin Ekonometrik Analizi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 127-146.
• TERZİ, H. ve KURT, S. (2007). “Türkiye’de Dolarizasyon Sürecinde Döviz Kuru ve Enflasyon İlişkisi”, Ekonomik Yaklaşım, 18(64), 1-22.
• TÜRK, E. (2014) Döviz Kurundan Enflasyona Geçiş Etkisi ‘Türkiye Örneği’, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• TÜRKİYE CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI YILLIK RAPOR 2007, (2008). Yetmiş Altıncı Hesap Yılı Hakkında Banka Meclisince Hazırlanan Faaliyet Raporu, Ankara.
• TÜRKİYE CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI YILLIK RAPOR 2011, (2012). Sekseninci Hesap Yılı Hakkında Banka Meclisince Hazırlanan Faaliyet Raporu, Ankara.
• TÜRKİYE CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI YILLIK RAPOR 2012, (2013). Seksen Birinci Hesap Yılı Hakkında Banka Meclisince Hazırlanan Faaliyet Raporu, Ankara.
• TÜRKİYE CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI YILLIK RAPOR 2014, (2015). Seksen Üçüncü Hesap Yılı Hakkında Banka Meclisince Hazırlanan Faaliyet Raporu, Ankara.
• TÜRKİYE CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI YILLIK RAPOR 2017, (2018). Seksen Altıncı Hesap Yılı Hakkında Banka Meclisince Hazırlanan Faaliyet Raporu, Ankara.
• VİCENTE, C. (2007). “Exchange Rate and Consumer Prices in Mozambique: A Cointegration Approach”, Instituto de Estodos Sociais e Economicos, No. 40, 1-24.
• YETİM, M. (2018). Döviz Kurları ile Tüketici Fiyat Endeksi Arasındaki Geçişkenlik Etkisi: Türkiye Örneği, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• ZAFERİO, E. A., THEODOROS, C. K., SPYRİDON, C. S. (2008). “An Empirical Study of the Relationship Between the Real Exchange Koruna-Dollar Rate and Economics Fundamentals for Czec Republic and US”, International Conference on Applied Economics, 945-951.