Zili Rugs Identified in Burdur Yesilova

Yıl 2024, Cilt: 30 Sayı: 53, 152 - 167, 31.10.2024

Bengü Aydın , Mustafa Genç

https://doi.org/10.32547/artvision.1496009

Öz

Proje Numarası

SYL-2024-9233

Burdur Yeşilova’da Tespit Edilen Zili Yaygılar

Öz

Türk el dokuma kültürü içerisinde zili dokumalar genellikle konargöçer grupların yaygın olarak dokuyup kullandığı maddi kültür ürünlerindendir. Burdur ve çevresi Yörük Türkmen kültürünün halen devam ettiği ender yörelerdendir. Burdur Yeşilova ilçesi ise bir yanıyla kışları Antalya’da yaşayan konargöçerler grupların yaylağı, diğer yandan Denizli’deki Yörüklerin yerleştiği bir konumdadır. Bu konum dokumaların farklılığındaki temel unsurlardan biridir. Yeşilova çok farklı konargöçer ve dokuma çeşitliliğine sahiptir. Bunların önemli bir bölümünü de yaygı amaçlı yapılan zililer oluşturur. Araştırma kapsamında Yeşilova’ya ait 36 köyde alan araştırması yapılmıştır. Bu kapsamda beş köyde dokuma örnekleri tespit edilememiş 31 köyde 210 yaygı zili örneği tespit edilmiştir. Desen ve malzeme açısından bir sınıflandırma yapılmış ve içlerinden 20 dokuma bu araştırmaya dâhil edilmiştir. Zili dokumalarının malzeme ve teknik analizleri yapılmıştır. 20 dokumadan 16 adedi düz zili, dördü ise çapraz zilidir. Geçmiş örnekler günümüzde yaşam tarzının değişmesinden dolayı yapılmasa da kayıt altına alınarak gelecek nesillere kültürel miras olarak aktarılması sağlanmıştır

Anahtar Kelimeler

Burdur, Yeşilova, Dokuma, Zili, Yörük

Etik Beyan

Makalemizde etik ihlal yapılmadığını ve benzerlik oranımızın %4 civarında olduğunu beyan ederiz.

Destekleyen Kurum

SDÜ Bilimsel Araştırmalar Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

SYL-2024-9233

Teşekkür

Bu çalışma yüksek lisans tezinin bir bölümü olup (SDÜ SYL-2024-9233), SDÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından desteklenmiştir

Kaynakça

• Ak, M. (2015). Teke yörükleri (1800-1900). Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Ak, M. (2018). Teke adı ve yöresi üzerine. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(30), 1019-1040. https://doi.org/10.14520/adyusbd.494027
• Akbil, F. (1997). Bergama dokumaları cicim-sili. Türkiyemiz Dergisi, (21), 12-20.
• Akoğlu, F. (2020). Cumhuriyet döneminde Denizli’de dokumacılığın gelişimi (Tez No. 632340) [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Aydın, B., & Genç, M. (2021). Sarı renk veren (cehri, muhabbet çiçeği, papatya ve defne) boyar maddelerin pamuklu kumaşların boyanmasındaki haslıkların tespiti. Art-E Sanat Dergisi, 14(28), 831-845. https://doi.org/10.21602/sduarte. 1014017
• Burdur Valiliği. (t.y.). Yeşilova. T.C. Burdur Valiliği. http://www. burdur.gov.tr/yesilova
• Demirci, D., & Çelik, M. (2020). Burdur müzesi’nde yer alan düz dokuma yaygılar. Art-e Sanat Dergisi, 13(25), 362-394. https://doi.org/10.21602/sduarte.684355
• Genç, M., & Aydın, B. (2024). 7th new insect species with high potential to be used in the production of a natural red dye: Dactylopius opuntiae (Cockerell, 1896) (Hemiptera: Dactylopiidae). Textile Research Journal, 94(3-4), 477-483. https://doi.org/10.1177/00405175231215098
• Halaçoğlu, Y. (2009). Anadolu’da aşiretler, cemaatler, oymaklar (1453-1650) (Cilt 6). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Işık, Y. (2012). Tunceli el sanatları. T.C. Tunceli Valiliği Yayınları. https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/assets/upload/dosyalar/tunceli-el-sanatlari.pdf
• Karaca, B. (2002). XV.-XVI yüzyıllarda Teke Sancağı. Fakülte Kitabevi.
• Kuzucu, H. (t.y.). Burdur tarihi geçmişi üzerine. Burudur Tarihi. http://www.burdurtarihi.com/burdurtarihigecmisiuzerine.htm
• Megep. (2013). El sanatları teknolojisi: Zili dokuma. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile. php/121272/mod_resource/content/1/Zili%20Dokuma.pdf
• Özçelik, H. (2016). Burdur ili bitki envanteri (ekonomik, nadir ve endemik bitkileri). Burdur Belediyesi Kültür Yayınları.
• Resmi Gazete. (1936). Yeniden dokuz kaza teşkiline ve kadrolarda bazı değişiklik yapılmasına dair kanun [Sayı: 3330, Kanun No: 3012). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/3330.pdf
• Sarı, S. (2008). XV.-XVI. yüzyıllarda Menteşe, Hamid ve Teke Sancağı yörükleri (Tez No. 215695) [Doktora tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Soysaldı, A., & Aral, S. (2014). Burdur-Kapaklı köyü halılarının teknik ve desen özellikleri. Art-e Sanat Dergisi, 1(1), 15-28. https://doi.org/10.21602/sgsfsd.63829
• Sümer, F. (2013). Yörük. Diyanet İslam ansiklopedisi (s. 570) içinde. Diyanet Vakfı Yayınları.
• Temurçin, K., Atayeter, Y., & Tozkoparan, U. (2019). Salda gölü ve çevresinin turizm potansiyeli ve Yeşilova ilçesi’nin sosyo-ekonomik yapısına etkisi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(47), 40-63. https://doi.org/10.35237/ sufesosbil.604016
• Türk Dil Kurumu (t.y.). Yörük. Türk Dil Kurumu sözlükleri içinde. 14.12.2023 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Ürer, H. (1997). Emirdağ (Afyon) yöresi düz dokuma yaygıları (Tez No. 64329) [Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Yeşilova Belediyesi (t.y.). Kültür ve turizm. T.C. Yeşilova Belediyesi. http://www.yesilovabelediyesi.bel.tr/kultur-ve-turizm/
• Yeşilova Kaymakamlığı (t.y.). Yeşilova. T.C. Yeşilova Kaymakamlığı. http://www.yesilova.gov.tr/yesilova
• Yeşilova MEB. (t.y.). İlçemizin tarihçesi. Yeşilova İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü. https://yesilova.meb.gov.tr/www/ilcemizin-tarih cesi/icerik/36
• Yılmaz, T., Berberoğlu, E., & Gülle, İ. (2019). Burdur’un doğası. Tarım ve Orman Bakanlığı VI. Bölge Müdürlüğü Yayınları. https://www.researchgate.net/publication/350431579_Burdur'un_Dogasi