Fatih Akın Sineması’nda Bir Özgürleşme Ritüeli Olarak Yol ve Yolculuk

Yıl 2024, Cilt: 30 Sayı: 53, 168 - 174, 31.10.2024

Ferit Çağıl

https://doi.org/10.32547/artvision.1529283

Öz

Yol ve yolculuk kavramının tarihi, insanlığın tarihiyle eşdeğerdir. Kavram, sözlü anlatımdan edebiyata, edebiyattan sinemaya kadar birçok alanda bir tür olarak yer alır. Sinemada bir tür olarak yer alan yol ve yolculuk filmleri, sinemanın ilk zamanlarından beridir varlığını göstermekte, özellikle 1960’lı yıllarda popülerlik kazanmaktadır. Fiziksel olarak yer değiştirmeyle başlayan yolculuk sonunda, karakter içsel bir dönüşüm de yaşayarak başka biri haline gelir. Yol ve yolculuk kavramlarını filmlerinde en çok kullanan sinemacılardan biri de Fatih Akın’dır. Auteur bir yönetmen olarak tanımlanan Akın’ın filmografisinde karakterlerin sürekli yolda oluşu dikkat çeker. Yaşadığı toplumda geleneksel kodlar arasında sıkışmış bireyler yolculuk vasıtasıyla bir dönüşüm içerisine girerler. Çalışma bundan hareketle Fatih Akın filmlerinde yol ve yolculuğun, kahramanları nasıl dönüştürdüğünü ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda amaçlı örneklem yöntemiyle, yönetmenin Temmuz’da (2000) ve Elveda Berlin (2016) filmleri seçilmiştir. Seçilen filmler içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Çalışma neticesinde yönetmenin yol ve yolculuk üzerinden bireyin özgürleştiği, sıkışıp kaldığı mevcut kimliğinden kurtularak özgürleştiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fatih Akın, sinemada tür, yol ve yolculuk, Elveda Berlin, Temmuz’da

The Road and Journey as a Ritual of Liberation in Fatih Akın's Cinema

Öz

Kaynakça

• Abisel, N. (1995). Popüler sinema ve türler. Alan Yayıncılık.
• Aydın, İ. H. (2006). Bir felsefi metafor “yolda olmak”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 6(1), 9-22. https://dergipark.org. tr/tr/download/article-file/52469
• Aziz, A. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri ve teknikleri. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Behrens, V., & Töteberg, M. (2013). Fatih Akın sinema, benim memleketim, filmlerimin öyküsü. Doğan Kitap.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi, teknikler ve örnek çalışmalar. Siyasal Kitabevi.
• Botton, A. (2014). Seyahat sanatı (6. Baskı). (A. S. Bayer, Çev.). Sel Yayıncılık.
• Cohan, S., & Hark, I. R. (2001). The road movie book. Taylor & Francis.
• Everett, W. (2009). Lost in translation? The European road movie, or a genre, adrift in the cosmos. Literature Film Quarterly, 37(3), 165-175. https://www.jstor.org/stable/43797697
• Hayward, S. (2012). Sinemanın temel kavramları (M. Çavuş & U. Kutay, Çev.). Es Yayınları
• Kovacs, A. B. (2016). Modernizmi seyretmek avrupa sanat sineması 1950-1980 (E. Yılmaz, Çev.). Deki Basım Yayım.
• Laderman, D. (2002). Driving visions, exploring the road movie. University of Texas Press.
• Naficy, H. (2023). Aksanlı sinema: Sürgüne ait ve diyasporal film yapımı (O. Orhangazi, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Neale, S. (1990). Questions of genre. Screen, 31(1), 45-66. https:// zcmediastudies.wordpress.com/wp-content/uploads/2018/06 /questions-on-genre.pdf
• Özden, Z. (2004). Film eleştirisi, film eleştirisinde temel yaklaşımlar ve tür filmi eleştirisi. İmge Kitabevi Yayınları.
• Sargent, J., & Watson, S. (2008). Kayıp otobanlar: Yol filmlerinin sıra dışı tarihi. Altıkırkbeş Yayınları.
• Sobchack, T. (1975). Genre film: A classical experience. Literature/Film Quarterly, 3(3), 196-204. https://www. proquest.com/docview/226977571?sourcetype=Scholarly%20Journals
• Ulusay, N. (2008). Melez imgeler sinema ve ulusötesi oluşumlar. Dost Kitabevi Yayınları.
• Vogler, C. (2009). Yazarın yolculuğu: Senaryo ve öykü yazımının sırları (A. Uluşahin, Ed., & K. Şahin, Çev.). Okuyan Us Yayınları.
• Zengin, M., & Zengin, İ. (2013). Yol filmlerinde bir anlatım öğesi olarak yol ve yolculuk kavramı: Easy Rider örneği. Global Media Journal: Turkish Edition, (6), 120-144. https://globalmedia journaltr.yeditepe.edu.tr/sites/default/files/sayilar/07_melis_oktug_zengin_ibrahim_zengin.pdf