Through The Domestıcıty Game On Asphyxıa, A Medıcal Term An Ontologıcal Essay

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 97 - 108, 30.06.2024

Yeliz Yavuz

Öz

Throughout her seventy years of publishing life, Adalet Ağaoğlu has made finding solutions to the failing aspects of the society in which she lived a part of her intellectual identity and moral personality, and evaluated the problems she dealt with in the context of issues such as education, justice and tradition. Evcilik Oyunu, one of Ağaoğlu’s first theater works, is also important in the sense that the author stays in the society and examines the habits/acceptances of the society and makes a prediction about the process that causes some social deterioration and even disasters. Throughout the work, Ağaoğlu presents remarkable data in terms of bringing social multi-organ dysfunction to the agenda. Throughout the work, where the reader/viewer is left alone with the humorous and thought-provoking elements of the theater, the author makes use of the conceptual metaphor technique to convey the message she wants to give and to develop her own dialectic. It is seen that the problems belonging to the failing aspects of the society and the consequences that develop in the absence of intervention are based on the metaphor of “airlessness-suffocation”. In the present article, through an interdisciplinary essay, a re-reading of The Marriage Game will be made through the concepts of “airlessness” and “suffocation” and the relationship of the scenes supporting the main theme in the theater with these metaphors will be pointed out.

Anahtar Kelimeler

Adalet Ağaoğlu, asphyxia, literature, theater, social criticism.

Boğulma Metaforu Üzerinden Evcilik Oyunu’na Dair Yeni Bir Okuma

Öz

Adalet Ağaoğlu, yetmiş yıllık yayım hayatı boyunca içerisinde yaşadığı toplumun aksayan yönlerine çözüm bulmayı aydın kimliğinin ve moral kişiliğinin bir parçası hâline getirmiş ve ele aldığı sorunları; eğitim, adalet, gelenek gibi konular bağlamında değerlendirmiştir. Ağaoğlu’nun ilk tiyatro eserlerinden olan Evcilik Oyunu da yazarın toplumun içerisinde kalarak topluma ait alışkanlıkları/kabulleri irdelemesi ve birtakım toplumsal bozulmalara hatta facialara sebep olan sürece dair bir öngörüde bulunması yönünden önem arz etmektedir. Eser boyunca Ağaoğlu toplumsal multi-organ disfonksiyonunun gündeme getirilmesi bakımından dikkati çekici veriler sunmaktadır. Okurun/izleyicinin tiyatronun güldürücü ve düşündürücü ögeleriyle baş başa bırakıldığı eser boyunca yazar vermek istediği mesajı iletmede ve kendi diyalektiğini geliştirmede kavramsal metafor tekniğinden yararlanır. Toplumun aksayan yönlerine ait sorunların ve müdahale edilmediği takdirde gelişen neticelerin “havasızlık-boğulma” metaforu üzerine kurgulandığı görülür. Mevcut makalede, alanlararası bir deneme yoluyla “havasızlık” ve “boğulma” kavramları üzerinden Evcilik Oyunu’nun yeniden bir okuması yapılacak ve tiyatroda ana temayı destekleyen sahnelerin bu metaforlarla olan ilişkisine dikkat çekilecektir.

Anahtar Kelimeler

Adalet Ağaoğlu, boğulma, edebiyat, tiyatro, toplumsal eleştiri.

Kaynakça

• Ağaoğlu, A. (2005). Toplu oyunlar I. Yapı Kredi Yayınları.
• And, M. (2014). Başlangıcından 1983'e Türk tiyatro tarihi. İletişim Yayınları.
• Çoban, M. Ş. (2015). Biz yanlış tarihlerin bireyleriyiz. https://t24.com.tr/k24/yazi/ adalet-agaoglu,329 [Erişim Tarihi: 19.05.2024].
• Enginün, İ. (2014). Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatı. Dergâh Yayınları.
• Hancı H. (t.y.). Asfiksili ölümler. https://acikders.ankara.edu.tr [Erişim Tarihi: 19.05.2024].
• Köroğlu, E. (2003). Sahici bir başlangıçla bitmek: Adalet Ağaoğlu'nun Üç Beş Kişisinde kimlikler arasında kalmışlık. Esen, N., Köroğlu E. (Ed.), Hayata bakan edebiyat (1. Baskı, s. 71-85). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Kültürsay, N., Tansuğ, N., Özunan İ., Tekgül, H., Tütüncüoğlu S. (1995). Ağır asfikside multi-organ disfonksiyonu: Antenatal bakımın önemi. Perinatoloji Dergisi, 3(3-4), 54-57.
• Ramazan, Y. (2022). Düşün! Bir de sağlıklı düşün! Ufka Yolculuk.
• Sunat, H. (2003). Babalar ve kızları ya da kızların yalnızlıkları. Esen, N., Köroğlu E. (Ed.), (1. Baskı, s. 32-45). Hayata bakan edebiyat. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Şener, S. (2003). Adalet Ağaoğlu’nun oyunları bağlamında Türk dramında kadın imgesi. Hayata bakan edebiyat. (1. Baskı, s. 133-141). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.