High Education and Religious Values: The Example of Faculty of Theology Students

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 41 - 64, 15.12.2021

Mehmet Zeki Göksu , Aytaç Satıcı

Öz

Bu araştırma, ilahiyat fakültesi öğrencilerinin algılarına göre yükseköğretim ve dini
değerler arasında ilişki olup olmadığını ve okul türleri, gelir, cinsiyet vb. değişkenlere göre
anlamlı farklılık olup olmadığını ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Erzincan Binali
Yıldırım Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde okuyan hazırlık ve son sınıf öğrencilerinin
görüşlerine dayalı olarak dini değerler ve yüksek öğretim arasında ilişki olup olmadığını
betimlemeye yönelik yapılan bu araştırma, ilişkisel tarama (survey) türü bir araştırmadır.
Çalışma 2019-2020 eğitim-öğretim yılında ilahiyat fakültesi hazırlık sınıfı ve 4. sınıfta
öğrenim gören öğrencilerle yapılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, ilahiyat
fakültesi öğrencilerinin genel olarak dini değerlere bağlılıkları (içsel dindarlık) kuvvetli
kişisel inanç bağlamında olduğu, dini araçsal ve çıkarcı bir değer olarak görmedikleri (dışsal
dindarlık), ilahiyat fakültesinde verilen eğitimin dinin araçsal ve çıkarcı olarak görülmesi
yönündeki bakış açısını azalttığı şeklindedir. Ayrıca bu hususta ulusal düzeyde daha
kapsamlı araştıma yapılarak ulaşılan sonuçların tüm ilahiyat fakültelerine genellebilir olup
olmadığını görmek daha sonra yapılacak araştırmalar için öneri olarak sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Ahlak, Değer, Üniversite Öğrencileri

Yüksek Öğretim ve Dini Değerler: İlahiyat Fakültesi Öğrencileri Örneği

Öz

Bu araştırma, ilahiyat fakültesi öğrencilerinin algılarına göre yükseköğretim ve dini
değerler arasında ilişki olup olmadığını ve okul türleri, gelir, cinsiyet vb. değişkenlere göre
anlamlı farklılık olup olmadığını ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Erzincan Binali
Yıldırım Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde okuyan hazırlık ve son sınıf öğrencilerinin
görüşlerine dayalı olarak dini değerler ve yüksek öğretim arasında ilişki olup olmadığını
betimlemeye yönelik yapılan bu araştırma, ilişkisel tarama (survey) türü bir araştırmadır.
Çalışma 2019-2020 eğitim-öğretim yılında ilahiyat fakültesi hazırlık sınıfı ve 4. sınıfta
öğrenim gören öğrencilerle yapılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, ilahiyat
fakültesi öğrencilerinin genel olarak dini değerlere bağlılıkları (içsel dindarlık) kuvvetli
kişisel inanç bağlamında olduğu, dini araçsal ve çıkarcı bir değer olarak görmedikleri (dışsal
dindarlık), ilahiyat fakültesinde verilen eğitimin dinin araçsal ve çıkarcı olarak görülmesi
yönündeki bakış açısını azalttığı şeklindedir. Ayrıca bu hususta ulusal düzeyde daha
kapsamlı araştıma yapılarak ulaşılan sonuçların tüm ilahiyat fakültelerine genellebilir olup
olmadığını görmek daha sonra yapılacak araştırmalar için öneri olarak sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Ahlak, Değer, Üniversite Öğrencileri

Kaynakça

• Arvas, Balcı, Fatma. “Kişisel Değerler ve Dindarlık İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 7/5 (2018), 40-63.
• Aydın, M. Şevki. İslam Ahlak Eğitimi. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2014. Bruhl, l. lévey. Aguste Comte: Felsefesi ve Sosyolojisi. çev. Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu. İstanbul: Fakülteler matbaası, 1970.
• Büchner, Louis. Madde ve Kuvvet. çev. Baha Tevfik - Ahmet Nebil. Konya: Çizgi Kitabevi, 2012.
• Cevizci, Ahmet. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları, 2017.
• Cirhinlioğlu, Fatma Gül. Din Psikolojisi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 1. Basım, 2010. Dawkins, Richard. Tanrı Yanılgısı. çev. Tunç Tuncay Bilgin. İstanbul: Kuzey Yayınları, 12. Baskı., 2013.
• Dawkins, Richard. The God Delusion. London: Bantam Press, 2006.
• Erten, Murat. “Mağlubun Gâlibi Taklit Etmesi İbn Haldûn’un Gözünden Endülüs, Osmanlı ve Cumhuriyet Bağlamında Bir Değerlendirme”. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi 13/26 (29 Aralık 2018), 297-314.
• George, Darren - Mallery, Paul. SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference. https://archive.org/details/spssforwindowsst0000geor: Kahle/Austin, 2018.
• Güldaş, Fatma Zehra. “Cognitive-Behavioral-Related Prayer Types and Mental Health Relations among Muslim Samples”. Cumhuriyet İlhiyat Dergisi 25/1 (2021), 437-454.
• Güngör, Erol. Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2000. Gürses, İbrahim. Dindarlık ve Kişilik. Bursa: Emin Yayınları, 2017.
• Haraiti, Ebu Bekir Muhammed bin Cafer bin Sehl. Mekarim'ül-Ahlak ve Mealiha ve Mahmudi Taraikiha. 4 Cilt. Kahire: el-Faruk el-Hadise, 1. Basım, 2011.
• İnce, Abdullah. Dini Eğitimli Bireylerde Dindarlık Tüketim İlişkisi. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2018.
• İşcan, Mehmet Zeki. “Hayat”. Camia Beta. 17 Mayıs 2020. Erişim 18 Mayıs 2020. www.camiahaber.com James, Abigail - Wells, Adrian. “Religion and Mental Health: Towards a CognitiveBehavioural Framework”. British Journal of Health Psychology 8 (2003), 359-376.
• Kandemir, Fatih. Dindarlık Umut ve İyimserlik ilişkisi. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2020. Kant, Immanuel. Eğitim Üzerine. çev. Ahmet Aydoğan. İsanbul: Say Yayınları, 3. Baskı., 2013.
• Karaağaç, Osman. Akıl Kitabı 7. ed. Turgut Akyüz. İstanbul: Ravza Yayınları, 2021. Kizilgeçı̇ t, Muhammed vd. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Değer Yönelimleri Ve Dindarlık-Değer İlişkisi (Rize Örneği)”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/8 (2015), 43-84.
• Kurtubi, Ebu'l-Abbas Ahmet bin Amr bin İbrahim. el-Müfhim limâ Eşkele min Telhîsi Kitâbi Müslim. 7 Cilt. Beyrut: Daru İbn kesir, 1996.
• Lu, Long-Chuan - Lu, Chia-Ju. “Moral Philosophy, Materialism, and Consumer Ethics: An Exploratory Study in Indonesia”. Journal of Business Ethics 94/2 (2010), 193-210.
• https://doi.org/10.1007/sl0551-009-0256-0 Mehmedoğlu, Alı̇ . “İlâhiyat Fakültesi Öğrencilerinin Değer Yönelimleri ve Dindarlık-Değer İlişkisi (M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Örneği)”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/30 (2006), 133-167. https://doi.org/10.15370/muifd.33875 Özcan, Zeynep - Erol, Hatice Kübra. “Üniversite Öğrencilerinin Değer Yönelimleri ve Dindarlık-Değer İlişkisi (Karabük Örneği)”. Tarik Kültür Sanat araştırmaları Dergisi 6/4 (2017), 913-947. https://doi.org/10.7596/taksad.v6i4.1091 Russell, Bertrand. Why I am not a Christian. London: Routledge, 2004.
• Sönmez, Mustafa. “İmamın Ahlaki Yaptırım Gücü”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XIII/23 (2011), 117-141.
• Tiltay, Muhammet Ali. Materyalist Eğilim, Dini Değerler, Marka Bağlılığı ve Tüketici Ahlakı Arasındaki İlişkiler. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Torlak, Ömer. Tüketim, Bireysel Eylemin Toplumsal Dönüşümü. İsanbul: İnkılab Yayınları, 2000.
• Uysal, Enver. “Dindarlığın ahlaki temeli üzerine bazı düşünceler”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/1 (2005), 41-59.
• Vitell, Scott J. vd. “Religiosity and Consumer Ethics”. Springer 57/2 (2005), 175-181. https://doi.org/10.1007/sl0551-004-4603-x Vitell, Scott J. - Paollilo, Joseph G.P. “Consumer Ethics: The Role of Religiocity”. Journal of Business Ethics 46/2 (2003), 151-162.
• Weatherly, Jeffrey N. - Plumm, Karyn M. “Delay Discounting as a Function of Intrinsic/Extrinsic Religiousness, Religious Fundamentalism, and Regular Church Attendance”. Journal of General Psychology 139/3 (Temmuz 2012), 117-133. https://doi.org/10.1080/00221309.2012.672937 Yapıcı, Asım - Yürük, Tuğrul. “Yüksek Din Öğretimi Öğrencilerinin Değer Tercih Sıralamaları: Çukurova Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Örneğ”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15/1 (2015), 1-18.
• Yazıcıoğlu, Yahşi - Erdoğan, Samiye. Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık, 2004.
• Yüksel, Ali vd. “Eleştirel Düşünme Eğiliminin Dindarlık Üzerine Etkisi: İlahiyat Fakültesi Öğrencileri Örneği”. Turkish Academic Research Review - Türk Akademik Araştırmalar Dergisi [TARR]. https://doi.org/10.30622/tarr.970684