The Belief Of The Muqallid Accordıng To The Maturidi And Mu’tazilah: A Comparatıve Approach

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 2, 16 - 31, 30.10.2022

Mikail İpek

Öz

Islamic theologians have carefully focused on the subject of muqallid's belief and
expressed their opinions on this issue. In fact, this issue is directly related to the majority of
the Islamic world. Because Muslims generally receive their religious knowledge from their
families or elders. This has led to the issue of the muqallid's belief in the Islamic world. The
subject of discussion is about whether the muqallid's faith is valid or not. In this article, first
of all, the concepts of inquiry, taqlîd, true faith and taqlid faith are explained and the views
of the Maturidi and Mu'tazilah schools are discussed in a comparative way. Thus, the
importance of inference in obtaining religious knowledge will be revealed, and at the same
time it will be understood that the faith of the muqallid is not completely invalid.

Anahtar Kelimeler

Kalam, Maturidi, Mu’tazilah, Asharism, Taqlid, Muqallid, Belief

Mâtürîdîyye ve Mu’tezile’ye Göre Mukallidin İmanı: Mukayeseli Bir Yaklaşım

Öz

İslâm kelâmcıları mukallidin imanı konusu üzerinde itina ile durmuş, bu konuda fikir
beyan etmiştir. Esasen bu konu, doğrudan İslâm âleminin büyük çoğunluğu ile ilgilidir.
Çünkü Müslümanlar, genellikle dinî birikimlerini aileden veya büyüklerinden alırlar. Bu da
İslâm dünyasında mukallidin imanı meselesinin gündeme gelmesine sebep olmuştur.
Tartışma konusu ise mukallidin imanının sahih olup olmadığı ile ilgilidir. Bu makalede
öncelikle tahkik, taklîd, tahkiki iman ve taklîdî iman kavramları açıklanarak Mâtürîdîyye ve
Mu’tezile ekollerinin konuya bakışları mukayeseli bir şekilde ele alınmıştır. Böylece dinî
bilgiyi elde etmede istidlâlin önemi ortaya konulacak, aynı zamanda mukallidin imanının
büsbütün geçersiz olmadığı da anlaşılmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kelâm, Mâtürîdî, Mu’tezile, Eş’âri, Taklîd, Mukallîd, İman

Kaynakça

• Ak, Ahmet. “İmam Mâtürîdî ve Ehl-i Sünnet’e Katkısı”. Ehl-i Sünnet. ed. Mustafa Aykaç. İstanbul: Ensar Yayınları, 2020.
• Ali el-Kârî, Ebü'l-Hasan Nûreddîn Alî b. Sultan Muhammed. Şerhu'l-Fıkhı'l-Ekber. çev. Y. Vehbi Yavuz. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1979.
• Ardoğan, Recep. "Mu'tezileye Göre Allah'a İman Konusunda Aklın Gücü ve Sorumluluğu". MarifeDergisi. 3/3 (Aralık 2003), 293-314.
• Ardoğan, Recep. “Kelamî Açıdan İmanın Mâhiyeti ve Din Özgürlüğünün Muhtevası’’. Ankara: DİB, 2005.
• Arslan, İbrahim. Kâdî Abdulcabbâr’a Göre Dinin Aklî ve Ahlâkî Savunusu, Ankara: Otto Yayınları, 2014.
• Aydın, Hüseyin. Ebü'l-Hasan el-Eş’ârî'de Nazar ve İstidlâl. Malatya: Nehir Yayınevi, 2003. Bağdâdî, Abdulkâhir. Usûli’d-Dîn. İstanbul: İşâret Yayınları, 2016.
• Çağrıcı, Mustafa. “Hak’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 15/137-139. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Çelebi, İlyas. İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kâdî Abdulcebbar. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2002.
• Fığlalı, Ethem Ruhi. Çağımızdaki İtikâdî İslâm Mezhepleri. İstanbul: Şato Yayınları, 1999. Izutsu, Toshıhıko. İslam Düşüncesinde İman kavramı. çev. Selahattin AYAZ, İstanbul: Pınar Yayınları, 2012.
• İbn Manzur. Lisanü’l-Arab. Beyrut: 1993.
• İbn Teymiye. İman Üzerine. çev. Salih Uçan, İstanbul: Pınar Yayınları, 2011. İpek, Mikail. İslâm Düşüncesinde İman Kavramı. Erzincan: Doğu Yayınları, 2020. İsfahânî, Ebu’l-Kâsım el-Hüseyin b. Muhammed er-Râğıb. el-Müfredâtü Elfâzı’l-Kur’ân, (Kur’an Terimleri Sözlüğü). çev. Yusuf Türker, İstanbul: Pınar Yayınları, 2007.
• Kâdı Abdulcabbâr. el-Muğnî fî Ebvâbi't-Tevhîd ve'l-'Adl. thk. İbrahim Medkûr, Tâhâ Hüseyin, Mısır: t.y.
• Kâdı Abdulcabbâr. Şerhu’l-Usûli’l-Hamse. çev. İlyas Çelebi, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2013.
• Kaya, Eyyüb Said. “Taklîd”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/461-465. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Kılavuz, A. Saim. Ana Hatlarıyla İslam Akaidi ve Kelam’a Giriş. İstanbul: Ensar Yayınları, 1998.
• Kılavuz, A. Saim. İman-Küfür Sınırı. İstanbul: Marifet Yayınları, 1982. Koloğlu, Orhan Şener. Cübbâîler'in Kelâm Sistemi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2005.
• Matürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed. Kitâbü't-Tevhîd. çev. Bekir Topaloğlu, Ankara: İSAM Yayınları, 2014.
• Nesefî, Ebü'l-Muîn Meymûn b. Muhammed. Tebsıratü'l- edille. nşr. Hüseyin Atay,Cilt: I, Ankara: DİB Yayınları, 2004.
• Nesefî, Ebü'l-Muîn Meymûn b. Muhammed. Tebsıratü'l-edille. nşr. Hüseyin Atay- Ş. Ali Düzgün, II, Ankara: DİB Yayınları, 2003.
• Öz, Mustafa. “Seâlibe”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/234-235.İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Pezdevi, Ebu Yusr Muhammed. Ehl-i Sünnet Akâidi. çev. Şerafettin Gölcük, İstanbul: Kayıhan Yayınları, 2013.
• Sâbûnî, Nureddin. Mâtürîdîyye Akâidi. Çev. Bekir Topaloğlu, Ankara: DİB Yayınları, 2014. Topaloğlu, Bekir-Çelebi, İlyas. Kelâm Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İSAM Yayınları, 2017.
• Uslu, Ferit. Felsefî Açıdan İmanı Temellendirme, Ankara: Ankara Okulları, 2004.
• Yaran, Rahmi. “Bid’at”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 6/129-131. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
• Yurdagür, Metin. “Haşviyye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16/426-427. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.