HEKİMİN GERÇEK VEKÂLETSİZ İŞ GÖRMEDEN KAYNAKLANAN SORUMLULUĞU

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 135 - 168, 31.07.2019

Musa Furkan Şahin

Öz

Hekimin hastaya yaptığı tıbbi müdahaleyi hukuka
uygun kılan, hastanın bu müdahale için gösterdiği rızadır. Ancak, acil tıbbi
müdahalelerde veya tıbbi müdahalenin genişletilmesinin gerektiği hâllerde,
hastadan rıza alınması mümkün olmayabilir. Bu tür vakalarda, hastanın
varsayılan iradesinin hekimin tıbbi müdahalesinin gerçekleşmesi yönünde olacağı
kabul ediliyorsa; hekimin, hastanın rızasını aramaksızın bu müdahaleyi
gerçekleştirmesi gerekir. Hekimin bu müdahaleden kaynaklanan sorumluluğu, 6098
sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 526. maddesi ve devamında düzenlenen vekâletsiz
iş görme hükümlerine göre belirlenir. Gerçek vekâletsiz iş görme, iş görenin,
yetkili veya yükümlü olmadığı bir hukuki işlem veya eylemi, iş sahibinin
menfaatine veya varsayılan iradesine uygun olarak gerçekleştirmesidir. Bu
çalışmada, hekimin hastaya gerçek vekâletsiz iş görme kapsamındaki tıbbi müdahaleleri
ve bu müdahalelerden kaynaklanan sorumluluğu incelenmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Vekâletsiz İş Görme, Hukuki Sorumluluk, Hekim, Tıp Hukuku, Acil Tıbbi Müdahale, Müdahalenin Genişletilmesi

Legal Liability of the Physician Stemming from Agency Without Authority

Öz

The
element that makes a physician’s medical intervention
lawful is the consent of the patient for this intervention. However, it may not
be possible to have patient’s consent in case of emergency medicine practice or
when medical intervention requires to be extended. Under the circumstances, the
physician shall perform the medical intervention without obtaining patient’s
consent, if it is assumed that presumed will of the patient will be for
physician's intervention. Liability of the physician stemming from this
intervention shall be determined according to Art. 526 ff of Turkish Code of
Obligations No. 6098. Agency
without authority is the agent’s conduct of a legal transaction or action,
which the agent is not authorized or obliged to perform, in accordance with the
principal’s best interest and presumed will. In this study, medical interventions
of the physician to the patient within the scope of agency without authority
and liability of the physician stemming from these
interventions are examined. 

Anahtar Kelimeler

Agency Without Authority, Negotiorum Gestio, Legal Liability, Physician, Emergency Medicine Practice, Extended Operations

Kaynakça

• Ateş, Turan: Hekimlerin Cezai ve Hukuki Sorumlulukları, İstanbul 2007.
• Ayan, Mehmet: Tıbbi Müdahaleden Doğan Hukukî Sorumluluk, Ankara 1991.
• Aydın, Öztürk: Üremeye Yardımcı Tedavi Yöntemlerinden Doğan Hukuki Sorumluluk, İstanbul 2014.
• Aydoğdu, Murat/ Kahveci, Nalan: Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri (Sözleşmeler Hukuku), 3. Baskı, Ankara 2017.
• Aykın, Aykut Cemil: Hekimin Sorumluluğu ve Bu Kapsamda Vakıf Üniversite Hastanelerinde Çalışan Hekimlerin Durumu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2015.
• Brandt, Eric A.: Good Samaritan Laws – The Legal Placebo: A Current Analysis, Akron Law Review, C. 17, S. 2, Y. 1983, s. 303-333.
• Brown, O. William: Good Samaritan Statutes: A Malpractice Defense for “Doing the Right Thing”, Journal of Vascular Surgery, C. 51, S. 6, Y. 2010, s. 1572-1573.
• Burke, Bridget A.: Using Good Samaritan Acts to Provide Access to Health Care for the Poor: A Modest Proposal, Annals of Health Law, C. 1, S. 1, Y. 1992, s. 139-153.
• Canbolat, Ferhat: Kamu Hastanesinde Yapılan Tıbbi Müdahalede Hekimin Özel Hukuktan Doğan Sorumluluğunun Dayanağı, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 80, Y. 2009, s. 156-181.
• Carmi, Amnon/ Wax, Harry: Patients’ Rights, Tel Aviv 2002.
• Demir, Mehmet: Hekim ve Hastane Yönünden Tıbbi Sorumluluk Hukuku, Ankara 2018.
• Demir, Mehmet: Hekimin Hukuksal Sorumluluğunun Kaynakları ve Özel Hastane – Kamu Hastanesi Ayrımı, Prof. Dr. Ali Naim İnan’a Armağan, Ankara 2009, s. 263-281.
• Doğan, Cahid: Acil Tıp ve Hasta Güvenliği, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Lefke Avrupa Üniversitesi 3. Sağlık Hakkı ve Sağlık Hukuku Sempozyumu, 25-26 Nisan 2011, Ed. Nilgün Sarp, Cahid Doğan, s. 120-187.
• Doğan, Murat: Hekimin Hukuki Sorumluluğu, Mersin Barosu Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk Sempozyumu Bildirileri, 16-17 Ocak 2009, s. 41-60.
• Dutton, Ian: Practitioner's Guide to Medical Malpractice in South African Law, Cape Town 2015.
• Dünya Sağlık Örgütü: WHO Resource Book on Mental Health, Human Rights and Legislation, Geneva 2005.
• Er, Ünal: Sağlık Hukuku, Ankara 2008.
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 3. Baskı, Ankara 2016.
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 23. Baskı, Ankara 2018.
• Erman, Hasan: Hekimin Hukuki Sorumluluğu, Bülent Davran’a Armağan, İstanbul 1998, s. 143-153.
• Eryılmaz, Vildan: Hekim ile Hasta Arasındaki Hukuki İlişkinin Tıbbi Müdahaleler Bakımından Değerlendirilmesi, Farklı Çerçevelerden Tıp Hukuku Sorunları, Ankara 2014, s. 38-57.
• Fidan, Nurten: Hekimin Tıbbi Müdahaleleri Nedeniyle Sorumluluğu, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C. 1, Y. 1, S. 3, 2010, s. 349-362.
• Gökcan, Hasan Tahsin: Tıbbi Müdahaleden Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk, Ankara 2013.
• Gulam, Hyder/ Devereux, John: A Brief Primer on Good Samaritan Law for Health Care Professionals, Australian Health Review, C. 31, S. 3, Y. 2007, s. 478-482.
• Gülel, İlhan: Tıbbi Müdahaleye Rıza, Ankara 2018.
• Günday, Rezzan: Tıbbi Müdahale ve Tedavide Malpraktisten Doğan Hukuki Sorumluluk, Ankara 2012.
• Hakeri, Hakan: Tıp Hukuku, 13. Baskı, Ankara 2018.
• Kazık, Yahya: Özel Hukuk Açısından Muayenehane ve Özel Hastanede Verilen Tıbbi Yardımlarda Hekimin Sorumluluğu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır 2002.
• Kıcalıoğlu, Mustafa: Doktorların ve Hastanelerin Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki Sorumlulukları, Ankara 2011.
• Kılıçoğlu, Ahmet M.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. Baskı, Ankara 2018.
• Kirkit, Ecem: Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygunluğu, Ankara 2016.
• Nomer, Halûk Nami: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 15. Bası, İstanbul 2017.
• Oğuzman, M. Kemal / Öz, M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1, 16. Baskı, İstanbul 2018.
• Oral, Tuğçe: The Definition of Legal Relationship Between a Patient and Physician, Ankara Bar Review, C. 4, S. 1, Y. 2011, s. 21-32.
• Özay, Merter: Estetik Amaçlı Müdahalelerde Hekimin Hukuki Sorumluluğu, Ankara 2006.
• Özdemir, Hayrunnisa: Hekimin Hukuki Sorumluluğu, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, S. 1, Y. 2016, s. 33-81.
• Reyhani Yüksel, Sera: Hekimin Vekâletsiz İş Görmeden Doğan Sorumluluğu, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 21, S.2, Y. 2015, s. 793-804.
• Sarıtaş, Hatice: Hasta Hakları Açısından Hekim Sorumluluğu, Ankara 2005.
• Saruhan, Utku: Gerçek Vekâletsiz İşgörme, Ankara 2018.
• Seçer, Öz: Hekimin Hukuki Sorumluluğu, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 3, S. 1, Y. 2013, s. 107-148.
• Shepherd, B./ Macpherson, D./ Edwards, C.M.B.: In-flight Emergencies: Playing The Good Samaritan, Journal of the Royal Society of Medicine, C. 99, S. 12, Y. 2006, s. 628-631.
• Sindel, Ece: Hekimin Haksız Fiil Sorumluluğu, Terazi Hukuk Dergisi, C. 11, S. 119, Y. 2016, s. 243-255.
• Şenocak, Zarife: Özel Hukukta Hekimin Sorumluluğu, Ankara 1998.
• Tandoğan, Halûk: Vekâletsiz İş Görme, İstanbul 1957.
• Thomas, Vincent C.: Good Samaritan Law: Impact on Physician Rescuers, Wyoming Law Review, C. 17, S. 1, Y. 2017, s. 149-168.
• Türkmen, Ali: Hasta ve Hekim Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2013.
• Üstündağ, Mustafa Emir: Hekimin Hukuki Sorumluluğu, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 2, Y. 2012, s. 87-93.
• Yavuz, Cevdet/ Acar, Faruk/ Özen, Burak: Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 10. Baskı, İstanbul 2014.
• Yavuz İpekyüz, Filiz: Türk Hukukunda Hekimlik Sözleşmesi, İstanbul 2006.
• Zevkliler, Aydın/ Gökyayla, K. Emre: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 16. Bası, Ankara 2016.
• Zorlu, Süleyman Emre: Osmanlı Tıp Hukuku, Ankara 2017.