YAPAY ZEKÂ VE HAKSIZ FİİL HUKUKU

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 296 - 336, 28.12.2020

Erman Benli , Gayenur Şenel

https://doi.org/10.47136/asbuhfd.713190

Cited By: 8

Öz

Yapay zekâ teknolojisi gün geçtikçe ilerlemekte ve farklı seviyelerde yapay zekâlar ortaya çıkmaktadır. Çalışmamızda, yapay zekâ teknolojisine dair literatürde genel kabul gören dört tip yapay zekâ esas alınmıştır. Yapay zekâlar, insanlığa büyük faydalar sağladığı gibi, ciddi zarar risklerini de içermektedir. Bu risklerden biri de, yapay zekâların sebebiyet verdiği zararlar ve bu zararlardan doğan haksız fiil sorumluluğudur. Türk hukukunda, yapay zekâlar özelinde bir kanuni düzenleme olmadığı gibi, yapay zekâların sebebiyet verdiği zararlar ve bu zararlardan doğan haksız fiil sorumluluğuna ilişkin olarak da herhangi bir özel düzenleme bulunmamaktadır. Bu durum, yapay zekâların teknolojik ve sektörel kullanım çeşitliliği dikkate alındığında önemli bir sorun teşkil etmektedir. Yapay zekâların sebebiyet verdiği zararlar ve bu zararlardan doğan haksız fiil sorumluluğunda özel düzenleme olmaması, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve diğer kanunlardaki haksız fiil düzenlemelerine başvurmayı gerektirmekte olup, söz konusu düzenlemelerin yapay zekâların özgün koşullarına uygulanmaya elverişli olmadığı düşüncesindeyiz. Dolayısıyla, bu çalışmada, yapay zekâların özgün koşullarını göz önünde bulundurabilecek düzenleme önerileri getirilmekte ve bu öneriler haksız fiil hukukuna yönelik olarak kusur ve kusursuz sorumluluk temelinde oluşturulmaktadır. Çalışmamız, hem yürürlükteki hukuk hem de olması gereken hukuk yönlerinden değerlendirme ve önerileri içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Yapay Zekâ, Otonomi, Elektronik Kişilik, Haksız Fiil, Tazminat

Artificial Intelligence and Tort Law

Öz

Artificial intelligence technology is progressing day by day and different levels of artificial intelligence arise. In our study, four types of artificial intelligence, which are generally accepted in the literature on artificial intelligence technology, are taken as basis. Artificial intelligence not only provides great benefits to humanity, but also includes serious harm risks. One of these risks is the damages caused by artificial intelligence and the tort liability arising from these damages. In Turkish law, there is no specific regulation regarding artificial intelligence, nor is there any special regulation regarding the damages caused by artificial intelligence and the tort liability arising from such damages. This poses an important problem when considering the technological and sectoral diversity of artificial intelligence. The damages caused by artificial intelligence and the absence of special regulations necessitate to apply to tort rules in Turkish Code of Obligations No. 6098 and other laws, and we think that these regulations are not suitable to be applied to the original conditions of artificial intelligence. Therefore, in this study, regulatory proposals are introduced that can take into account the unique conditions of artificial intelligence, and these suggestions are created on the basis of fault liability and strict liability. Our study includes evaluations and suggestions in terms of positive and normative analysis.

Anahtar Kelimeler

Artificial Intelligence, Autonomy, Tort, Electronic Personality, Compensation

Kaynakça

• Adalı, Eşref. “Yapay Zekâ.” İTÜ Vakfı Dergisi, no. 75 (Ocak-Mart 2017): 8-13, erişim tarihi: Ekim 29, 2019, http://www.itu.edu.tr/docs/default-source/haber-sl%C4%B1der---ekler/sayi75.pdf?sfvrsn=2.
• Akçura Karaman, Tuğba. Üreticinin Ayıplı Ürünün Sebep Olduğu Zararlar Nedeniyle Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluğu. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2008.
• Akkurt, Sinan Sami. ”Yapay Zekânın Otonom Davranışlarından Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk.” Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, no. 13 (Haziran 2019): 39-59.
• Ayan, Mehmet ve Nurşen Ayan. Kişiler Hukuku. Ankara: Seçkin, 2016.
• Ayan, Mehmet. Eşya Hukuku I: Zilyetlik ve Tapu Sicili. Konya: Mimoza Yayınları, 2015.
• Bak, Başak. ”Medeni Hukuk Açısından Yapay Zekânın Hukuki Statüsü ve Yapay Zekâ Kullanımından Doğan Hukuki Sorumluluk.” TAAD, no. 35 (Temmuz 2018): 211-232.
• Bak, Başak. "Tüketici Hukuku Penceresinden Yapay Zekâ.” İç. 7. Tüketici Hukuku Kongresi: Sektörel Bazda Tüketici Hukuku Uygulamaları, ed. İsmail Çakır, Hakan Tokbaş, Fehim Üçışık, Hamide Zafer, 173-190. İstanbul: Aristo, Eylül 2018.
• Bilgin Yüce, Melek. ”Hasta Hekim İlişkisinde Yapay Zekâ Kullanımı ve Hukuki Sonuçlar.” İç. 7. Tüketici Hukuku Kongresi: Sektörel Bazda Tüketici Hukuku Uygulamaları, ed. İsmail Çakır, Hakan Tokbaş, Fehim Üçışık, Hamide Zafer, 481-502. İstanbul: Aristo, Eylül 2018.
• Bozkurt Yüksel, Ebru Armağan ve Başak Bak. ”Yapay Zekâ.” İç. Futurist Hukuk. İstanbul: Aristo Yayınları, 2018.
• Bozkurt Yüksel, Ebru Armağan. ”Robot Hukuku.” TAAD, no. 29 (Ocak 2017): 85-112.
• Dural, Mustafa, Tufan Öğüz ve M. Alper Gümüş. Aile Hukuku, Cilt 3, Türk Özel Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2013.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Yetkin Yayınları, 2019.
• Ersoy, Çağlar. Robotlar, Yapay Zekâ ve Hukuk, İstanbul: On İki Levha, 2017.
• Havutçu, Ayşe. Türk Hukukunda Örtülü Bir Boşluk: Üreticinin Sorumluluğu. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2005.
• Kara Kılıçarslan, Seda. "Yapay Zekânın Hukuki Statüsü ve Hukuki Kişiliği Üzerine Tartışmalar." Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, no.2 (2019): 363-389.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Turhan Kitabevi, 2015.
• Koçano Rodoslu, Emine. "Ev Başkanının Sorumluluğu." Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 63, no.4 (2014): 879-900.
• Oğuzman, M. Kemal ve M. Turgut Öz. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Cilt 1, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2013.
• Oğuzman, M. Kemal ve M. Turgut Öz. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Cilt 2, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2018.
• Oğuzman, M. Kemal ve Nami Barlas. Medeni Hukuk, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2013.
• Oğuzman, M. Kemal, Özer Seliçi ve Saibe Oktay-Özdemir. Kişiler Hukuku, İstanbul: Filiz Kitabevi, 2013.
• Oğuzman, M. Kemal, Özer Seliçi ve Saibe Oktay-Özdemir. Eşya Hukuku, İstanbul: Filiz Kitabevi, 2014.
• Pirim, Harun. "Yapay Zekâ." Journal of Yaşar University 1, no.1 (2006): 81-93.
• Şenocak, Zarife. “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a Göre Ayıplı Mal Teslimi Halinde Tüketicinin Hakları.” Terazi Hukuk Dergisi 9, no. 99 (2014): 30-37.
• Türkoğlu Özdemir, Gökçe. ”Roma Hukukunda Actio De Peculio.” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, no. 2 (2005): 103-136.
• gzt.com. “Kontrolden çıkan robotlar işçi kadını sıkıştırarak öldürdü.” Erişim Tarihi: Aralık 02, 2019. https://www.gzt.com/bilim-teknoloji/kontrolden-cikan-robotlar-isci-kadini-sikistirarak-oldurdu-2890871.
• TDK. Erişim Tarihi: Ekim 29, 2019. https://sozluk.gov.tr/.
• Bulucu, Murat. “Trend Analizi: OODA DÖNGÜSÜ VE TDL’LER.” Thinktech (STM Teknolojik Düşünce Merkezi). Erişim Tarihi: Ocak 12, 2020. https://thinktech.stm.com.tr/uploads/raporlar/pdf/97201914442188_stm_ooda_dongusu_ve_tdl.pdf.
• Ntv. “Microsoft'un Yapay Zekâsı Irkçı Çıktı.” Erişim Tarihi: Kasım 01, 2019. https://www.ntv.com.tr/teknoloji/microsoftun-yapay-zekâsi-irkci-cikti, aoBcWSTbJU-DN_OdD1GKWw.
• Oracle Türkiye. “Yapay Zekâ Nedir?” Erişim Tarihi: Ekim 29, 2019. https://www.oracle.com/tr/artificial-intelligence/what-is-artificial-intelligence.html.
• Papuççiyan, Arden. “Yapay Zekâ Destekli Sağlık Uygulaması: Ada.” Webrazzi. Erişim Tarihi: Ocak 14, 2020. https://webrazzi.com/2017/04/19/yapay-zekâ-destekli-saglik-uygulamasi-ada/.
• Sayılgan, Hamit Can. “Da Vinci Robotu Nedir?” Erişim Tarihi: Ocak 14, 2020. https://www.futurenotes.org/da-vinci-robotu-nedir/. futurenotes.org.
• Çetin, Selin. “Hukuki Sorumluluğun Doğabileceği Taraflar Açısından Değerlendirme.” İç. İstanbul, Ankara ve İzmir Baroları Çalıştay Raporu: Yapay Zekâ Çağında Hukuk, (İstanbul: İstanbul Barosu, 2019), Erişim Tarihi: Kasım 30, 2019. https://www.istanbulbarosu.org.tr/files/docs/yapayzekâcagindahukuk.pdf.
• Çetin, Selin. “Yapay Zekâ ve Hukuk ile ilgili Güncel Tartışmalar” İstanbul, Ankara ve İzmir Baroları Çalıştay Raporu: Yapay Zekâ Çağında Hukuk, (İstanbul: İstanbul Barosu, 2019), Erişim Tarihi: Kasım 30, 2019. https://www.istanbulbarosu.org.tr/files/docs/yapayzekâcagindahukuk.pdf.