BÖLGE İDARE MAHKEMELERİNİN DOSYAYI İLK DERECE MAHKEMESİNE İADESİ VE BUNUN YARGILAMA İLKELERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 1312 - 1356, 31.12.2022

Enis Kuşcu , Aişe Sena Doğan

https://doi.org/10.47136/asbuhfd.1198158

Cited By: 1

Öz

Bölge İdare Mahkemeleri İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 5. fıkrası uyarınca ilk derece mahkemesinin ilk inceleme üzerine verdiği kararlarda hukuka aykırılık olduğunu tespit ederse veya ilk derece mahkemesince esasa ilişkin bir karar verilmiş olsa dahi görevsiz veya yetkisiz mahkeme ile reddedilmiş veya yasaklanmış hâkim tarafından karar verilmesi durumunda dosyayı ilk derece mahkemesine iade eder. Ancak uygulamada kanunda yer almayan nedenlere dayanılarak da iade kararları verilmektedir. Çalışmada ilk olarak, istinaf mercii tarafından verilen karar çeşitlerine yer verilmiştir. Ardından, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 5. fıkrasında yer almayan nedenlere dayanılarak Bölge İdare Mahkemelerince verilen kararlar ve bu kararların gerekçelerine değinilmiştir. Son olarak, kanuna uygun olmayan şekilde gelişen bu uygulamanın idari yargılama hukukunda uygulanan re’sen araştırma ilkesi, dereceli yargılanma hakkı, usul ekonomisi ve kanuni mahkeme ilkeleri bakımından incelenmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İstinaf, Gönderme Kararları, Re’sen Araştırma İlkesi, Dereceli Yargılanma Hakkı, Kanuni Mahkeme İlkesi

REGIONAL ADMINISTRATIVE COURTS' EVALUATION OF RETURNING THE FILE TO THE FIRST DEGREE COURT IN TERMS OF JURISDICTION PRINCIPLES

Öz

If the District Administrative Courts determines that the decisions made by the first instance court upon the first examination are unlawful pursuant to the 5th paragraph of Article 45 of the Administrative Procedure Law, or even if a decision on the merits has been given by the first instance court, it has been rejected by the judge without jurisdiction or jurisdiction, or has been banned. If a decision is made, it returns the file to the court of first instance. However, in practice, extradition decisions are also made based on reasons not included in the law. In the study, firstly, the types of decisions made by the appellate authority are included. Then, the decisions given by the Regional Administrative Courts based on the reasons not included in the 5th paragraph of the 45th article of the Administrative Procedure Law and the reasons for these decisions are mentioned. Finally, it is aimed to examine this practice, which develops in an unlawful manner, in terms of the principle of ex officio investigation, the right to a staged trial, procedural economy and legal court principles applied in administrative jurisdiction law.

Anahtar Kelimeler

Appeal, Referral Decisions, Ex officio Investigation Principle, Right to a Graduated Trial, Legal Court Principle

Kaynakça

• Akdoğan, Cem Alper. Türk Hukuku ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Açısından Temel Bir İnsan Hakkı Olarak Adil Yargılanma Hakkı. Ankara: Adalet Yayınevi, 2022.
• Akil, Cenk, “22.07.2020 Kabul Tarihli ve 7251 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile İstinafa İlişkin Olarak Yapılan Değişiklerin Değerlendirilmesi.” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 1, no. 45 (Ocak 2021): 417-435. https://dergipark.org.tr/tr/pub/taad/issue/59541/857735.
• Aktepe Artık, Sezin. Medeni Usul Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2014.
• Akyıldız, Ali. İstinafa İlkesel Bakmak. Ankara: Danıştay Yayınları, Danıştay ve İdari Yargı Günü 147. Yıl Sempozyumu, Mayıs 2015. 11-32. https://docplayer.biz.tr/16111304-Danistay-ve-idari-yargi-gunu-147-yil.html.
• Akyılmaz, Bahtiyar, Murat Sezginer ve Cemil Kaya. Türk İdari Yargılama Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi, 2021.
• Avcı, Mustafa, “İdari Yargıda İstinaf.” Türkiye Barolar Birliği Dergisi, no. 96 (2011): 179-204. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2011-96-1139.
• Aydınoğlu, Zeynep Nihal, “İstinaf Kanun Yolunun İdari Yargılama Usulüne Başlıca Etkileri.” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, no. 34 (Nisan 2018): 387-423. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/980845.
• Bilgin, Hüseyin. Bölge İdare Mahkemelerinin Kesin Kararları Arasındaki İçtihat Farklılığı. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2021.
• Boz, Selman Sacit ve Eraslan Yunus: “İdari Yargılama Usulünde ‘Karar Verilmesine Yer Olmadığı’ Kararları.”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 24, no. 2 (2020): 389-423. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1090679.
• Çağlayan, Ramazan. İdari Yargılama Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2020.
• Çağlayan, Ramazan. İdari Yargı Kararlarına Karşı Başvuru Yolları. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2017.
• Çağlayan, Ramazan. “İdari Yargıda İstinaf Uygulamasındaki Bazı Sorunlar Üzerine Düşünceler.” Terazi Hukuk Dergisi 14, no. 160 (Aralık 2019): 2286-2301. https://www.jurix.com.tr/article/20089.
• Çınarlı, Serkan ve Kerim Azak. “Bölge İdare Mahkemesinin Dosyayı İlgili Mahkemeye Göndermesi Meselesi.” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 30, no. 2 (2022): 571-603. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2258415.
• Çınarlı, Serkan. İdari Yargılamada İstinaf ve Bölge İdare Mahkemeleri. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2020.
• Derdiman, R. Cengiz. İdari Yargının Genel Esasları. Bursa: Alfa Aktüel Yayınları, 2014.
• Eraslan, Yunus. “İdari Yargıda İstinaf Kanun Yolu Aşamasında Verilen Gönderme Kararları Üzerine Bir İnceleme.” Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 6, no. 1 (Şubat 2020): 77-132. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1286613.
• Eser, Albin. “Yasal Hâkim ve Münferit Olayda Tespiti (Der "gesetzliche Richter").” Çeviren Centel Nur. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 9, (1995): 49-71. https://docplayer.biz.tr/42243413-Yasal-hakim-ve-munferit-olayda-tespiti.html.
• Gönenç, Levent. Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı. TEPAV Anayasa Çalışma Metinleri, 2011. https://www.tepav.org.tr/upload/files/1299851562-0.Yarginin_Bagimsizligi_ve_Tarafsizligi.pdf.
• Gözübüyük, A. Şeref ve Turgut Tan. İdare Hukuku Cilt II (İdari Yargılama Hukuku). Ankara: Turhan Kitabevi, 2017.
• Günday, Metin. İdari Yargılama Hukuku. Turhan Kitabevi, Ankara, 2022.
• Gündüz, Ebru ve Hakan Gündüz. “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Hükmün Denetlenmesini Talep Etme Hakkı.” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, no. 49. (2022): 1-28. https://taad.taa.gov.tr/dergiler/taad/taad-49.
• Gürbüz, Reşit. İdari Yargılama Hukuku. Turhan Kitabevi, Ankara, 2020.
• Kalabalık, Halil. İdari Yargılama Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 2021.
• Kaplan, Gürsel. İdari Yargılama Hukuku. Bursa: Ekin Yayınevi, 2020.
• Karahanoğulları, Onur. İdari Yargı İdarenin Hukuka Zorlanması (Yargı Kararlarına Dayalı Bir inceleme). Ankara: Turhan Kitabevi, 2019.
• Keskin, Züleyha. “İdari Yargıda İstinaf Kanun Yolu.” Türkiye Barolar Birliği Dergisi, no. 96 (2011): 235-262. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2016-126-1603.
• Pekcanıtez, Hakan. “Medenî Yargıda Adil Yargılanma.” İzmir Barosu Dergisi, no. 2 (Nisan 1997) 35-55. http://kutuphane.izmirbarosu.org.tr/img/19972.pdf.
• Rüzgaresen, Cumhur. “Usul Ekonomisi İlkesinin İhlaline Karşı Başvuru Yolları.” Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Mihbir Özel Sayısı 4, no. 2 (2014): 173-213. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/213525.
• Söyler, Yasin ve Muhammet Yılmaz. “Temyiz Kanun Yolunda Uygulanan Parasal Sınırın Her Yıl Artırılmasının Görülmekte Olan İdari Davalara Etkisi.” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 29, no. 3 (2021), 2131-2168. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1802937.
• Tanrıver, Süha. “Hukuk Yargısı (Medeni Yargı) Bağlamında Adil Yargılanma Hakkı.” Türkiye Barolar Birliği Dergisi, no. 53 (2004): 191-215. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2004-53-44.
• Tanrıver, Süha. “Tabiî Hâkim İlkesi ve Medenî Yargı.” Türkiye Barolar Birliği Dergisi, no. 104 (2013): 11-35. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2013-104-1240.
• Taş, Burak. "Hukukun Genel Bir İlkesi Olarak Tabii Hâkim İlkesi." Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 18, no. 2 (2022 ): 1763-1791. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yuhfd/issue/66299/1038177.
• Üstün, Gül. “İdari Yargıda İstinaf Kanun Yolu Üzerine Bir Değerlendirme.” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 22, no. 2 (Ekim 2016): 13-38. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/275221.
• Özel, Kadir Can. “İdari Yargıda İstinaf Sistemi Tartışmaları Üzerine Bir Değerlendirme.” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, no. 44 (Ekim 2020): 45-81. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1555539.
• Ulusoy, Ali. İdari Yargılama Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2020.
• Yıldırım, Ramazan. Türkiye’de İstinaf Uygulamasının İdari Yargıya Etkileri. Ankara: Danıştay Yayınları, Danıştay ve İdari Yargı Günü 147. Yıl Sempozyumu, Mayıs 2015. 33-54. https://docplayer.biz.tr/16111304-Danistay-ve-idari-yargi-gunu-147-yil.html.
• Yıldırım, Ramazan ve Serkan Çınarlı. Türk İdari Yargılama Hukuku Dersleri. Astana Yayınları, Ankara, 2018.
• Yılmaz, Ejder. “Usul Ekonomisi.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 57, no. 1 (2008): 243-274, https://dergipark.org.tr/tr/pub/auhfd/issue/42946/519788.