SYOK UYGULAMASINDA SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 36, 26.06.2023

Erdal Yerdelen

https://doi.org/10.47136/asbuhfd.1295350

Öz

Ceza Muhakemesi Kanunu m. 158’e 15.8.2017 tarih ve 694 Sayılı KHK’nın 145. maddesiyle 6. fıkra eklenmiştir. Bu düzenleme, 1.2.2018 tarih ve 7078 Sayılı Kanunla aynen kabul edilmiştir. CMK m. 158/6’da soruşturmaya yer olmadığı kararının bir tanımı yapılmamakla birlikte bu kararın hangi hallerde verilebileceği düzenlenerek dolaylı tanıma yer verilmiştir. Soruşturmaya yer olmadığı kararı, asılsız, mesnetsiz ihbar ve şikâyetler nedeniyle kişilerin soruşturmaya uğramalarını ve şüpheli sıfatını almalarını engellemek ve kişileri iftiralara karşı korumak amacını taşımaktadır. Bu şekilde kişilerin lekelenmeme hakkını güvenceye almak bakımından önemli bir adım atılmıştır. İhbar veya şikâyetin CMK m.158/6 kapsamında olması halinde Cumhuriyet savcılarınca soruşturma başlatılmadan SYOK verilecektir. Ancak uygulamada SYOK, yukarıda belirtilen şekilde uygulanmamakta özellikle fıkranın gerekçesine aykırı uygulamalar yapılmaktadır. Bu aykırılıkların bir kısmı bu çalışmada dile getirilecek ve çözüm önerileri sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

İhbar veya Şikâyet, Soyut ve Genel, Soruşturmama Kararı, Lekelenmeme Hakkı

PROBLEMS AND PROPOSED SOLUTIONS IN THE IMPLEMENTATION OF SYOK (DECISION OF NON-INVESTIGATION ORDER )

Öz

Paragraph 6 was added to Article 158 of the Code of Criminal Procedure by Article 6 of the Decree Law No. 694 dated 15.8.2017. This regulation was adopted as it is, with the Law dated 1.2.2018 and numbered 7078. Article 158/6 of the Criminal Procedure Code does not provide a definition of the decision of non-investigation, but an indirect definition is provided by regulating the circumstances under which this decision may be made. The decision of non-investigation aims to prevent persons from being investigated and being labeled as suspects due to unfounded and groundless allegations and complaints, and to protect persons against defamations. In this manner, an important step has been taken to secure the right of individuals not to be defamed. If the denunciation or complaint is within the scope of Article 158/6 of the Code of Criminal Procedure, the public prosecutors will issue an decision of non-investigation without initiating an investigation. However, in practice, this decision is not implemented in the above-mentioned manner, and in particular, practices contradicting the justification of the paragraph are practiced. Some of these contradictions will be expressed in this article and solution recommendations will be presented.

Anahtar Kelimeler

Denunciation or Complaint, Abstract and General, Decision not to Investigate, Non-defamation Right

Kaynakça

• Ataç, Asiye Selcen. “İham İçtihatları Işığında Ne Bis in Idem Etkisi.” iç. Dr.Dr.h.c. Sılvıa TELLENBACH’a Armağan, eds. Feridun Yenisey, İzzet Özgenç, Ayşe Nuhoğlu ve Faruk Turhan, 817-845. Ankara: Seçkin Yayınları, 2018.
• Ayhan, Hüseyin Tanfer. “Ceza Muhakemesi Kanunu 171/1’inci Maddesi Kapsamında Cumhuriyet Savcısının Kamu Davası Açmada Takdir Yetkisi.” Askeri Adalet Dergisi 39, no. 133 (2011).
• Bayraktar, Köksal. “İftira.” İÜHFM XL, no. 1–4 (1974).
• Centel, Nur ve Hamide Zafer. Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2022.
• Eşitli, Ezgi Aygün. “Ceza Muhakemesi Kanunda Kanun Yararına Bozma.” TBBD, no. 122 (2016).
• Çalışkan, Suat. “Lekelenmeme Hakkı.” Hukuki Haber, Ekim 20, 2018. https://www.hukukihaber.net/sorusturulmasi-gerekmeyen-eylemlerde-ihbar-kaydi-ve-yapilacak-islemler-makale,6166.html
• Çiftçioğlu, Cengiz Topel. Cumhuriyet Savcısının Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Kararı ve Denetimi. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2014.
• Gedik, Doğan. “Karşılaştırmalı Hukukta ve 1999 Tarihli Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu Tasarısında Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kurumu.” Adalet Dergisi, no. 10 (2002).
• Gökcen, Ahmet, Murat Balcı, M. Emin Alşahin ve Kerim Çakır. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Adalet Yayınevi, 2019.
• Kızılarslan, Hakan. “Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı Kararları (SYOK) ve Bu Kararların Ceza Muhakemesi Sistematiği Açısından İrdelenmesi.” TBBD, no. 144 (2019).
• Meran, Necati. Açıklamalı-İçtihatlı Türk Ceza Kanunu. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2005.
• Mesci, Hatice ve Vahdettin Aydın. “Yükseköğretim Kurumlarında Çalışan Kamu Görevlilerinin Ceza Soruşturma Usulü.” SDÜHFD 7, no. 2 (2017).
• Özen, Muharrem ve Atacan Köksal. “Suçsuzluk Karinesi Bağlamında Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı Kararı.” AÜHFD 68, no. 1 (2019).
• Özgenç, İzzet. Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2005.
• Şan, Abdullah Ayhan. Özel Soruşturma Usulleri. Ankara: Adalet Bakanlığı Yayın İşleri Daire Başkanlığı Yayını, 2008.
• Taner, Fahri Gökçen. “Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru: Dar, Sarp, Kısmen Açık Bir Yol.” TBBD, no. 135 (2018).
• Tanrıvermiş, Atilla. Masumiyet Karinesini Genişleten Bir İlke Olarak Lekelenmeme Hakkı. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2021.
• Turabi, Selami. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Rehberi. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2013.
• Tural, Uğur. Soruşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar. İstanbul: Legal Yayınları, 2019.
• Yenisey, Feridun ve Ayşe Nuhoğlu. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2019.
• Yıldırım, Akif. “İftira Suçu.” TBBD, no. 69 (2007)