ON THE STATUS OF PRESIDENTIAL DECISIONS IN THE HIERARCHY OF NORMS

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2 Prof. Dr. Mustafa Avcı'ya Armağan, 1698 - 1737, 03.01.2025

Veysel Görücü

https://doi.org/10.47136/asbuhfd.1480188

Öz

One of the most important legal instruments introduced by the referendum held on April 16, 2017 is the Presidential Decree. One of the most prominent changes made with the Presidential Decrees and the new government system within the scope of the Constitutional amendment is the ability to issue decrees without relying on an authorization law from the Turkish Grand National Assembly, as an authority given to the President. The power to issue decrees describes the power to set norms that are general, abstract and whose effect does not end once used. Before the amendment made on April 16, 2017, that is, in the Parliamentary government system, the authority to set norms as a requirement of the separation of powers belonged to the Turkish Grand National Assembly. However, the authority to issue a Presidential Decree given to the President after the amendment made on April 16, 2017, brings a unique regulation to this issue. In the study, Presidential Decrees, which are described as regulatory acts of the executive within the new constitutional order and legal regime, were examined in comparison with other regulatory acts, taking into account the new regulatory limits. Presidential Decrees were discussed in the light of the Constitutional Court decisions in two different legal regimes, both the ordinary period and the extraordinary period, and their status in the normal hierarchy was tried to be discussed around comparative views in the doctrine. Examining the norm, especially within the Presidential government system model, is also important for the functionality of the new system.

Anahtar Kelimeler

Presidential Decree, the Legal Regime of the Presidential Decree, the Constitutionality Control of the Presidential Decree, Its Place in the Hierarchy of Norms, The Areas that can be Regulated by the Presidential Decree.

CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMELERİNİN NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ STATÜSÜ ÜZERİNE

Öz

16 Nisan 2017’de yapılan halk oylaması ile getirilen en önemli hukuksal araçlardan biri Cumhurbaşkanlığı Kararnamesidir. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ile Anayasa değişikliği kapsamında yeni hükümet sistemi ile yapılan değişikliklerle en çok öne çıkanlardan biri Cumhurbaşkanına verilen bir yetki olarak TBMM’den bir yetki kanununa dayanmaksızın kararname çıkarılabilmesidir. Kararname çıkarma yetkisi ise genel, soyut ve bir kez kullanmakla etkisi tükenmeyen norm koyma gücünü anlatmaktadır. 16 Nisan 2017’de yapılan değişiklik öncesinde yani Parlamenter hükümet siteminde, kuvvetler ayrılığının bir zorunluluğu olarak norm koyma yetkisi TBMM’ye aittir. Ancak 16 Nisan 2017’de yapılan değişiklik sonrasında Cumhurbaşkanına verilen Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkarma yetkisi bu hususa ayrıksı bir düzenleme getirmektedir.
Çalışmada yeni anayasal düzen içerisinde ve hukuki rejim çerçevesinde yürütmenin düzenleyici işlemleri olarak nitelenen Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri, diğer düzenleyici işlemler ile karşılaştırmalı olarak, yeni düzenleme sınırları gözetilerek irdelenmiştir. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri hem olağan dönem hem de olağan üstü dönem olmak üzere iki farklı hukuki rejimde Anayasa Mahkemesi kararları ışığında tartışılarak normlar hiyerarşisindeki statüleri doktrindeki karşılaştırmalı görüşler etrafında ele alınmaya çalışılmıştır. Özellikle Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi modeli içinde normun irdelenmesi yeni sistemin işlevselliği açısından da önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Hukuki Rejimi, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Anayasallık Denetimi, Normlar Hiyerarşisindeki Yeri, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Düzenlenebilecek Alanlar.

Kaynakça

• Akyılmaz, Bahtiyar, Murat Sezginer ve Cemil Kaya. Türk İdare Hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Ardıçoğlu, Artuk. “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi.” Ankara Barosu Dergisi 75, no. 3 (2017): 19-51.
• Atar, Yavuz. “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi ve Anayasallık Denetimi.” Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, Erişim tarihi Ekim 19, 2023: 241. https://www.anayasa.gov.tr/media/6184/yavuz-atar.pdf.
• Atay, Ender Ethem. İdare Hukuku. Ankara: Temel Hukuk Dizisi, 2022.
• Barın, Taylan. “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Uygulaması ve Hükûmet Sisteminin Tahlili.” Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, Prof. Dr. M. Fatih UŞAN'a Armağan, no. 2 (2022): 289-314.
• Bilir, Faruk. “Anayasanın 90. Maddesinde Yapılan Değişiklik Çerçevesinde Milletlerarası Antlaşmaların İç Hukuktaki Yeri.” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13, no. 1 (2005): 82.
• Çağlayan, Ramazan. İdare Hukuku Dersleri. Ankara: Adalet Yayınevi, 2021.
• Çınarlı, Serkan ve Ramazan Yıldırım. Türk İdare Hukuku Dersleri Cilt II. Ankara: Astana Yayınları, 2019.
• Eren, Abdurrahman. Anayasa Hukuku Ders Notları. İstanbul: On iki Levha Yayıncılık, 2018.
• Fendoğlu, Hasan Tahsin. Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2022.
• Gözler, Kemal. Türk Anayasa Hukuku. Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları, 2018. Kalabalık, Halil. Kısa İdare Hukuku İdare Hukukunun Ana Hatları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Keskinsoy, Ömer, Semih Batur Kaya ve Temel Meri. “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi.” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 75 no. 4, (2020): 1383-1416.
• Sancakdar, Oğuz, Lale Burcu Önüt, Eser Us Doğan, Mine Kasapoğlu Turhan ve Serkan Seyhan. İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Söyler, Yasin. Yeni Başkanlık Sisteminde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. Ankara: Seçkin Yayınları, 2018.
• Şen, Ersan. “Olağanüstü Hal Döneminde Çıkarılan Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Sınırı.” Ersan Şen, Erişim tarihi Aralık 27, 2023. https://sen.av.tr/tr/makale/olaganustu-hal-doneminde-cikarilan-cumhurbaskanligi-kararnamelerininn-siniri.
• Şirin, Tolga. “İşlemeyen Sistemlerin Fonksiyonel Olmayan Yanıtı.” Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Anayasa Hukuku Dergisi 7, no. 14 (2018): 289-356.
• Temiz, Özgür ve Felemez Güneş, “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Niteliği.” Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 24, no. 2 (2020): 959-979.
• Tunç, Hasan. Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Gazi Kitabevi, 2018.
• Turan, Yıldırım. “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri.” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 23, no. 2 (2017): 13-28.
• Ulusoy, Ali D. Türk İdare Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
• Ulusoy, Ali D., “Yeni Anayasal Sistemde Yürütme’nin Düzenleme Yetkisi ve Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri.” İç. Prof. Dr. Metin Günday Armağanı, 1399-1442. Ankara: Atılım Üniversitesi Yayınları, 2020.
• Ülgen, Özen. “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Niteliği ve Türleri.” Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, no. 1 (2018): 3-39. Yıldırım, Turan. “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri.” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 23, no. 2 (2017): 13-28.
• Yıldırım, Turan. İdare Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2020.