Ordeal As Irrational Evidence in The Evolution of Criminal Procedure Law

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2 Prof. Dr. Mustafa Avcı'ya Armağan, 2427 - 2455, 03.01.2025

Yusuf Kılıç

https://doi.org/10.47136/asbuhfd.1509419

Öz

In the development of criminal procedure in continental Europe, it is observed that persons who are alleged to have committed an offence are subjected to a process to determine whether they have committed this offence or not. In the development of the criminal procedure, this process, which is known as ‘ordeal’ in the development of criminal procedure, has found its place as a judgement process in which the person is tested with his/her body in order to prove his/her innocence. Understanding the ordeal, which turned into a systematic activity in the development of criminal procedure in continental Europe, is important in terms of illuminating the path to modern criminal procedure. For this reason, the subject of this study is to examine the concept of ‘ordeal’, which takes place in the primitive period of criminal procedure, whose signs are seen in almost every society, and which appears as a metaphysical intervention and expectation in primitive and irrational judgements, from the perspective of criminal procedure.
The Turkish criminal procedure law, which adopted the criminal procedure law of France with the Code of Procedure of Criminal Procedure dated 1879 and of Germany with the Code of Criminal Procedure No. 1412 dated 1929, is thus connected with the aforementioned judgement process, which has an important place in the development of these legal systems from which it takes its philosophical roots. For this reason, in order to understand the spirit and basic principles of the reference laws, it is necessary to know their development and to examine the stages that these laws went through until their emergence. It is important to be familiar with the events that constitute the origin of the source laws and to know the impact of legal thought on the formation of modern concepts and systems in order to enlighten the future of legal thought that will guide it from the past that is the source of it. As a matter of fact, the fact that ordal practices played an irrational role in the development of the law of evidence and led to unfair results led to the questioning of this system and paved the way for the emergence of the legal evidence system as a new system. In this study, the role of ordeal practices in the transition to the statutory evidence phase will be emphasised, as they constitute an antithesis in terms of the transition to the legal evidence phase.

Anahtar Kelimeler

The Ordeal, Inquisition, Legal Evidence, Trial by Water, Trial by Fire

CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNUN GELİŞİMİNDE İRRASYONEL DELİL OLARAK ORDAL

Öz

Kıta Avrupası’nın ceza muhakemesinin gelişim sürecinde, suç işledikleri ileri sürülen kişilerin bu suçu işleyip işlemediklerine yönelik bir işleme tabi oldukları görülmektedir. Ceza muhakemesi gelişiminde “ordal” ismiyle karşılanan bu hâl, kişinin suçsuzluğunu ispata yarayan ve bir nevi bedeniyle sınava girdiği muhakeme süreci olarak kendine yer bulmuştur. Batı Avrupa ceza muhakemesi gelişiminde sistemli bir faaliyete dönüşen ordalın anlaşılması, modern ceza muhakemesine giden yolun aydınlatılması bakımından önem arz etmektedir. Bu gerekçeyle çalışmanın konusunu, ceza muhakemesinin ilkel döneminde yer alan, hemen her toplumda emareleri görülen, ilkel ve irrasyonel yargılamalarda metafizik bir müdahale ve beklenti şeklinde karşımıza çıkan “ordal” kavramının ceza muhakemesi boyutuyla ele alınması oluşturmaktadır.
1879 tarihli Usul-i Muhakemât-ı Cezaiye Kanunu ile Fransa’nın, 1929 tarihli ve 1412 Sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ile Almanya’nın ceza usul hukukunu benimseyen Türk ceza muhakemesi hukuku, felsefi köklerini aldığı bu hukuk sistemlerinin gelişiminde önemli yer tutmuş olan bahsi geçen muhakeme süreci ile de bu vesileyle bağlantılı olmaktadır. Bu sebeple, mehaz kanunların ruhlarını ve temel esaslarını anlamak yolunda, gelişimlerini bilmek ve bu kanunların ortaya çıkışına kadar geçirdiği aşamaları incelemek gerekir. Alınan kanunların menşeini oluşturan hadiselere vâkıf olunması, hukuk düşüncesinin modern kavramlar ve sistemlerin oluşumuna etkisinin ne olduğunun bilinmesi, hukuk düşüncesinin ona kaynaklık eden geçmişinden ona yol gösterecek geleceğini aydınlatması adına önem taşır. Nitekim, ordal uygulamalarının delil hukukunun gelişiminde irrasyonel bir rol oynaması ve adil olmayan neticelere yol açması, bu sistemin sorgulanmasına yol açmış ve yeni bir sistem olarak kanuni delil sisteminin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Bu çalışmada, ordal uygulamalarının, kanuni delil aşamasına geçilmesi bakımından bir antitez oluşturması sebebiyle, kanuni delil aşamasına geçişte oynadığı rol üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ordal, Suyla Yargılama, Ateşle Yargılama, Engizisyon, Kanuni Delil

Gottesurteil als irrationale Beweismittel in der Entwicklung des Strafverfahrensrechts

Öz

Im Verlauf der Entwicklung des Strafverfahrens in Kontinentaleuropa ist zu erkennen, dass Personen, denen eine Straftat vorgeworfen wird, einem Prozess unterzogen werden, um zu klären, ob sie diese Straftat getan haben oder nicht. Der Begriff des „Gottesurteils“, der in der Entwicklung des Strafverfahrens eine Rolle spielt, stellt einen Prozess dar, in dem die Person versucht, ihre Unschuld zu beweisen und in gewisser Weise einer körperlichen Prüfung unterzogen wird. Das Verständnis des Gottesurteils, das in der Entwicklung des westeuropäischen Strafverfahrens zu einer systematischen Übung geworden ist, ist für die Beleuchtung des Weges zum modernen Strafverfahren wichtig. Aus diesem Grund ist der Schwerpunkt dieser Studie die Untersuchung des Begriffs des „Gottesurteils“, der in der primitiven Ära des Strafverfahrens auftritt, dessen Zeichen in fast jeder Gesellschaft zu spüren sind und der in Form einer metaphysischen Erwartung in primitiven und irrationalen Verhandlungen erscheint, aus der Perspektive des Strafverfahrens.

Das türkische Strafprozessrecht, das mit der Strafprozessordnung (Usul-i Muhakemât-ı Cezaiye Kanunu) von 1879 das französische Strafprozessrecht und mit dem Strafprozessordnung Nr. 1412 (Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu) von 1929 das deutsche Strafprozessrecht übernommen hat, ist direkt von diesen beiden Rechtssystemen beeinflusst. Es steht in Verbindung mit dem „Gottesurteil“, das in der Entwicklung dieser Rechtssysteme eine bedeutende Rolle spielt. Aus diesem Grund ist es erforderlich, den Geist und die Grundlagen der Basisgesetze zu begreifen, ihre Entwicklung zu kennen und die Phasen zu analysieren, die diese Gesetze bis zu ihrem Entstehen durchlaufen haben. Es ist wichtig, die Ereignisse zu kennen, die den Ursprung der Gesetze bilden, und den Einfluss des Rechtsdenkens auf die Bildung moderner Begriffe und Systeme zu wissen, um die Zukunft des Rechtsdenkens von seiner Vergangenheit, die seine Quelle für die Zukunft ist, zu erhellen, die es leitet. Tatsächlich hat die irrationale Rolle der Gottesurteile in der Entwicklung des Beweisrechts und die daraus resultierenden ungerechten Ereignis führten zur Befragung dieses Systems und begründet die Entwicklung eines neuen Systems, das sogenannte System des Beweisrechts. Diese Arbeit wird sich darauf konzentrieren, welche Rolle die Gottesurteile als Antithese zum Übergang zur Phase das System des Beweisrechts gespielt haben.

Anahtar Kelimeler

gottesurteil, Inquisition, Wasserprobe, Feuerprobe, Gerichtskampf, gesetzlicher Beweis

Kaynakça

• Armbrüster, Klaus. Die Entwicklung der Verteidigung in Strafsachen. Berlin: Duncker & Humbolt Berlin, 1980.
• Deane, Jennifer Kolpacoff. A History of Medieval Heresy and Inquisition. Plymouth: Rowman & Littlefield Publishers Inc, 2011.
• Dinzelbacher, Peter. Das fremde Mittelalter: Gottesurteil und Tierprozess. Darmstadt: wbg Academic, 2020. Dobozy, Maria. The Saxon Mirror a Sachsenspiegel of the Fourteenth Century. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1999.
• Mahmud Esad Efendi. Tarih-i İlm-i Hukuk. Editörler Fethi Gedikli vd. Ankara: Yetkin Yayınları, 2012.
• Erler, Adalbert. “Der Ursprung der Gottesurteile.” Paideuma 2, no. 1/2 (October 11, 1941): 44–65.
• Esmein, Adhémar. A History of Continental Criminal Procedure. Boston: Little,Brown, 1913.
• Ferri, Enrico. Criminal Sociology. Boston: Little, Brown and Company, 1917.
• Feyzioğlu, Metin. Ceza Muhakemesinde İspatın Ölçütü Olarak Vicdani Kanaat. İstanbul: Islık Yayınları, 2015.
• Grimm, Jacob. Deutsche Rectsalterthümer. Göttingen: Dieterichschen Buchhandlung, 1854.
• Ignor, Alexander. Geschichte des Strafprozesses in Deutschland 1532-1846 von der Carolina Karls V. bis zu den Reformen des Vormarz. München: Ferdinand Schöningh, 2002.
• Karakehya, Hakan. Ceza Muhakemesinde Maddi Gerçeğin Tespiti. Ankara:Savaş Yayınevi, 2016.
• Kluge, Friedrich. Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache. Berlin: Walter de Gruyter, 1967.
• Kroeschell, Karl. Studien zum frühen und mittelalterlichen deutschen Recht. Berlin: Duncker & Humbolt Berlin, 1995.
• Lea, Henry Charles. Superstition and Force Essays on the Wager of Law-The Wager of Battle- The Ordeal- Torture. Philadelphia: Collins Printer, 1866.
• Lea, Henry Charles. The Ordeal. Pennsylvania: University of Pennsylvania Press, 1973.
• Lehmann, Ulrich. Der Urkundenbericht im Strafprozess. Berlin: Duncker & Humbolt Berlin, 2018.
• Lévy-Bruhl, Henri. Soziologische Aspekte des Rechts. Berlin: Duncker & Humbolt Berlin, 1970.
• Niehaus, Michael. Das Verhör Geschichte-Theorie-Fiktion. Handbuch Rechtsphilosophie. München: Wilhelm Fink Verlag, 2003.
• Ollinger, Thomas. Die Entwicklung des Richtervorbehalts im Verhaftungsrecht. Berlin: Duncker & Humbolt Berlin, 1997.
• Öz, Esma. “Eski Mezopotamya’da Hukuk Kurallarının Oluşumu Sürecinde Adalet Anlayışı ve Bazı Hukuki Sorunların Çözümünde Nehir/Su Ordali Uygulaması.” Cahit Günbattı’ya Armağan. Editörler İrfan Albayrak, vd. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, (2015): 185-202.
• Ozansü, Mehmet Cemil. Erken Modernlikte Ceza Sorumluluğunun Kamusallaşması ve Rasyonelleşmesi. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2014.
• Pfalz, Franz. Die germanischen Ordalien.Liepzig: Druck von C.G.Naumann,1865.
• Rees, Wilhelm. Die Strafgewalt der Kirche. das geltende Kirchliche Strafrecht, Dargestellt auf der Grundlage seiner Entwicklungsgeschichte. Berlin: Duncker & Humbolt Berlin, 1993.
• Sacher, Mariana. Die Hauptverhandlung als Forum der Wahrheit eine Analyse mit Blick auf die Strafprozessreformen von Argentinien und Mexiko. Berlin: Duncker & Humbolt Berlin, 2022.
• Schild, Wolfgang. Die Geschichte der Gerichtsbarkeit: Vom Gottesurteil bis zum Beginn der modernen Rechtssprechung. Hamburg: Nikol Verlaggesellschaft, 2002.
• Seviğ, Vasfi Raşit. “X uncu Asırdan Günümüze Kadar Ceza Muhakemeleri Usulü ve Gelişmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi no 2 (1956): 276-343.
• Taner, Tahir. Ceza Muhakemeleri Usulü. 3. Basım, İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1955.
• Tarde, Gabriel. Penal Philosophy. Translated by Edward Lindsey and Rapelje Howell. Boston: Little, Brown and Company, 1912.
• Tosun, Öztekin. Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri Genel Kısım. İstanbul: Sulhi Garan Matbaası, 1971. Türk Hukuk Kurumu. Türk Hukuk Lugati. Ankara: Maarif Matbaası, 1944.
• Weigend, Thomas. Deliktsopfer und Strafverfahren. Berlin: Duncker & Humbolt Berlin, 1989.
• Wiechmann, Helge A. Nonverbale Verhaltensweisen im Strafprozess. Berlin: Duncker & Humbolt Berlin, 2022.